Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji z operacji cumowania europejskiego bezzałogowego pojazdu ATV-3 do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Cumowanie przewidziane jest na godzinę 00:33 CEST (29.03.2012). Transmisję z tego wydarzenia będzie można oglądać na NASA TV.
Godzina 00:46 CEST (29.03.2012)
W ATV-CC trwa prezentacja na temat Edoardo Almadi, na cześć którego został nazwany trzeci ATV. Na tym kończymy dzisiejszą relację.
Dziękujemy za odwiedziny i zapraszamy ponownie!
Godzina 00:38 CEST (29.03.2012)
Podczas poprzednich misji ATV astronauci przechodzili do ciśnieniowego modułu cargo najszybciej po 40 minutach od przyłączenia. Ponieważ dzisiejsze cumowanie odbyło się w niekorzystnej dla załogi ISS porze, astronauci wejdą do modułu ciśnieniowego statku jutro.
Godzina 00:35 CEST (29.03.2012)
Załoga ISS przekazała, że nie odczuła momentu cumowania.
Godzina 00:34 CEST (29.03.2012)
Szesnaście zaczepów łączy ATV i ISS.
Godzina 00:33 CEST (29.03.2012)
Kontakt ze stacją i cumowanie!
Godzina 00:31 CEST (29.03.2012)
Dwa metry do ISS. Na transmisji ESA/NASA wyraźnie widać system naprowadzania ATV.
Godzina 00:29 CEST (29.03.2012)
Pięć metrów do ISS. Wszystkie systemy działają poprawnie. Siedem centymetrów na sekundę – prędkość ATV.
Godzina 00:27 CEST (29.03.2012)
Sześć minut do cumowania. Na ATV Tweetup Event szczegółowa prezentacja na temat systemów cumowniczych. Na sali 60 uczestników wydarzenia “Twitter” i dziesiątki dodatkowo zaproszonych gości.
Godzina 00:23 CEST (29.03.2012)
W razie nieudanego podejścia ATV jest w stanie powtórzy manewr jeszcze trzy razy. Ostatnie zmiany w ATV-3 polegały między innymi na zmianach w oprogramowaniu, ponieważ przy kolejnych podejściach oprogramowanie przestawało funkcjonować w pełni prawidłowo.
Godzina 00:21 CEST (29.03.2012)
Najważniejsze systemy ATV są redundowane, co pozwala na kontynuację misji w razie awarii któregoś z elementów systemu podstawowego. Lot ATV jest monitorowany i może zostać przerwany przez operatorów z ATV-CC w Tuluzie lub astronautów na pokładzie ISS.
Godzina 00:16 CEST (29.03.2012)
Ciśnieniowy moduł cargo mieści cały ładunek, który musi być ręcznie wypakowany przez astronautów, co umożliwia specjalna śluza Przednia część modułu cargo zawiera systemy nawigacyjne pozwalające na zbliżenie się (tzw. rendezvous) ATV do modułu Zwiezda oraz systemy mechaniczne umożliwiające cumowanie. Ponieważ we wnętrzu modułu panuje ciśnienie takie jak na Stacji ISS, po cumowaniu astronauci mogą przystąpić do wyładowywania bądź rozpoczęcia załadowywania ekwipunku. Ładunki przechowywane są w zestandaryzowanych modułach znajdujących się w ośmiu “półkach”. Dodatkowo część cargo zawiera zbiorniki, w których jest przechowywane powietrze, woda pitna, paliwo oraz utleniacz do silników stacji ISS.
Godzina 00:10 CEST (29.03.2012)
23 minuty do cumowania, ATV 19 metrów od ISS. Punkt S4 osiągnięty.
Godzina 00:06 CEST (29.03.2012)
Obecnie osoby pracujące przy ATV z napięciem czekają na wyniki spotkania na ministerialnym szczycie pod koniec tego roku. Zapadnie tam decyzja o rozwoju ATV. Obecnie rozpatrywane jest kilka scenariuszy – rozbudowa do wersji załogowej, modernizacja i przystosowanie do deorbitacji satelitów, wersja “księżycowa” lub oddanie zadań cargo przyszłym amerykańskim komercyjnym statkom, takim jak Dragon.
Godzina 00:01 CEST (29.03.2012)
32 minuty do cumowania. ATV porusza się z prędkością około 13 cm/s.
Godzina 23:51 CEST (28.03.2012)
Za kilka minut nastąpi opuszczenie punktu S3. Jest to jeden z krytycznych elementów misji, kiedy ATV zmienia swój system nawigacji z GPS na system VD (Video Meter). VD umożliwia naprowadzanie ATV na podstawie wybranych punktów na stacji ISS. Oprócz przełączenia w czasie “postoju” w punkcie S3 sprawdzono wszystkie systemy podstawowe i bezpieczeństwa ATV.
