Ten artykuł będzie stale aktualizowany w miarę postępu wydarzeń. Zapraszamy na relację z lądowania łazika Mars Science Laboratory “Curiosity” na Czerwonej Planecie. Lądowanie na Marsie przewidziane jest na 6 sierpnia, około godziny 07:17 CEST, zaś pierwszy sygnał potwierdzający lądowanie powinien dotrzeć na Ziemię około godziny 07:31 CEST.
Godzina 09:15 CEST (07.08.2012)
W kraterze Gale rozpoczął się kilka godzin temu pierwszy pełny dzień misji łazika MSL na Marsie. Tymczasem w nocy czasu Polskiego zespół misji odebrał nowe dane z pokładu pojazdu “Curiosity”, w tym także obrazy z kamer HazCam, jednak tym razem w pełnej rozdzielczości sprzętowej. Obrazy te można obejrzeć na oficjalnej stronie misji.
Dziękujemy za odwiedziny oraz komentarze oraz zapraszamy na kolejne porcje informacji, dotyczących przebiegu nowej misji NASA. Relację z Sol1 prowadzimy w oddzielnym artykule.
Godzina 20:30 CEST (06.08.2012)
Mniej więcej w tej chwili powinna rozpocząć się kolejna sesja komunikacyjna pomiędzy “Curiosity” a jednym z orbiterów marsjańskich. Dane te zostaną następnie przesłane na Ziemię.
Godzina 19:14 CEST (06.08.2012)
Koniec konferencji prasowej.
Godzina 19:10 CEST (06.08.2012)
Podobnie jak w przypadku pojazdów MER, “Curiosity” będzie w nocy przełączać się w tryb “odpoczynku”, w którym generator radioizotopowy będzie ładował baterie, z których pojazd korzysta w dzień. Jednocześnie ciepło generowane przez generator jest rozprowadzane po pojeździe za pośrednictwem specjalnego płynu, który ogrzewa wszystkie ważne części robota. Dzięki temu łazik nie wymaga tylu systemów ogrzewania jak poprzednie łaziki MER, które wyposażono w jednostki RHU (podgrzewacze radioizotopowe) oraz elektryczne grzałki.
Godzina 19:00 CEST (06.08.2012)
Nie należy się jednak spodziewać, że pojazd “Curiosity” szybko zacznie przemieszczać się po powierzchni Marsa. Pierwsza jazda prawdopodobnie będzie miała miejsce dopiero za kilka tygodni (być może miesiąc).
Godzina 18:57 CEST (06.08.2012)
W przypadku jeśli dostępne będą nowe zdjęcia, zostaną one przedstawione na dodatkowej konferencji prasowej, która odbędzie się za sześć godzin, o pierwszej nad ranem, siódmego sierpnia czasu CEST. Prawdopodobnie do konferencji tej dojdzie ponieważ na godzinę 20:30 zaplanowana jest kolejna sesja łączności pomiędzy łazikiem a sondą Odyssey.
Godzina 18:54 CEST (06.08.2012)
Odległość pomiędzy pojazdem “Curiosity” a nadal funkcjonującym łazikiem Opportunity oznacza, iż sesje łączności obu pojazdów nie będą ze sobą kolidować.
Godzina 18:50 CEST (06.08.2012)
Przed lądowaniem istniała pewna obawa dotycząca zbliżającej się burzy piaskowej, jednak kilka dni temu straciła ona na sile i ostatecznie się rozpadła. W miejscu lądowania pogoda jest obecnie doskonała.
Godzina 18:45 CEST (06.08.2012)
Według uzyskanej telemetrii wszystkie instrumenty naukowe na pokładzie sondy działają normalnie.
Godzina 18:38 CEST (06.08.2012)
Antena HGA powinna zostać rozłożona jeszcze dziś za około 12 godzin.
Godzina 18:35 CEST (06.08.2012)
W ciągu kilku godzin powinny być dostępne zdjęcia w wyższej rozdzielczości pochodzące z przedniego HazCamu. Następne w kolejności będą pierwsze zdjęcia panoramiczne.
Godzina 18:30 CEST (06.08.2012)
Wyznaczono już najbardziej prawdopodobne miejsce lądowania “Curiosity”, jednak potwierdzenie będzie można uzyskać dopiero po analizie zdjęć z kolejnych przelotów sondy MRO.
Elipsa miejsca lądowania łazika MSL w odniesieniu do Krateru Gale
(NASA)
Zbliżenie na prawdopodobną lokalizację miejsca lądowania pojazdu MSL
(NASA)
Godzina 18:27 CEST (06.08.2012)
Po wykonaniu zadania SkyCrane oddalił się na pewną odległość od łazika, kierując się na północ, ale dokładne miejsce gdzie się rozbił nie jest jeszcze znane.
Godzina 18:26 CEST (06.08.2012)
Rozpoczyna się sesja pytań.
Godzina 18:19 CEST (06.08.2012)
Kolejna zmiana. Tym razem pałeczkę przejmuje John Grotzinger, który na podstawie zdjęć przedstawia elementy geologiczne widoczne na pierwszych zdjęciach, pochodzących z kamer HazCam. Jest także zdania, że pobliska krawędź krateru Gale jest niższa niż szczyt góry Sharpa (Aeolis Mons) znajdującej się w samym centrum krateru. Prawdopodobnie niedaleko łazika znajdują się także piaskowe wydmy.
Godzina 18:16 CEST (06.08.2012)
Sarah Milkovitch przedstawia oficjalne zdjęcie wykonane przez MRO, potwierdzając jednocześnie wiarygodność wcześniej ujawnionego zdjęcia, które zostało wykonane z odległości około 340 kilometrów.
