W ostatni dzień 2011 roku miała miejsce w Gdańsku łączność z Międzynarodową Stacją Kosmiczną w ramach programu ARISS. W niniejszej relacji przedstawiamy zapis rozmowy wraz z filmem nagranym w czasie łączności.
Łączność z astronautą możliwa była dzięki udanej współpracy Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, społeczności krótkofalowców z Trójmiasta oraz portalu Kosmonauta.net. Przedsięwzięcie wpisało się jako jedno z ostatnich w obchodach Roku Jana Heweliusza w Gdańsku, które odbywały się z okazji 400. rocznicy urodzin słynnego astronoma, rajcy, ławnika i browarnika.
Do nawiązania łączności radiowej na częstotliwości 145.800 MHz ze Stacją ISS doszło z gdańskiego Dworu Artusa w obecności kilkudziesięciu osób. Uczestnicy wydarzenia zdążyli zadać kilkanaście pytań w języku angielskim, na które odpowiadał dowódca Stacji ISS – Daniel Burbank. Pytania były zadawane w większości przez młodzież szkolną, wśród której znaleźli się finaliści konkursu MHMG, uczniowie Zespołu Szkół Katolickich im. Jana Pawła II w Gdyni, Gdańskich Szkół Autonomicznych, a także studentów Akademii Morskiej w Gdyni, Politechniki Gdańskiej oraz członków Morskiego Klubu Łączności „Szkuner” SP2ZIE.
Materiał filmowy z łączności:
Zapis łączności ARISS z Gdańska z dnia 31 grudnia 2011 roku / Credits: sp2ywl
Zapis (przetłumaczony) sesji łączności:
Pytanie 1. Krzysztof: Czy to prawda, że w różnych miejscach stacji kosmicznej mogą tworzyć się niepożądane kolonie bakterii oraz grzybów? Czy są one przedmiotem badań NASA?
Odpowiedź 1. Daniel Burbank (astronauta): Dobre pytanie. Istnieją przypadki oraz pewne obszary, które wykorzystujemy jako miejsca przeznaczone do utrzymania czystości i higieny (na przykład aby wziąć codzienny prysznic). Są one podatne na rozwój bakterii i pleśni. Obecnie prowadzimy badania na ten temat.
2. Maciej: Czy obecnie na pokładzie ISS przeprowadza się eksperymenty związane ze wzrostem kryształów białkowych i jeśli tak, to czy różnią się one znacząco od kryształów wyhodowanych na Ziemi?
2. DB: Tak, prowadzimy w tej chwili taki eksperyment, który został zainstalowany w jednym z modułów, a zajmuje się nim mój kolega Oleg Kononienko. Badania dopiero się rozpoczęły, więc nie mogę jeszcze powiedzieć jak bardzo te kryształy różnią się od hodowanych na Ziemi. Więcej na ten temat będziemy mogli powiedzieć w ciągu kilku tygodni.
3. Krystian: Czy zajmujecie się na stacji przeprowadzeniem eksperymentu mającego na celu zbadanie możliwości przeprowadzenia procesów fermentacji [alkoholowej]w warunkach mikrograwitacji?
3. DB: Krystian, mówi Dan. Obecnie nie przeprowadzamy żadnych eksperymentów na stacji, które obejmowałyby procesy fermentacji w przestrzeni kosmicznej, ale to bardzo dobre pytanie – to coś, co powinniśmy zrobić.
4. Wiktoria: Czy pobyt na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej może wywoływać problemy z układem krążenia członków załogi?
4. DB: Wiktoria, absolutnie tak. To jest coś, z czym musimy być ostrożni, ponieważ wszyscy tracimy płyny. Układ krążenia ma tendencję do walki z grawitacją, więc pompuje płyny w kierunku głowy. Reakcją naszego ciała jest więc próba zmniejszenia ilości płynów, przez co na ogół tracimy więcej płynów w wyniku naturalnych procesów, które sprawiają, że wykazujemy skłonność do nietolerancji ortostatycznej (trudności z utrzymaniem pionowej postawy) po powrocie na Ziemię. Bardzo dobre pytanie.
5. Grażyna: Czy astronauci mogą hodować na Stacji Kosmicznej swoją żywność? Czy takie postępowanie jest praktykowane?
5. DB: Grażyno, nie robiliśmy jeszcze tego. Przynajmniej nie w czasie trwania tej wyprawy. Rozmawialiśmy bardzo dużo na ten temat i rozważaliśmy zabranie nasion tutaj na górę, być może w ramach następnej ekspedycji lub jeszcze kolejnej. Możliwe, że będziemy w stanie to zrobić. Myślę jednak, że nie będzie to duża ilość oraz że… (zakłócenia przerywają łączność).
