Start rakiety Atlas 5 z satelitą NROL-38

0

20 czerwca o godzinie 14:28 czasu polskiego w powietrze z półwyspu Canaveral na Florydzie wzniosła się rakieta Atlas 5 z satelitą wywiadowczym dla amerykańskiej agencji wywiadowczej NRO. Był to historyczny, 50. start w programie EELV.

Relacja ze startu trwała do momentu odpalenia silnika RL10 górnego stopnia rakiety, noszącego nazwę Centaur. Osłona aerodynamiczna ładunku, który został wyniesiony dla amerykańskiego Narodowego Biura Rozpoznania (NRO), oddzieliła się prawidłowo, lecz niedługo potem dalszy przebieg lotu okryła mgła tajemnicy.

Z uwagi na charakter misji można było dowiedzieć się kilkadziesiąt minut później, iż start przebiegł pomyślnie. Tym samym utrzymana została wysoka niezawodność lotów (100%) rakiet z programu EELV (Evolved Expendable Launch Vehicle), jak i zaświadczono o podtrzymaniu pozytywnej współpracy pomiędzy agencją rządową (NRO) oraz firmami z przemysłu kosmicznego (dostawcą rakiety).

Pomimo rosnącej konkurencji ze strony firmy prywatnych, takich jak Space Exploration Technologies (SpaceX), Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych przekazują środki finansowe na nieustanny rozwój rakiet Atlas 5 i Delta 4, które budowane są przez firmy Lockheed Martin i Boeing.

W celu utrzymania kosztów na odpowiednim poziomie, jak również efektywnej produkcji obu rakiet, stworzona została w 2006 roku przez wyżej wspomniane dwie firmy United Launch Alliance (ULA). Spółka ta wynosi rządowe ładunki dla między innymi Sił Powietrznych USA, agencji NRO czy NASA.

W zeszłym roku za pomocą 11 rakiet spółki ULA wyniesione zostały ładunki o łącznej wartości 6 mld dolarów. Lockheed Martin oraz Boeing posiadają prawa do sprzedaży ich rakiet komercyjnym odbiorcom, jednak na przestrzeni ostatnich lat wynoszone na orbitę były przeważnie ładunki rządowe oraz misje naukowe.

Rakiety programu EELV wystrzeliwane są ze wschodniego oraz zachodniego wybrzeża USA, tj. Bazy Sił Powietrznych Vandenberg w Kalifornii oraz Cape Canaveral na Florydzie. Ze wschodniego wybrzeża z reguły wystrzeliwany są ładunki na orbity równikowe, natomiast z zachodniego na orbity polarne, na które często trafiają satelity wywiadowcze.

Obydwie rakiety, Atlas 5 oraz Delta 4, zostały zaprojektowane z uwzględnieniem różnych wielkości wynoszonych ładunków, co implikuje rozmiar osłony aerodynamicznej. Zgodnie z potrzebami istnieje także możliwość dodania rakiet wspomagających na paliwo stałe, a nawet dobrania odpowiedniego górnego stopnia w przypadku rakiety Boeing’a.

Program EELV był w zamierzaniach odpowiedzią na zróżnicowane wymagania dotyczące rakiet wynoszących ładunki militarne Stanów Zjednoczonych. Zaledwie dwie rakiety (w różnych konfiguracjach) zaspokajają w pełni zróżnicowane wymagania Pentagonu odnośnie wynoszenia satelitów komunikacyjnych, nawigacyjnych oraz pogodowych. Za pomocą rakiet EELV wyniesiono kilka z ostatnich ważniejszych misji agencji NASA, m.in.: łazika Curiosity w misję na Czerwoną Planetę, sondę Juno na Jowisza czy sondę New Horizons, która zmierza w tej chwili ku Plutonowi.

Do tej pory za pomocą programu EELV wystrzelonych na orbitę zostało 19 ładunków dla Departamentu Obrony USA, 13 ładunków komercyjnych, 12 tajnych ładunków dla NRO oraz 6 dla agencji NASA. Przez najbliższe lata planowane są średnio 12 starty rakiet EELV rocznie.

ULA nie posiada obecnie planów do wybrania w przyszłości jednej rakiety nośnej. Przedstawiciele firmy tłumaczą, iż istnieje zapotrzebowanie na obie oferowane w różnych konfiguracjach jednostki. Co ciekawe istnieją również plany wykorzystania jednej z rakiety z programu EELV do lotów załogowych. Firmy prywatne, takie jak Sierra Nevada Corp., Boeing, czy Blue Origin, wybrały rakietę Atlas 5 na jednostkę wynoszącą budowane przez nie statki załogowe.

Oczywistym elementem rozwoju jest także nieustanne modyfikowanie oferowanych produktów. Na 2015 rok zapowiadany jest debiut nowego silnika górnego stopnia dla obu rakiet EELV – RL10C (produkcji Pratt & Whitney Rocketdyne). Na przyszły tydzień planowany jest start rakiety Delta 4 Heavy z nowym, mocniejszym silnikiem RS-68A, który powinien w przeciągu najbliższych 3 lat zagościć we wszystkich wersjach tej rakiety. Wreszcie projektowana jest także wspólna awionika dla rakiet programu EELV. Wszystkie te zabiegi mają uczynić starty omawianych rakiet tańszymi, czyniąc wszystkie czynności związane z przygotowaniami efektywniejszymi oraz podtrzymując dotychczasową falę sukcesów.

(SFN)Artystyczna wizja rodzin rakiet Atlas 5 (po lewej) i Delta 4 (po prawej) / Credits: ULA

Comments are closed.