Oficjalne zdjęcie przedstawiające moment opadania łazika MSL na spadochronie
(NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)
Godzina 18:12 CEST (06.08.2012)
Zmiana. Miguel San Martin, główny inżynier systemów nawigacji, kontroli i kierowania, opisuje miejsce i przebieg lądowania.
Godzina 18:10 CEST (06.08.2012)
Łazik jest nieznacznie pochylony w granicach 2-3 stopni w obu osiach.
Godzina 18:07 CEST (06.08.2012)
Osłony kamer HazCam były dość mocno zanieczyszczone pyłem, który osiadł na nich w trakcie lądowania. Po odpaleniu małych ładunków pirotechnicznych (nie bez obawy o ponowne zanieczyszczenie kamer) i uwolnieniu osłon, obraz znacznie się poprawił.
Godzina 18:06 CEST (06.08.2012)
Pierwszym zadaniem będzie sprawdzenie i przetestowanie systemu komunikacyjnego łazika. Obecnie maszt wyposażony w kamery pozostaje złożony.
Godzina 18:03 CEST (06.08.2012)
Mike Watkins, menadżer systemów łazika, opisuje stan “Curiosity” po lądowaniu.
Godzina 18:00 CEST (06.08.2012)
Rozpoczyna się konferencja prasowa. W założeniu ma ona posłużyć ekipie do przedstawienia najbliższych zadań, które będą realizowane w trakcie Sol 1.
Godzina 17:45 CEST (06.08.2012)
Za około 15 minut powinna rozpocząć się konferencja prasowa na temat lądowania “Curiosity” na powierzchni Marsa.
Godzina 17:20 CEST (06.08.2012)
W serwisie Twitter furorę robi zdjęcie, które prawdopodobnie przedstawia moment lądowania MSL, zarejestrowany przez sondę MRO. Do oficjalnego potwierdzenia (lub dementi) trzeba będzie poczekać, jednakże zdjęcie to wydaje się być wielce prawdopodobne.
Nieoficjalne zdjęcie rzekomo przedstawiające lądujący łazik MSL
(NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)
Godzina 16:50 CEST (06.08.2012)
Podstawowa misja łazika ma zająć mniej więcej dwa lata. Jednak zastosowane w pojeździe nuklearne źródło zasilania (generator radioizotopowy) jest teoretycznie w stanie zasilać systemy pokładowe “Curiosity” przez czternaście lat, przy czym nie jest jasne, czy oznacza to czternaście lat od momentu wystrzelenia, czy też może od momentu zainstalowania samego generatora (kiedy zawarty w nim Pluton jest praktycznie nienaruszony). Oznaczałoby to, że w najgorszym przypadku całkowita misja mogłaby potrwać około dziesięć lat.
Godzina 16:30 CEST (06.08.2012)
W misji pojazdu “Curiosity” aktywny udział wzięli także Polacy – szefem zespołu odpowiedzialnego na oprogramowanie lotu jest pracujący w Laboratorium Napędu Odrzutowego w Pasadenie, inżynier Marek Tuszyński. Zespół ten odpowiedzialny był za stworzenie programu kontrolującego lot oraz lądowanie pojazdu na powierzchni Marsa.
Polacy mają także udział w budowie samych podzespołów łazika, choć w stosunkowo niewielkim stopniu. Pojazd został bowiem wyposażony w wyprodukowane w Polsce detektory podczerwieni, które nie wymagają warunków kriogenicznych (chłodzenia do bardzo niskich temperatur) do poprawnego funkcjonowania. Zbudowano je w firmie VIGO S.A. znajdującej się w Ożarowie Mazowieckim i firma ta obecnie jest jedną z niewielu w Polsce, posiadających status dostawcy podzespołów dla NASA. W przyszłości detektory te mogą także znaleźć zastosowanie w europejskich misjach kosmicznych w ramach programów realizowanych przez ESA.
Godzina 16:00 CEST (06.08.2012)
Zespół obsługujący instrument HiRISE zainstalowany na sondzie Mars Reconnaissance Orbiter, będący w istocie jego podstawowym narzędziem obrazowania, potwierdza, że sondzie udało się wykonać zdjęcie lądującego łazika “Curiosity”. “Nie możemy się doczekać kiedy wszyscy to zobaczą!” – napisali na swoim profilu w serwisie Twitter. Zdjęcie to zostanie pokazane publicznie w trakcie konferencji prasowej zaplanowanej na godzinę 18:00 CEST.
Godzina 14:30 CEST (06.08.2012)
Tymczasem dostępny jest już zapis lądowania pojazdu na powierzchni Czerwonej Planety z perspektywy zespołu znajdującego się w centrum kontroli misji.
{youtube}wnG-rFFpP8A{/youtube}
Zapis reakcji zespołu EDL w centrum kontroli misji w trakcie lądowania pojazdu “Curiosity”
(NASA TV)
Godzina 14:00 CEST (06.08.2012)
Kolejna sesja łączności (a zatem prawdopodobnie zawierająca nowe zdjęcia pochodzące z najnowszego dzieła NASA znajdującego się od niespełna siedmiu godzin na powierzchni Marsa) powinna mieć miejsce o godzinie 20:30 CEST.
Godzina 12:20 CEST (06.08.2012)
Do osób gratulujących NASA dobrze wykonanego zadania dołącza także Prezydent USA – Barack Obama. Wiadomość tę przekazał za pośrednictwem serwisu Twitter pisząc:
“I congratulate and thank all the men and women of NASA who made this remarkable accomplishment a reality. —President Obama”
(Gratuluję i dziękuję wszystkim mężczyznom i kobietom NASA, którzy uczynili to niezwykłe osiągnięcie rzeczywistością. —Prezydent Obama)
Godzina 11:21 CEST (06.08.2012)
Według niepotwierdzonych informacji na konferencji prasowej planowanej obecnie na godzinę 18:00 CEST pokazane zostanie zdjęcie przedstawiające moment lądowania pojazdu MSL. W trakcie lądowania nad wyznaczonym rejonem przelatywał bowiem amerykański, bezzałogowy statek kosmiczny Mars Reconnaissance Orbiter, w skrócie MRO. Podobna sytuacja miała miejsce także wcześniej, podczas lądowania misji Phoenix, gdzie orbiterowi udało się zarejestrować otwarty spadochron lądownika. Zdjęcie to prezentujemy poniżej.