6. Leonard: Jakie możliwości daje brak grawitacji?
6. DB: Leonard, jedną z wielkich możliwości jakie daje brak grawitacji jest obserwowanie wzrostu kryształów białkowych. Możemy również przeprowadzić wiele badań z zakresu fizyki płynów, możemy także robić badania na temat fizyki procesów spalania. Procesy te w stanie nieważkości mogą być badane niezależnie od wpływu konwekcji (konwekcji wywołanej przez efekty grawitacyjne, takie jakie zachodzą na Ziemi), więc możemy się w ten sposób wiele dowiedzieć na temat podstawowych, naukowych procesów fizycznych.
7. Kacper: Jakie to uczucie przebywać w stanie nieważkości?
7. DB: Kacper, myślę, że pytanie, które zadałeś to: jakie to uczucie przebywać w stanie nieważkości? Jest to coś cudownego. To jeden z najlepszych aspektów przebywania w przestrzeni kosmicznej i jedna z rzeczy, które kocham najbardziej. Codziennie latamy niczym Superman. Budzimy się i lecimy do pracy. Podlatujemy do łazienki, podlatujemy do okna, podlatujemy do naszych eksperymentów. To coś absolutnie wspaniałego.
8. Józef: Jakie były kolejne etapy budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej?
8. DB: Myślę, że to Józef i pytanie, jakie padło to: jakie były kolejne etapy budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej? Cóż, większość z kompleksu ISS jest zmontowana już teraz. Zajęło nam to 10 lat i co najmniej 40 startów rakiet, aby dotrzeć do tego punktu. I zrobiliśmy to. Zrobiliśmy to wychodząc w skafandrach w przestrzeń kosmiczną, zrobiliśmy to wykorzystując robotyczne ramię, zainstalowane na promach kosmicznych, zrobiliśmy to także poprzez bezpośrednie wysłanie modułów z kosmodromu Bajkonur na orbitę okołoziemską przy pomocy rakiet Proton.
9. Monika: Czy podczas lotu kosmicznego astronautom towarzyszy taki sam ból uszu, jaki ja odczuwam w trakcie lotu samolotem?
9. DB: Moniko, też musimy sobie radzić z tym problemem, który związany jest z raptowną zmianą ciśnienia. Posiadamy w hełmie specjalną aparaturę, która pozwala nam na wyrównywanie ciśnienia. Podczas podróży samolotem sama możesz dokonać wyrównania ciśnienia poprzez zatknięcie swojego nosa oraz próbę wypchnięcia przez niego powietrza.
10. Michal: Czy marzyłeś w dzieciństwie o zostaniu astronautą?
(duże zakłócenia, zakończenie łączności)
Nie wszystkie osoby zdążyły zadać swoje pytania, jednak od początku organizatorzy zastrzegali, iż przedsięwzięcie ma charakter eksperymentu naukowego, który może się także nie udać. 31 grudnia w Gdańsku udało się jednak skontaktować z astronautą i uzyskać odpowiedź na 9 pytań uczestników wydarzenia.
Stronę techniczną tego przedsięwzięcia realizowali członkowie Pomorskiego Oddziału Polskiego Związku Krótkofalowców oraz Morski Klub Łączności “Szkuner” SP2ZIE Akademii Morskiej w Gdyni. Połączenie z ISS jest eksperymentem edukacyjnym polegającym na krótkiej radiowej telekonferencji, która odbywa się ramach programu ARISS (Amateur Radio on The International Space Station).
ARISS jest międzynarodowym programem edukacyjnym. Powstał przy współpracy krótkofalowców z państw uczestniczących w programie budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) oraz agencji kosmicznych – amerykańskiej NASA, rosyjskiej RKA, europejskiej ESA, japońskiej JAXA i kanadyjskiej CSA. Program jest adresowany do młodzieży szkolnej i akademickiej. Jego celem jest popularyzacja astronautyki, historii podboju kosmosu, pobudzanie i rozwijanie zainteresowań naukami ścisłymi, przede wszystkim nowoczesnymi technologiami, przemysłem kosmicznym oraz łącznością radiową, w tym krótkofalarstwem.
Instruktaż dla uczestników łączności zapewniony był przez Dariusza Mankiewicza oraz Aleksandrę Sójko / Michał Lewczuk, SP2XDM
Zachęcamy do zapoznania się z relacją oraz resztą zdjęć na stronie Morskiego Klubu Łączności “Szkuner” SP2ZIE.
Najmłodszy uczestnik łączności – Józef, w trakcie zadawania swojego pytania / Michał Lewczuk, SP2XDM