Godzina 23:41 CEST (28.03.2012)
Koszt wysłania ładunku przy pomocy ATV na stację kosmiczną to 20 000 dolarów za kilogram, natomiast koszt pracy astronautów będących na stacji przy misji ATV to 60 000 dolarów za godzinę.
Godzina 23:27 CEST (28.03.2012)
Kilka faktów odnośnie modułu serwisowego, który razem z modułem transportowym tworzą całość ATV.
Moduł serwisowy zawiera cztery główne silniki o łącznym ciągu 490 N, służące jak główny napęd ATV, oraz 28 małych silniczków (łączny ciąg 220 N) do kontroli położenia pojazdu. Po zacumowaniu ATV jest w stanie manewrować całą stacją, np. w celu uniknięcia zderzenia ze śmieciami kosmicznymi oraz podnosić jej orbitę. Na te potrzeby w module serwisowym mogą znajdować się ponad 4 tony paliwa.
Godzina 23:14 CEST (28.03.2012)
ATV osiągnął punkt S3 – odległość do ISS około 249 metrów. ATV pozostanie w punkcie S3 od kilku do kilkudziesięciu minut, w celu stabilizacji swojej pozycji i sprawdzenia wymaganych systemów. Następnie będzie kontynuował podejście aż do osiągnięcia punktu S4 (19 metrów do stacji). Od punktu S3 ATV musi poruszać się w korytarzu na końcu którego znajduje się moduł Zwiezda. Strefa ta nazywa się “Keep-out Zone”. Przejście pomiędzy poprzednimi punktami mogło odbywać się teoretycznie w dowolny sposób.
Godzina 23:07 CEST (28.03.2012)
W czasie zbliżanie się ATV do ISS istnieje kilka punktów kontrolnych, zaczynając od S1/2 (w odległości 39 km) kończąc na S4/1 (11 metrów).
Godzina 22:59 CEST (28.03.2012)
Około 17 minut do S3.
Godzina 22:53 CEST (28.03.2012)
ATV zbliża się do punktu S3, po jego osiągnięciu znajdzie się w Keep-out Zone o promieniu 19 metrów od modułu ISS Zwiezda, do którego będzie cumował. Na ATV Spacetweetup trwa prezentacja dedykowana manewrom randezvous i cumowaniu ATV.
Godzina 22:48 CEST (28.03.2012)
Na ATV Spacetweetup zakończyło się spotkanie z włoskim astronautą Paolo Naspoli, podczas którego opowiadał o cumowaniu ATV z punktu widzenia astronautów przebywających na stacji ISS. Co może wydawać się interesujące, wszystkie manewry zbliżeniowe odbywają się przy użyciu zarówno instrumentów, jak i kamery wideo. Na podstawie obrazu wideo astronauci oceniają czy wskazania instrumentów są prawidłowe, a więc czy działają prawidłowo. W operację cumowania zaangażowanych jest zawsze dwóch astronautów, w tym jeden rosyjski (z uwagi na stosowanie rosyjskich systemów naprowadzania). Pozostali astronauci pomagają, kontynuują swoje zadania lub robią zdjęcia.
Godzina 22:24 CEST (28.03.2012)
Za 6 minut ATV-3 powinien opuścić punkt S2.
Godzina 22:02 CEST (28.03.2012)
Punkt S2 osiągnięty. ATV w odległości 3,5 km od ISS. Załoga w gotowości do testów z użyciem silników korekcyjnych w celu utrzymania docelowej orbity.
Godzina 21:57 CEST (28.03.2012)
Z pokładu ISS widać już ATV-3. Kilka minut temu można było zobaczyć silniki manewrowe europejskiego pojazdu zaopatrzeniowego w akcji.
Godzina 21:37 CEST (28.03.2012)
ATV znajduje się 5698 metrów od ISS. Załoga stacji włączyła kamery wideo. Na godzinę 21:59 CEST planowane jest osiągnięcie punktu S2, czyli wejście na linię prostą od ISS w odległości 3,5 km.
Godzina 20:40 CEST (28.03.2012)
Manewr rendezvous został rozpoczęty. Od teraz, przez cztery godziny załogi ISS i operatorzy ATV będą mieli pełne ręce pracy, monitorując prawidłowość przebiegu manewru.
Godzina 20:23 CEST (28.03.2012)
ATV-3 wykonał manewr IF3 i osiągnął punkt S1/2, znajduje się teraz 39 km za i 5 km pod ISS.
Godzina 20:03 CEST (28.03.2012)
Prezentacja Bernarda Cabrieresa, Dyrektora Operacyjnego CNES odbyła się tylko częściowo – został wezwany do Control Centre w związku z obowiązkami.