Zdjęcie przedstawiające lądownik Phoenix opadający na spadochronie na powierzchnię Marsa (NASA/JPL/University of Arizona)
Godzina 11:08 CEST (06.08.2012)
Tymczasem Europejska Agencja Kosmiczna udostępniła właśnie zapis audio odebranych sygnałów radiowych pochodzących z lądującego pojazdu MSL i odebranych przez europejski orbiter Mars Express.
{mp3remote}http://blogs.esa.int/mex/files/2012/08/Audio_MELACOM_B_MSL_EDL.mp3{/mp3remote}
Zapis sygnałów radiowych zarejestrowanych przez europejską sondę Mars Express, materiał został skompresowany z 20 minut do 19 sekund nagrania (ESA)
Godzina 09:58 CEST (06.08.2012)
Drugie ze zdjęć uzyskane w trakcie tej sesji komunikacyjnej jest prześwietlone, ponieważ kamera była skierowana akurat dokładnie w kierunku zachodzącego Słońca.
Godzina 09:54 CEST (06.08.2012)
Nowe zdjęcia przedstawiają marsjański grunt, który wydaje się być w tym miejscu pozbawiony dużych fragmentów skał. Materiał ten został uzyskany już po odrzuceniu osłon kamer HazCam, które chroniły je przed pyłem w trakcie fazy lądowania. Na jednym ze zdjęć prawdopodobnie widać także krawędź krateru, choć ze względu na położenie kamery nie można tego stwierdzić z całą pewnością.
Obraz w większej rozdzielczości z jednej z kamer HazCam po odrzuceniu jej pokrywy chroniącej przed pyłem. W oddali widać prawdopodobnie krawędź krateru
(NASA TV)
Godzina 09:51 CEST (06.08.2012)
Dane z nowej sesji komunikacyjnej są już na Ziemi. Zawierają także zdjęcia, choć na razie nie wiadomo jakie.
Godzina 09:37 CEST (06.08.2012)
Łazik MSL powinien wymienić już dane z orbiterem Odyssey, a ten wysłać odebrane pakiety w kierunku Ziemi.
Godzina 09:35 CEST (06.08.2012)
Najbliższy przelot orbitera Odyssey będzie przelotem krótkim, ponieważ sonda znajdzie się nisko nad horyzontem w stosunkowo dużej odległości od pojazdu “Curiosity”.
Godzina 09:33 CEST (06.08.2012)
Zdjęcia RAW pochodzące z pojazdu “Curiosity” są dostępne na stronie JPL misji Mars Science Laboratory.
Godzina 09:14 CEST (06.08.2012)
Konferencja w sprawie lądowania pojazdu MSL kończy się zapowiedziami kolejnej konferencji, która powinna mieć miejsce o godzinie 18:00 CEST.
Godzina 09:08 CEST (06.08.2012)
Kamery HazCam zainstalowane na pojeździe MSL zostały wyposażone w specjalne pokrywy, które chroniły je przed marsjańskim pyłem, który podniósł się z gruntu z powodu działania silników rakietowych zainstalowanych na SkyCrane. Z tego względu uzyskane obrazy nie są najlepszej jakości. Jednak po odrzuceniu pokryw obrazy uzyskiwane przez kamery powinny znacznie się poprawić. System kamer HazCam, podobnie jak miało to miejsce w łazikach MER, stanowi układ odpowiedzialny za wykrywanie przeszkód terenowych, które następnie łazik jest w stanie zinterpretować jako różne stopnie zagrożenia i podjąć odpowiednie kroki.
Godzina 09:03 CEST (06.08.2012)
Na razie konferencja raczej nie obfituje w informacje dotyczące misji. Większość pytań dotyczy zagadnień z zakresu współpracy międzynarodowej, odczuć zespołu odpowiedzialnego za EDL oraz planowanego przyszłego użycia łazika. Pojawiają się także ogólne pytania odnoszące się do dwóch zdjęć uzyskanych przez kamery HazCam łazika. Kolejne zdjęcie powinno zostać ściągnięte z pojazdu w przeciągu 25 minut.
Godzina 08:53 CEST (06.08.2012)
Rozpoczyna się sesja pytań od dziennikarzy. Pierwsze pytanie dotyczy oczywiście przebiegu lądowania. W odpowiedzi Adam Steltzner, szef misji w kwestii fazy EDL stwierdza, że zbyt wiele powiedzieć w tej chwili się nie poza tym, że przebiegło ono w sposób planowany i bezproblemowy. Pojazd osiadł na powierzchni na obszarze o dobrej, płaskiej powierzchni przy nachyleniu nie większym niż pięć stopni.
Godzina 08:43 CEST (06.08.2012)
Konferencja zdominowana jest przez podziękowania dla kolejnych osób zespołu oraz dla międzynarodowych partnerów, bez których przeprowadzenie misji nie byłoby możliwe.
Godzina 08:37 CEST (06.08.2012)
John Grunsfeld, fizyk i były astronauta, rozpoczyna przemowę od stwierdzenia, że misja jest dowodem na to, że NASA nie utraciła swoich zdolności do prowadzenia śmiałych i odważnych misji eksploracyjnych. Kończy złożeniem gratulacji zespołowi odpowiedzialnemu za misję łazika.
