Zakończyły się przygotowania do drugiej misji stratosferycznej Hevelius. Start wyprawy ScopeDome Hevelius 2 zaplanowany jest na 22 września z Funki, koło Chojnic (woj. pomorskie). W tym artykule podsumowujemy prace jakie nastąpiły pomiędzy pierwszą a drugą misją w ramach projektu Hevelius.
Informacje na temat startu
- Start misji ScopeDome Hevelius 2: 22 września (sobota), godzina 11:00 CEST,
- Miejsce startu: miejscowość Funka, koło Chojnic, województwo pomorskie,
- Spodziewane lądowanie: najpóźniej trzy godziny po starcie, maksymalnie 100-150 km od miejsca startu,
Cele misji ScopeDome Hevelius 2
- Wysokość lotu: 25+ km, gdzie panuje około 2% ciśnienia atmosferycznego na poziomie morza, temperatura natomiast wynosi około -50 stopni Celsjusza.
- Czas trwania lotu: około 2 godziny do góry, po czym nastąpi kiludziesięciominutowy powrót na Ziemię na spadochronie.
- Profil lotu: zależny od wiatrów na różnych wysokościach. Na około 12 godzin przed startem zespół przygotuje wstępny, prawdopodobny profil lotu. Wystawiona zostanie prognoza potencjalnego miejsca lądowania.
- Odzyskanie sprzętu: tuż po starcie zespół pościgowy ruszy za balonem, kierując się w okolice prawdopodobnego miejsca lądowania.
- Balon: wykorzystany zostanie balon stratosferyczny, wypełniony niepalnym i bezpiecznym helem, który przy ziemi powinien mieć około 2 metrów średnicy, a w momencie rozerwania na dużej wysokości około 8 metrów.
- Instrumenty pokładowe: aparat fotograficzny, mała kamerka, zestaw czujników, system nawigacji, nadajnik radiowy oraz komputer pokładowy zbierający dane z sensorów.
Misja ScopeDome Hevelius 2 – przygotowania
W kwietniu 2011 roku nastąpił start pierwszej misji balonowej w ramach programu Hevelius. Start odbył się z Torunia, a podsumowanie można przeczytać w tym artykule. W zeszłorocznej wyprawie jeden zasadniczy element misji się nie powiódł – odzyskanie gondoli.
Ponieważ pozostałe etapy, takie jak zbudowanie i przetestowanie sprzętu, przygotowanie do startu, prawidłowe jego przeprowadzenie oraz zbieranie przez ekipę pościgową danych wysyłanych z gondoli balonu, zostały zrealizowane z powodzeniem, to zdecydowano, że głównym celem misji Hevelius 2 będzie maksymalizacja szans na odzyskanie gondoli. Dodatkowo do wyposażenia gondoli zostaną dołączone czujniki temperatury i wilgotności, akcelerometr, kamera, aparat cyfrowy oraz moduł APRS do transmisji części danych. Ponadto zadecydowano, że sama gondola będzie mieć specjalną konstrukcję, która pozwoli w przyszłości na instalację różnych, także niezależnych, ładunków eksperymentalnych i pomiarowych.
Projekt “ScopeDome Hevelius 2” rozpoczął się oficjalnie w maju 2011 roku. Przez kolejne miesiące zespół projektu dokonywał selekcji, zakupu oraz testów sprzętu, projektowania dedykowanych elementów gondoli (np. komputera pokładowego). Prowadzone były także dyskusje na temat przebiegu misji.
Pod koniec września część prac zmierzała już ku końcowi. Na początku października 2011 roku zespół otrzymał zaproszenie ze strony Centrum Badań Kosmicznych oraz Centrum Astronomii Mikołaja Kopernika w Warszawie do wzięcia udziału w wydarzeniu związanym z testami stacji naziemnej dla projektu satelitów BRITE-PL. To wydarzenie nastąpiło 19 listopada 2011 roku. Niestety, 18 listopada podczas integracji wykryta została usterka elementu komputera pokładowego, niemożliwa do naprawy w krótkim czasie, który pozostał do zaplanowanego terminu startu. Zespół konstruktorów postanowił o odwołaniu misji.