Godzina 19:59 CEST (28.03.2012)
Interesująca informacja od Massimo Cislaghi, ATV-3 Mission Managera. ATV-5 będzie ostatnim z tej serii statków transportowych. Na spotkaniu ministerialnym w grudniu tego roku rządzący (i udziałowcy) zdecydują w jakim kierunku program ATV będzie rozwijany.
Godzina 19:42 CEST (28.03.2012)
Masa startowa ATV wynosi 20 700 kg, z czego 60% stanowi masa samego pojazdu. W zależności od aktualnych potrzeb stacji, ATV zabiera do 7 ton ekwipunku i do 4 ton paliwa. Obecny limit masy startowej statku jest podyktowany przez możliwości rakiety Ariane 5 ES, która jest modyfikacją Ariane 5 ECA, przeprowadzoną na potrzeby wynoszenia ATV.
W skład ładunku wchodzi:
– paliwo (do 4 ton) do silników ATV. Zużywane jest podczas podnoszenia orbity stacji ISS, manewrowania stacją oraz przy manewrach mających na celu uniknięcie kolizji ze śmieciami kosmicznymi (tzw. ISS Debris Avoidance Maneuvres)
– paliwo i utleniacz (do 860 kg), służące do napędu silników ISS. Pozwalają na autonomiczne manewry stacji, bez pomocy ATV i rosyjskich statków Progress
– woda (do 855 kg)
– powietrze atmosferyczne (do 102 kg)
– suchy prowiant, narzędzia i eksperymenty (do 3200 kg)
Godzina 19:18 CEST (28.03.2012)
Prezentacja Massimo Cislaghi, ATV-3 Mission Managera. Massimo pracuje w Tuluzie od 7 lat, jest Włochem. ATV jest największym wkładem ESA do programu ISS. Jak powszechnie wiadomo, ATV cyklicznie zaopatruje ISS w paliwo, żywność, powietrze, środki i narzędzia dla załogi oraz podnosi jej orbitę. Następnie jest załadowywany niepotrzebnym ładunkiem, odłączany, deorbitowany i spalany w atmosferze. Trwają prace koncepcyjne nad załogową wersją ATV.
Godzina 18:55 CEST (28.03.2012)
ATV Tweetup oficjalnie się rozpoczął! Dokładną relację można śledzić pod wątkiem #ATVtweetup na Twitterze.
W dzisiejszym planie przewidziane są między innymi:
1. Prezentacja programu ATV – Massimo Cislaghi, ESA ATV-3 Mission Manager
2. Prezentacja CNES i ATC Control Centre (ATV-CC) – Bernard Cabrieres, Dyrektor Operacyjny CNES
3. Cumowanie do ISS – włoski astronauta Paolo Nespoli
Godzina 16:20 CEST (28.03.2012)
O godzinie 15:50 CEST ATV-3 dotarł do punktu orientacyjnego S-2 w odległości 170 km od ISS. O godzinie 18:38 CEST ATV-3 powinien dotrzeć do punktu S-1 w odległości 105 km od Stacji. Rozpiska poszczególnych momentów operacji cumowania jest dostępna pod tym linkiem.
Godzina 16:05 CEST (28.03.2012)
Zaczynamy relację! Za około osiem i pół godziny europejski bezzałogowy pojazd zaopatrzeniowy ATV-3 powinien zacumować do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Cumowanie zaplanowane jest na godzinę 00:33 CEST, ale jest możliwe, że w rzeczywistości nastąpi kilka-kilanaście minut wcześniej lub później. Relacja na NASA TV rozpocznie się około 23:45 CEST.
Relacja z cumowania ATV-3 będzie prowadzona w tym artykule, na oficjalnym koncie Twitter serwisu Kosmonauta.net oraz na koncie Twitter Jarosława Jaworskiego (autora serwisu Kosmonauta.net), który będzie relacjonować nadchodzące wydarzenie z Tuluzy we Francji. Ma to związek z programem o nazwie “ESA Space Tweetup“, który umożliwia użytkownikom Twittera wizyty w centrach ESA, CNES i DLR.
Start ATV-3 nastąpił rankiem 23 marca 2012. Przez kolejne dni ten bezzałogowy pojazd “gonił” ISS, stopniowo podwyższając swą orbitę. Jednocześnie trwały testy poszczególnych systemów tego pojazdu. ATV-3 dostarczy na Stację ISS 6595 kg ładunków, w tym sprzęt, tlen, wodę i paliwo. Pierwotnie planowano, że 9 marca 2012 ATV-3 wystartuje – jednak na skutek “drobnego problemu technicznego” (okazało się, że jest to potrzeba przepakowania części ładunku) start opóźniono o dwa tygodnie.
W języku polskim dyskusja na temat misji ATV-3 toczy się na Polskim Forum Astronautycznym.
O sposobach i programach do oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem.