Godzina 08:35 CEST (06.08.2012)
Radość w zespole niemal nie ma końca. Po przywołaniu ludzi do porządku rozpoczyna się jednak podsumowanie przebiegu lądowania.
Zespół misji MSL rozpoczyna konferencję naukową dotyczącą przebiegu lądowania
(NASA TV)
Godzina 08:28 CEST (06.08.2012)
Na konferencji pojawia się zespół EDL, odpowiedzialny za lądowanie pojazdu na powierzchni Czerwonej Planety. Witany jest gromkimi brawami i gratulacjami od pozostałych członków ekipy NASA.
Tymczasem zdaniem kontrolerów lotu istnieje duża szansa na to, że orbiter MRO wykonał zdjęcie lądującego łazika, podobnie jak w przeszłości miało to miejsce w przypadku lądownika Phoenix.
Godzina 08:20 CEST (06.08.2012)
Konferencja dotycząca udanego lądowania pojazdu Curiosity rozpoczyna się od złożenia gratulacji przez administratora NASA Charles’a Boldena.
Godzina 08:12 CEST (06.08.2012)
Lądowanie nastąpiło prawdopodobnie w odległości 2,28 km od centrum elipsy lądowania, która miała wymiary 7×20 km.
Godzina 08:10 CEST (06.08.2012)
Lądowanie nastąpiło z prędkością zaledwie 0,6 m/s. Dane sugerują, że łazik wylądował na powierzchni o nachyleniu 4,3 stopnia względem pionu.
Godzina 08:05 CEST (06.08.2012)
Jeszcze dziś powinno dojść do otwarcia anteny wysokiego zysku (HGA) łazika. We wtorek dojdzie do podniesienia masztu łazika. W środę natomiast rozpoczną się testy instrumentów pokładowych MSL.
Godzina 07:49 CEST (06.08.2012)
Oto dwa pierwsze zdjęcia z wnętrza krateru Gale, przesłane przez łazika MSL Curiosity. Na zdjęciach widać cień oraz jedno z kół łazika.
Godzina 07:43 CEST (06.08.2012)
Wszystko wskazuje na to, że proces lądowania przebiegł planowo i łazik MSL znalazł się w wyznaczonym rejonie w świetnym stanie. Świadczą o tym zdjęcia przesłane przez łazik za pomocą orbitera Mars Odyssey.
Godzina 07:38 CEST (06.08.2012)
Oto pierwsze zdjęcie przesłane przez MSL Curiosity na Marsie. Kilka zdjęć jest przesyłanych w wyższej rozdzielczości.
Pierwsze zdjęcie z powierzchni Marsa przesłane przez łazika Curiosity / Credits – NASA TV
Godzina 07:34 CEST (06.08.2012)
Eksplozja radości w centrum kontroli. Pierwsze zdjęcia są już przesyłane na Ziemię!
Godzina 07:33 CEST (06.08.2012)
MSL wylądował!
Godzina 07:30 CEST (06.08.2012)
Tony przesyłane przez MSL sugerują, że lądownik prawidłowo schodzi do wnętrza krateru Gale.
Godzina 07:19 CEST (06.08.2012)
MSL powinien już być na powierzchni Marsa, wewnątrz krateru Gale. Dowiemy się o tym za 12 minut. Tymczasem tony przesyłane przez człon lądujący sugerują dobrą prace lądownika.
Godzina 07:14 CEST (06.08.2012)
Potwierdzony etap lotu – 14 minut temu doszło do odłączenia członu podróżnego od reszty członu lądownika MSL. Sonda Odyssey potwierdza gotowość do zbierania sygnałów. Telemetria MSL została zatrzymana – człon lądownika przesyła jedynie “tony”.
Godzina 07:10 CEST (06.08.2012)
Rozpoczyna się proces wchodzenia MSL w atmosferę marsjańską. W ciągu następnych 7 minut prędkość MSL spadnie z 6 km/s do zera – o ile oczywiście wszystkie etapy schodzenia zakończą się prawidłowo. Proces będzie automatyczny – na Ziemi dowiemy się o poszczególnych etapach lądowania z 14. minutowym opóźnieniem.
Godzina 07:07 CEST (06.08.2012)
Dziesięć minut do lądowania na Marsie oraz 24 minuty do pierwszej możliwości otrzymania sygnału potwierdzającego lądowanie MSL.
Godzina 07:00 CEST (06.08.2012)
Siedemnaście minut do lądowania na Marsie i 31 minut do pierwszej szansy otrzymania sygnału z łazika, potwierdzającego udane lądowanie. W tym momencie stopień podróżny MSL powinien zostać odrzucony. Potwierdzenie tego faktu pojawi się około godziny 07:14 CEST.
Godzina 06:54 CEST (06.08.2012)
Kontrola misji otrzymała potwierdzenie, że kilka grzejników, zgodnie z planem lotu, zostało wyłączonych w stopniu podróżnym. Włączono natomiast grzałki systemu MARDI.
Godzina 06:51 CEST (06.08.2012)
Zestaw lądujący łazika MSL przygotowuje się do wejścia w atmosferę Marsa, zmieniając swoją konfigurację.
Godzina 06:41 CEST (06.08.2012)
MSL jest już wewnątrz orbity Fobosa – drugiego marsjańskiego księżyca.
Godzina 06:31 CEST (06.08.2012)
Za godzinę może dotrzeć do Ziemi pierwszy sygnał potwierdzający udane lądowanie MSL na Czerwonej Planecie. Wszystkie marsjańskie orbitery są gotowe do odebrania sygnałów od lądującego MSL.
Godzina 06:20 CEST (06.08.2012)
Tuż przed godziną 06:00 CEST MSL przekroczył orbitę Deimosa – jednego z dwóch marsjańskich księżyców.
Godzina 06:17 CEST (06.08.2012)
Za godzinę MSL powinien dotknąć powierzchni Czerwonej Planety.
