W porcie kosmicznym Kennedy Space Center (KSC) na Florydzie grupa techników z amerykańskiej agencji kosmicznej NASA przeprowadzała w ostatnich dniach testy prototypowego lądownika w ramach projektu Morpheus. 9 sierpnia 2012 roku podczas pierwszego swobodnego lotu doszło do awarii technicznej, która spowodowała rozbicie i zajęcie ogniem lądownika.
Lądownik budowany w ramach programu Morpheus jest platformą testową demonstrującą nowe, ekologiczne systemy napędowe oraz oprogramowanie rozpoznające przeszkody podczas procedury lądowania. Za budowę jednostki odpowiada ośrodek Johnson Space Center (JSC) agencji NASA oraz firma Armadillo Aerospace.
We wcześniejszej fazie projektu zespół techników pod przewodnictwem dr. Jona Olansena przeprowadził fundamentalne testy (m.in. w czasie lotu na uwięzi) weryfikujące charakterystyki zbudowanego lądownika. Prace te przeprowadzano w ośrodku JSC w Houston. Następnym etapem rozwoju miały być już bardziej zaawansowane testy prowadzone w KSC (swobodne loty w trybie automatycznym). Prototypowy lądownik został dostarczony do KSC 27 lipca, co miało rozpocząć trwający 3 miesiące okres jego testowania.
3 sierpnia zespół przeprowadził test działania lądownika na uwięzi, czyli podwieszonego do dźwigu, który utrzymywał jednostkę na wysokości niecałych 5 metrów. Celem tej operacji była weryfikacja stanu jednostki po jej przetransportowaniu z Teksasu w lipcu. Przed tym wykonano jeszcze testy statyczne (z paliwem oraz bez).
W przygotowaniu do wykonywania testów w ośrodku KSC na terenie przylegającym do pasa lotniska (Shuttle Landing Facility), gdzie lądowały promy kosmiczne, zbudowano powierzchnię, która imitować ma tę, spotykaną na Księżycu. Na terenie lądowiska umieszczono m.in. kamienie, kratery czy powierzchnie pochyłe.
{youtube}FPAxRgfLIJ0{/youtube}
Pierwszy test lądownika projektu Morpheus (3 sierpnia 2012) o długości 60 sekund / Credits: NASA, youtube.com, MorpheusLander
Kolejny test, tym razem już w trybie swobodnym, przeprowadzony został 9 sierpnia. Niestety w czasie tej próby lądownik rozbił się, co zainicjowało zajęcie ogniem. Na skutek awarii jednego z elementów lądownika doszło do utraty stabilizacji. Osoba z otoczenia projektu Morpheus poinformowała, iż prawdopodobnie awarii w 600. milisekundzie lotu uległa główna jednostka pomiaru bezwładności (Primary Inertial Measurement Unit). Podczas tego testu żadna osoba nie została poszkodowana. Pożar został ugaszony przez odpowiednie służby portu KSC.
{youtube}-hvlG2JtMts{/youtube}
Pierwszy test lądownika projektu Morpheus w trybie swobodnym (9 sierpnia 2012), zakończony porażką / Credits: NASA, youtube.com
Po zakończeniu serii testów w trybie swobodnym lądownik miał zostać dodatkowo wyposażony w elementy projektu ALHAT (Autonomous Landing and Hazard Avoidance Technology). Sensory tego systemu mają na bieżąco w czasie lotu skanować powierzchnię w poszukiwaniu potencjalnych przeszkód, pomagając lądownikowi w dotarciu do bezpiecznego lądowiska.
W ramach systemu ALHAT rozwinięte zostały techniki obrazowania powierzchni oraz identyfikacji wszystkich skał i kraterów/wgłębień o głębokości od około 30 cm, oraz powierzchni pochyłych o nachyleniu większym od 5 stopni. Dzięki zebranym danym z obserwacji oprogramowanie ALHAT pozwala obrać bezpieczne miejsce do posadzenia lądownika.
Opisywany lądownik posiada możliwość dostarczenia na Księżyc do 500 kg ładunku (np. humanoidalnego robota, małego łazika czy stacjonarne laboratorium), wykonując na trasie pomiędzy Ziemią a naszym naturalnym satelitą wszystkie niezbędne odpalenia manewrowe. Lądownik programu Morpheus jest w rzeczywistości statkiem kosmicznym, posiadającym wszystkie niezbędne systemy: awionikę, oprogramowanie, systemy nawigacyjne, naprowadzające, dystrybucji energii, napęd, czy wyposażenie dodatkowe. Dodatkowo wykorzystywane paliwo umożliwia długie operowanie statkiem w przestrzeni (płynny tlen oraz metan).
Wykorzystywane paliwo jest tanie i wygodne w przechowywaniu (osiągane parametry pracy są lepsze niż dla paliw hipergolicznych). Metan może być produkowany z przetwarzania lodu znajdującego się na Księżycu czy Marsie. Co więcej, około 500 kg metanu usuwane jest z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej każdego roku. Taka ilość wystarczyłaby do napełnienia zbiornika lądownika projektu Morpheus.
Projekt Morpheus jest jednym z dwudziestu projektów rozwijanych w ramach programu Advanced Exploration Systems. Projekty te odznaczają się dynamicznym rozwojem, demonstrując kluczowe możliwości oraz weryfikując technologie, które mogą być wykorzystane w załogowej astronautyce.
(NASA)
