Amerykańska agencja kosmiczna NASA wycofała się oficjalnie z udziału w marsjańskim programie ExoMars, zakładającym m.in. wysłanie orbitera oraz zaawansowanego łazika na Czerwoną Planetę. Pomimo tego, według ostatnich doniesień, możliwe jest jednak udzielenie przez NASA wsparcia Europie i Rosji w realizacji tego ambitnego programu.
Udzielona przez NASA pomoc miałaby postać wsparcia technicznego oraz możliwości wystosowania ekspertyz inżynieryjnych. Poziom tego wsparcia będzie mocno zależał od charakteru ograniczeń związanych z regulacją eksportu amerykańskich technologii. Regulacje zależą od amerykańskiego prawa ITAR (International Traffic In Arms Regulations). Lista produktów objętych zakazem eksportu obejmuje między innymi elementy satelitów oraz części rakiet.
NASA w ramach programu ExoMars miała dostarczyć rakiety nośne, które wyniosłyby europejskiego orbitera oraz łazika. Ponadto Laboratorium Napędu Odrzutowego (JPL) zgodziło się na dostarczenie rakietowego modułu lądującego typu sky crane (po raz pierwszy ten rodzaj sprzętu zostanie zastosowany podczas lądowania amerykańskiego łazika MSL na Marsie za kilka tygodni), dzięki któremu na powierzchni posadzony by został łazik.
Jednak NASA zrezygnowała z udziału w programie ExoMars w momencie, gdy propozycja budżetu opublikowana w lutym tego roku, nie uwzględniła przyznanego finansowania na partycypację w marsjańskim programie (budżet na programy planetarne umniejszony został o 20%).
Nieciekawą sytuację Europy poprawiło dołączenie Rosji do projektu ExoMars. Za pomocą rosyjskich rakiet Proton zostaną wyniesione dwie misje tego programu. W styczniu 2016 roku wyniesiony zostanie orbiter Trace Gas Orbiter (TGO) do badań metanu wraz z demonstratorem lądownika, natomiast w kwietniu 2018 roku na trajektorią prowadzącą do Marsa skierowany zostanie łazik ExoMars.
Rolę JPL z poprzedniego układu partnerskiego (ze Stanami Zjednoczonymi) przejęła rosyjska firma NPO Ławoczkin, która zadeklarowała się dostarczyć systemy wykorzystywane w czasie wejścia w atmosferę oraz procesu lądowania łazika. W skład tych systemów wchodzą między innymi osłona termiczna, szkielet statku kosmicznego, moduły napędowe i spadochron.
Według obecnych planów niektóre elementy systemu lądowania w misji w 2018 roku będą dostarczone przez Europę. Mogą się zaliczać do nich komputery, systemy nawigacyjne i dedykowane algorytmy. Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) poprosiła agencję NASA o wsparcie i doradztwo w zakresie związanym z wejściem w atmosferę oraz lądowaniem poszczególnych misji (zarówno w 2018 jak i 2016 roku, kiedy to dojdzie do lądowania statycznego lądownika).
Agencja NASA ma ponadto dostarczyć moduł radia Electra UHF, który zostanie zainstalowany na orbiterze TGO, mającym być wyniesionym w 2016 roku. Moduł ten będzie przekazywał komendy oraz dane naukowe pomiędzy Ziemią a łazikiem ExoMars (niewykluczone, że będzie wykorzystywany również przy obsłudze innych lądowników i łazików). NASA ma dostarczyć także istotne komponenty instrumentu, analizującego zebrane próbki przez łazik ExoMars w poszukiwaniu organicznych cząstek.
Misja ExoMars może wydawać się obarczona dużym ryzykiem niepowodzenia z uwagi na brak doświadczenia ESA w przeprowadzaniu lądowań misji bezzałogowych na Marsie (misja Beagle 2 realizowana była przez Wielką Brytanię). Rosja z kolei nie przeprowadziła kontrolowanego lądowania na Czerwonej Planecie od 1971 roku. Stąd też zaangażowanie agencji NASA w program jest bardzo istotne. Ostateczny kształt udzielonej pomocy zależny będzie od regulacji związanych z ITAR, nad czym obecnie trwają już negocjacje. Z pewnością sprzęt w dużej ilości nie będzie mógł być dostarczony, jednak przedstawiciele NASA zapewniają, że agencja aktywnie brać będzie udział w „epizodzie projektowania” elementów programu ExoMars.
(NASA)