Godzina 06:11 CEST (06.08.2012)
Wydano komendę wyłączenia transmitera przekazującego sygnały do MSL. Od tej chwili (plus czas potrzebny na dotarcie sygnału) MSL pracuje w całości samodzielnie.
Godzina 06:00 CEST (06.08.2012)
Godzina i 17 minut do lądowania MSL na Marsie oraz godzina i 31 minut do odebrania sygnału na Ziemi.
Godzina 05:15 CEST (06.08.2012)
Na NASA TV jest już podgląd na centrum kontroli lotu.
Godzina 05:14 CEST – widok na centrum kontroli misji MSL / Credits – NASA TV
Godzina 04:00 CEST (06.08.2012)
Od godziny 05:30 CEST NASA TV będzie nadawać widok z centrum kontroli misji MSL.
Godzina 02:25 CEST (06.08.2012)
Przez ostatni czas naukowcy pilnie śledzili także pogodę na Czerwonej Planecie. W chwili obecnej stan atmosfery w rejonie krateru Gale jest zadowalający i zgodny z symulacjami, wg których weryfikowano możliwość przeprowadzenia operacji lądowania łazika Curiosity na powierzchni. Burza pyłowa, po raz pierwszy zaobserwowana 31 lipca, znajduje się w bezpiecznej odległości na południowy zachód od miejsca lądowania. 2 sierpnia osłabła ona do poziomu chmury pyłowej. Inne burze pyłowe szaleją obecnie po drugiej stronie planety (po lewej na poniższym zdjęciu).
Zdjęcie podjęte przez instrument Mars Color Imager sondy MRO. Na zdjęciu oprócz chmur i burz pyłowych widoczne są także chmury lodu wodnego nad rejonami równikowymi, które są charakterystyczne dla tej pory roku marsjańskiego / Credits: NASA/JPL-Caltech/MSSS
Godzina 02:24 CEST (06.08.2012)
Pozostało 5 godzin do wejścia w atmosferę.
Godzina 02:04 CEST (06.08.2012)
Aktualny, symulowany podgląd na pozycję sondy MSL względem Marsa. Odległość wynosi 74 tys. km, a prędkość sondy 13383 km/h. Do separacji modułu przelotowego dojdzie za 5 godzin i 11 minut.
Podgląd na pozycję sondy MSL Curiosity względem Marsa. Aplikacja Eyes on the Solar System. NASA.
Godzina 01:54 CEST (06.08.2012)
Współrzędne lądowania misji MSL Curiosity na Marsie to 4,6 stopnia szerokości południowej oraz 137,4 stopnia długości wschodniej. Na Ziemi miejsce to odpowiadałoby miejscu na północy od Australii.
Godzina 01:46 CEST (06.08.2012)
W dniu wczorajszym miał zostać przeprowadzony jeszcze szósty manewr korekcyjny (TCM-6), jednak kontrolerzy z niego zrezygnowali, uznając, iż najwidoczniej trajektoria lotu sondy jest poprawna. MSL będzie musiał przelecieć przez wyimaginowany obszar w atmosferze Czerwonej planety o wymiarach 3×12 km.
Godzina 01:25 CEST (06.08.2012)
6 godzin do momentu wejścia sondy MSL w atmosferę.
Godzina 00:59 CEST (05.08.2012)
Prace projektowe nad łazikiem i jego wyposażeniem rozpoczęły się kilka lat temu. Od kwietnia 2004 r. NASA zaczęła gromadzić propozycje projektów instrumentów naukowych, z których ostatecznie wybrano wtedy osiem (grudzień 2004). Projektowanie komponentów oraz testy rozpoczęły się również pod koniec 2004 roku. W tym samym czasie firma Aerojet rozpoczęła prace nad silnikiem ze zdolnością manipulowania ciągiem w zakresie od 15 do 100%. W listopadzie w 2008 r. prace nad opracowaniem i przetestowaniem oprogramowania oraz sprzętu MSL były już na ukończeniu. Ze względu na konieczność przeprowadzenia większej ilości testów realizację misji odłożono na 2 lata.
Godzina 00:50 CEST (05.08.2012)
W chwili obecnej dystans dzielący sondę MSL od Czerwonej Planety to 90 tys. km. Do separacji modułu przelotowego pozostało 6 godzin i 23 minuty, natomiast do wejścia w atmosferę 6 godzin i 33 minuty. Sonda porusza się z prędkością nieco ponad 13270 km/h.
Godzina 00:01 CEST (05.08.2012)
Dlaczego właściwie nowy łazik będzie nosił nazwę “Curiosity”? Poszukując miana dla łazika agencja NASA ogłosiła konkurs na najciekawszą nazwę i esej uzasadniający. Z ponad 9 tys. propozycji wysłanych drogą mailową lub poprzez bezpośrednie formularze, wybrano 9 finalistów. Ich lista została opublikowana na stronie agencji między 23, a 29 marca 2009 r. Dwa miesiące później, 27 maja ogłoszono wybraną nazwę – “Curiosity”. Jej autorką była 12-letnia uczennica szóstej klasy – Clara Ma, która w nadesłanym eseju uzasadniła wybór słowami: „Ciekawość (Curiosity) to taka olbrzymia siła. Bez niej, nie bylibyśmy teraz tym, kim jesteśmy. Ciekawość, to także pasja, która prowadzi nas przez nasze codzienne życie. Stajemy się badaczami i naukowcami dzięki naszej potrzebie zadawania pytań i podziwiania”.