Przez kolejne miesiące miała miejsce analiza problemu, następnie wprowadzono odpowiednie poprawki i przeprowadzono dodatkowe testy. Modyfikacje zakończyły się w marcu 2012 roku. Wtedy też zapadła decyzja o przeprowadzeniu misji w kwietniu. Balon miał wystartować z terenów Instytutu Geografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Start wyznaczono na 15 kwietnia (termin podstawowy) lub 16 kwietnia (termin zapasowy).
Niestety, znów pojawiły się problemy. Dane wysyłane z naszego nadajnika APRS, które wcześniej były prawidłowo odczytywane, wówczas zupełnie przestały być odpowiednio rejestrowane przez przekaźniki. Gdyby przy takim trybie pracy wysłać misję ScopeDome Hevelius 2, to dane takie jak dokładna lokalizacja, wysokość lotu, prędkość czy status komputera pokładowego byłyby niedostępne dla ekipy pościgowej. W konsekwencji, ryzyko utraty sprzętu byłoby bardzo duże. Z tego powodu zadecydowaliśmy o opóźnieniu startu i dokładnym zrozumieniu istoty tego problemu.
Przez kolejne miesiące trwały testy i modyfikacje, które zakończyły się pod koniec sierpnia. W trakcie tych testów zmieniliśmy ułożenie sprzętu oraz ich ekranowanie, by jeszcze bardziej zminimalizować poziom zakłóceń wewnątrz gondoli. Aktualnie całość sprzętu jest gotowa a na dodatek otrzymamy od zespołu Copernicus dodatkowy moduł APRS, który będzie dublować nasz system. Dziękujemy zespołowi Copernicus za tę pomoc oraz wsparcie techniczne, jakie uzyskaliśmy w ostatnich tygodniach!
Do ostatnich chwil przed startem będą trwać testy sprzętu. Trwać będą także symulacje misji, by móc ocenić warunki lotu (np. wpływ prądów strumieniowych), co z kolei pozwoli na dokładne ustalenie parametrów lotu. W galerii tego artykułu można zobaczyć zdjęcia gondoli misji ScopeDome Hevelius 2. Gondola jest wyposażona w kilka elementów, które ułatwią lokalizację sprzętu po lądowaniu – m.in. syrena alarmowa, która co kilkadziesiąt sekund będzie się włączać na chwilę.
W dniu startu przeprowadzimy relację “na żywo” z misji ScopeDome Hevelius 2. 22 września, wraz z balonem ScopeDome Hevelius 2 wystartuje balon CP19 projektu Copernicus. Misja CP19 będzie bardzo ciekawa, gdyż zespół Copernicus ma zamiar tym razem skorzystać z wodoru (zamiast helu) i nie ma zamiaru odzyskiwać gondoli. Jest możliwe, że balon osiągnie maksymalny pułap lotu już nad Bałtykiem.
Skład osobowy
Misja ScopeDome Hevelius 2 jest realizowana głównie przez pięć osób: Krzysztofa Parmę (elektronika i komunikacja), Adama Piecha (gondola, linki i spadochron), Krzysztofa Kanawkę (infrastruktura naziemna, testy aparatu foto, kierowanie projektem), Macieja Mickiewicza (zakup sprzętu, kontakty z dostawcami, testy, część infrastruktury naziemnej) oraz Piotra Lamparskiego (prognoza pogody, prognoza lotu balonu, wsparcie merytoryczne).
Sponsor misji
Realizacja stratosferycznej misji ScopeDome Hevelius 2 stała się możliwa dzięki wsparciu firmy ScopeDome, która jest przykładem wyjątkowej działalności na polskim rynku. Firma produkuje i dostarcza kopuły do amatorskich i profesjonalnych obserwatoriów astronomicznych na całym świecie. Dzięki wsparciu ze strony ScopeDome możliwe było zakupienie sprzętu na potrzeby tej misji oraz doprowadzenie do fazy jej realizacji. Serdecznie dziękujemy!
Więcej informacji na temat ScopeDome można znaleźć w profilu działalności firmy.
Zespół przedstawicieli Kosmonauta.net oraz Polskiego Forum Astronautycznego dedykuje tę misję pamięci Leszka Szamockiego, który wniósł cenny wkład w rozwój projektu Hevelius.
Misja ScopeDome Hevelius 2 jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.