Godzina 22:45 CEST (05.08.2012)
Swoją gotowość do wsparcia zaanonsowali także Europejczycy (na prośbę przedstawicieli agencji NASA). Sonda Mars Express kilka miesięcy temu została także odpowiednio przygotowania na dzień lądowania misji MSL. Nasłuch za pośrednictwem europejskiego satelity Marsa przeprowadzony zostanie w poniedziałek od godziny 7:10 CEST, poprzez przewidywany czas lądowania o 7:17, do godziny 7:38 CEST. O rezultacie lądowania w praktyce dowiemy się na Ziemi jednak dopiero około godziny 7:31 CEST. Sygnał o przebiegu tego fragmentu misji, wysłany przez sondę Odyssey, będzie potrzebował niecałych 14 minut na dotarcie do Błękitnej Planety. Po zakończeniu nasłuchu także sonda Mars Expres zwróci się w kierunku Ziemi i rozpocznie wysyłanie sygnałów, które odebrane zostaną przez stację odbiorczą New Norcia w Australii (antena o średnicy 35 metrów). Dane przekazane zostaną do Europejskiego Centrum Operacji Kosmicznych (ESOC), a następnie około godziny 8:40 CEST wprost do NASA.
Godzina 22:38 CEST (05.08.2012)
Kontrolerzy z amerykańskiej agencji NASA rozpoczęli przemieszczanie marsjańskich sond MRO i Mars Odyssey kilka miesięcy temu w celu uzyskania możliwości obserwacji lądowania misji MSL. Pojawiły się obawy, iż działania przygotowujące Mars Odyssey nie zakończą się pomyślnie. W czerwcu awarii uległo jedno z kół reakcyjnych sondy, co spowodowało wejście w tryb bezpieczny. Po kilkunastu dniach wznowiono działanie Mars Odyssey, jednak w lipcu sonda ponownie sprawiła kontrolerom problem – tym jednak razem na krócej. Ostatecznie 24 lipca przeprowadzono trwające 6 sekund odpalenie silniczków sondy, dokonując w ten sposób poprawki orbity i przygotowując ostatecznie Mars Odyssey do pełnienia istotnego zadania już za kilka godzin.
Godzina 22:23 CEST (05.08.2012)
Z uwagi na brak widoczności Ziemi z miejsca lądowania misji MSL, istotne będzie wsparcie wszystkich trzech aktualnie działających orbiterów Czerwonej Planety. Spośród nich telemetrię na bieżąco przesyłać będzie zasłużona sonda Mars Odyssey.
Odyssey, orbitująca wokół Czerwonej Planety od 2001 roku, będzie głównym ogniwem monitorującym postępy lądowania MSL Curiosity. Sonda będzie znajdować się w polu widzenia zarówno lądującego łazika, jak i stacji nasłuchowych na Ziemi, w związku z czym nadawane przez MSL sygnały przechwycone zostaną przez Odyssey, a następnie te przesłane będą bezpośrednio w kierunku Błękitnej Planety. Dystans dzielący w tym czasie czwartą i trzecią planetę Układu Słonecznego pokonany zostanie przez poruszające się z prędkością światła sygnały w ciągu kilkunastu minut. Odyssey będzie przesyłała informacje z przepustowością 8000 bitów na sekundę.
Po stracie misji Mars Polar Lander w 1999 roku, NASA zaczęła wymagać ciągłej komunikacji z sondami w czasie operacji lądowania na Marsie. Brak jakichkolwiek danych uzyskanych w czasie przejścia przez atmosferę znacząco utrudnił dojście do przyczyn utraty misji MPL. Takiego wsparcia nie otrzymały w czasie lądowania w 2004 roku wcześniejsze bliźniacze łaziki NASA – Spirit i Opportunity, które komunikowały się bezpośrednio z Ziemią. Orbiter Odyssey pośredniczył za to w przesyle komunikacji w 2008 roku, kiedy to na północnych równinach polarnych Marsa lądował Phoenix (misja miała na celu powtórzenie programu naukowego utraconej misji MPL).
Godzina 21:59 CEST (05.08.2012)
Sonda MSL będzie w czasie lądowania także nadawała bezpośrednio na Ziemię (pasmo X), jednak będą to krótkie sygnały (przepustowość będzie wynosić około 1 bita na sekundę, co pozwoli na przesłanie zaledwie krótkiej informacji o statusie misji). Przekaz będzie możliwy jedynie do momentu, w którym Ziemia nie schowa się pod marsjańskim horyzontem z perspektywy lądującego łazika. Operatorzy przewidują, że bezpośredni kontakt zerwany zostanie pomiędzy rozwinięciem spadochronu a separacją osłony termicznej. Do tego czasu jednak operatorzy będą już raczej wiedzieli (po ewentualnej zmianie prędkości sondy) czy spadochron pomyślnie się otworzył.
Godzina 21:45 CEST (05.08.2012)
Poniższa grafika przedstawia przewidywaną trajektorię lotu modułu przelotowego MSL z łazikiem Curiosity po wejściu w atmosferę (żółta linia, skrót “E” – wejście w atmosferę). Czerwony owal na końcu linii to przewidywana elipsa lądowania, natomiast zielona linia rzutuje trajektorię przelotu sondy MRO nad obszarem lądowania misji MSL (nie ujęto tutaj rzutowanych orbit Mars Odyssey i Mars Express). Wejście w atmosferę będzie miało miejsce na wysokości około 125 km nad powierzchnią Czerwonej Planety.
Tło grafiki to zdjęcie w fałszywych kolorach wykonane za pomocą instrumentu THEMIS (Thermal Emission Imaging System) sondy Mars Odyssey / Credits: NASA/JPL-Caltech/ASU
Godzina 21:17 CEST (05.08.2012)
Łazik Curiosity dostarczony zostanie na powierzchnię w sposób inny, niż poprzednie sondy, które przyziemiły za pomocą specjalnych poduszek powietrznych napełnianych w ostatniej fazie lotu atmosferycznego (Mars Pathfinder w 1997, łaziki MER: Spirit i Opportunity w 2004), czy też lądowania na silnikach i „nogach” aparatu (Viking 1 i 2 w 1976, Phoenix w 2008). Najcięższy łazik marsjański dotrze do celu dzięki wykorzystaniu platformy Skycrane, która po dotarciu tuż nad punkt przyziemienia, ma opuścić go na powierzchnię przy pomocy lin i kabli, po czym (po ich uprzednim odłączeniu od robota) ma zwiększyć ciąg silników i odlecieć w celu rozbicia się jak najdalej od Curiosity.
Godzina 21:12 CEST (05.08.2012)
Ostatnie przygotowania do jutrzejszego lądowania trwają już od pewnego czasu. 1 sierpnia przeprowadzono testy pamięci oprogramowania, używanego do kontroli elementów mechanicznych systemu napędowego stopnia lądowania. Skonfigurowano także statek do wejścia w atmosferę oraz odbezpieczono systemy pirotechniczne.
Godzina 21:08 CEST (05.08.2012)
Przygotowania do misji MSL trwały intensywnie również w momencie lotu międzyplanetarnego. W marcu przeprowadzone zostały testy instrumentów naukowych, które będą wykorzystywane po wylądowaniu łazika w kraterze Gale na Marsie. W czasie lotu na Marsa zostały one po raz pierwszy od czasu przed startem włączone i pomyślnie przetestowane. Następnie przeprowadzona została wstępna kalibracja niektórych instrumentów. Wykonane zostały m.in. ciemne zdjęcia (tzw. darki) oraz skalibrowany został czujnik ciśnienia pogodowej stacji łazika, poprzez odczyt zerowego ciśnienia w próżni kosmicznej.
Godzina 20:14 CEST (05.08.2012)
Zakończyła się konferencja – systemy MSL są w dobrym stanie i cały zespół jest gotowy do wejścia modułu przelotowego w atmosferę Czerwonej Planety. Wydaje się także, że oba orbitery NASA – Mars Odyssey i MRO są gotowe do działania przy lądowaniu łazika. Na NASA TV relacja na żywo z lądowania MSL rozpocznie się o godzinie 06:00 CEST.
Godzina 19:12 CEST (05.08.2012)
Pierwsza informacja odnośnie misji MSL – pierwsze zdjęcie może być wykonane po 4 minutach od lądowania.
Godzina 18:59 CEST (05.08.2012)
Zaczyna się konferencja na NASA TV.
Godzina 18:15 CEST (05.08.2012)
Za 15 minut na NASA TV rozpocznie się konferencja, w trakcie której poznamy ostatni status MSL przed wejściem w atmosferę Marsa. W tej chwili trwa “social event”, w trakcie którego inżynierowie z programu MSL odpowiadają na pytania widowni z KSC.
Godzina 17:10 CEST (05.08.2012)
Wejście w atmosferę i lądowanie MSL będzie bardzo dynamicznym procesem. W ciągu zaledwie siedmiu minut prędkość z ponad sześciu kilometrów na sekundę spadnie do zera. Będzie to skomplikowana operacja, wymagająca dopracowanego oprogramowania i udanego przeprowadzenia kolejnych etapów przejścia przez atmosferę. Na sam koniec lądowania zostanie przeprowadzona nowatorska procedura użycia platformy rakietowej “sky-crane”, która umieści łazik na powierzchni Marsa. O tych siedmiu minutach opowiadają członkowie zespołu odpowiadający za etap wejścia w atmosferę i lądowania łazika MSL Curiosity.
Godzina 14:24 CEST (05.08.2012)
Zestawienie wszystkich dotychczas przeprowadzonych misji marsjańskich – zarówno udanych jak i nieudanych, amerykańskich, radzieckich, japońskich, chińskich i europejskich – można zobaczyć w formie infografiki na stronie czasopisma Astronautilus.
Godzina 13:49 CEST (05.08.2012)
W trakcie podróży międzyplanetarnej sonda nie była całkowicie uśpiona i przeprowadzała swoje pierwsze badania, które polegały na zbieraniu pomiarów dot. radiacji za pomocą zainstalowanego na jej pokładzie urządzenia nazywanego RAD (Radiation Assessment Detector). Instrument ten monitoruje promieniowanie pochodzące zarówno ze Słońca, jak i np. odległych supernowych. Wyniki tych pomiarów będą niezwykle istotne przy okazji przygotowywania załogowych wypraw w głęboki kosmos (do takich celów jak obiekty NEO, księżyce Marsa, czy sama Czerwona Planeta), gdy astronauci będą wystawieni na wielomiesięczne przebywanie w warunkach, jakie panują w przestrzeni międzyplanetarnej. Po lądowaniu RAD będzie nadal wykonywał pomiary, z tą jednak różnicą, że na powierzchni.
Godzina 13:31 CEST (05.08.2012)
3 sierpnia zrezygnowano z przeprowadzenia piątego manewru korygującego trajektorię lotu MSL. Czwarty manewr korygujący miał miejsce 29 lipca i polegał na dwukrotnym odpaleniu silniczków, które pracowały łącznie przez 6 sekund.
Dla kontrastu najdłuższy manewr korekcyjny miał miejsce 11 stycznia 2012 roku. Osiem silniczków manewrowych na module przelotowym zostało odpalonych na łączny czas około 175 minut. Ten manewr korekcyjny był bardzo istotny, gdyż niwelował zamierzony uchyb w minięciu Czerwonej Planety. Podobnie jak w każdym innym locie międzyplanetarnym rakieta, która wyniosła misję MSL (Atlas V), nie została “wycelowana” w samą planetę. Start odbył się tak, aby sonda minęła planetę w odległości 61 000 kilometrów. Dzięki temu górny człon rakiety (Centaur), który leciał tym samym kursem co sonda, nie spadnie na Marsa. W przeciwieństwie do sondy MSL i łazika Curiosity, Centaur nie został oczyszczony z ziemskich mikrobów. Zapobieżenie jego upadku na Czerwoną Planetę ma więc również chronić ją przed zanieczyszczeniem ziemskim życiem.
Późniejsze manewry miały miejsce 26 marca (o łącznej długości 9 minut) i 26 czerwca. Ten ostatni złożył się na czterokrotne odpalenie silniczków na łączny czas 40 sekund. Na skutek tej korekty miejsce wejścia w atmosferę marsjańską uległo przesunięciu o 200 km oraz przyspieszeniu o około 70 sekund. Trzecia korekta miała na celu eliminację odstępstw, które powstały po przeprowadzeniu dwóch pierwszych manewrów, oraz zmiany decyzji co do miejsca lądowania – menadżerowie zadecydowali o wylądowaniu bliżej o 7 km do pasma górskiego Mount Sharp w kraterze Gale.
Ostatnia szansa na wprowadzenie poprawki korygującej trajektorię lotu nadarzy się na 9 godzin przed lądowaniem łazika na powierzchni Czerwonej Planety.
Godzina 11:57 CEST (05.08.2012)
O godzinie 18:30 CEST na NASA TV odbędzie się konferencja związana z misją MSL. W trakcie tej konferencji poznamy ostatni status misji MSL przed lądowaniem.
Godzina 10:20 CEST (05.08.2012)
Za 21 godzin łazik MSL powinien już znajdować się na powierzchni Marsa, wewnątrz krateru Gale. Sygnał potwierdzający lądowanie powinien już być w drodze ku Ziemi.
Godzina 23:52 CEST (04.08.2012)
Także i europejski orbiter Mars Express będzie nasłuchiwać sygnałów z lądującego łazika MSL. Nagrywanie danych rozpocznie się na około 23 minuty przed planowanym momentem lądowania i zostanie zakończone około pięć minut po planowanym lądowaniu. Następnie dane zostaną przesłane na Ziemię.
Godzina 22:47 CEST (04.08.2012)
Jeśli wszystko się dobrze powiedzie, to podczas pierwszego marsjańskiego dnia (“sol”) misji MSL możemy się spodziewać przesłania pierwszych fotografii przez łazik. Fotografie będą niskiej rozdzielczości (50×50 pikseli) i będą wykonane przez kamery hazcam, znajdujące się w tylnej części łazika.
Godzina 22:08 CEST (04.08.2012)
Orbitery NASA – Mars Odyssey i MRO (Mars Reconnaissance Orbiter) – są gotowe odbierać i dalej przekazywać sygnały od MSL. W momencie lądowania Mars Odyssey będzie gotów do przesyłania odebranych sygnałów (MRO będzie próbować sfotografować łazik w trakcie lądowania). Następne możliwości odebrania sygnałów są następujące – około 2 godzin po lądowaniu (Mars Odyssey), 13 godzin po lądowaniu (Mars Odyssey oraz MRO). Około 19 godzin po lądowaniu w przypadku braku wcześniejszego sygnały nastąpi dedykowany “beep” od łazika w kierunku radioteleskopów na Ziemi (Deep Space Network, DSN). Oczywiście, stacje naziemne także będą zdolne odebrać wcześniejsze sygnały od MSL.
Godzina 21:42 CEST (04.08.2012)
Start misji MSL nastąpił 26 listopada 2011 roku z ośrodka NASA o nazwie Kennedy Space Center na Florydzie. MSL wyruszył ku Czerwonej Planecie na pokładzie rakiety Atlas V.
Godzina 21:14 CEST (04.08.2012)
Od dziś, od około południa naszego czasu, z perspektywy łazika MSL Czerwona Planeta ma większe rozmiary kątowe niż Księżyc widziany z Ziemi.
Godzina 21:05 CEST (04.08.2012)
Łazik Opportunity to jeden z dwóch, które na początku 2004 roku wylądowały na Marsie. Drugi łazik – MER-A Spirit działał do marca 2010 roku.
Godzina 20:24 CEST (04.08.2012)
W tej chwili na powierzchni Czerwonej Planety przebywa jeden działający łazik – MER-B Opportunity. Łazik obecnie przebywa u brzegu krateru Endeavour, w rejonie Marsa o nazwie Meridiani Planum.
Godzina 19:26 CEST (04.08.2012)
Łazik Curiosity nie jest pierwszym, który ląduje na Czerwonej Planecie. Pierwszą udaną misją z łazikiem był Mars Pathfinder – zdarzyło się to w 1997 roku. Pierwsze nieudane próby z łazikiem to początek lat 70. XX wieku – radzieckie wyprawy Mars 2 i Mars 3 miały na pokładzie małe pojazdy, ale misje się nie udały.
Godzina 18:40 CEST (04.08.2012)
Misja MSL ma też i polskie akcenty. Jednym z nich są niechłodzone detektory podczerwieni, wykonane przez pewną polską firmę. Link do strony firmy.
Godzina 18:00 CEST (04.08.2012)
Zaczynamy relację! Zbliża się lądowanie jednej z najważniejszych misji bezzałogowych w historii astronautyki. Za nieco ponad 37 godzin łazik Mars Science Laboratory (MSL) “Curiosity” powinien wylądować na powierzchni Czerwonej Planety. Lądowanie powinno nastąpić około godziny 07:17 CEST, a pierwszy sygnał potwierdzający lądowanie powinien dotrzeć do Ziemi około godziny 07:31 CEST.
Artystyczna wizja łazika MSL na powierzchni Marsa / Credits – NASA, JPL
{jathumbnail off} Misja MSL jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym. Polecamy również kompendium wiedzy na temat misji MSL, opisujące poszczególne elementy i cele misji tego łazika.
