Nowe fakty o składzie chemicznym najstarszych gwiazd

0

Nowe badania sugerują, że wyjaśnieniem dużej zawartości cięższych pierwiastków w niektórych wiekowych gwiazdach mogą być eksplozje supernowych.

W ostatnim czasie odkrywane są gwiazdy powstałe we wczesnych etapach ewolucji Wszechświata, które zawierają nadspodziewanie dużo cięższych pierwiastków w rodzaju złota, platyny oraz uranu. Także w zewnętrznych rejonach naszej Drogi Mlecznej – które to zawierają większe ilości wiekowych gwiazd, niż rejony centralne – około 1-2% gwiazd posiada w swoim składzie podwyższone ilości nieco mniej ciężkich pierwiastków – żelaza, tlenu, węgla.

Niektóre z tych obiektów są naprawdę stare – jedną z badanych gwiazd podejrzewa się obecnie o wiek 13,2 miliarda lat, czyli prawie tyle, co cały Wszechświat (ma ona masę 0,8 masy naszego Słońca). Gwiazdy te zwykle są relatywnie nieduże, ale żyją bardzo długo. Gdy przyjdzie czas, zamieniają się w typ gwiazd zwanych czerwonymi gigantami, aby w końcu zakończyć życie jako białe karły.

Za nowe badania odpowiedzialna jest Teresa Hansen z Uniwersytetu w Kopenhadze. Jej zespół badał już nietypowe gwiazdy wcześniej przy użyciu teleskopów ESO (European Southern Observatory) w Chile. Spędzili oni również 4 lata monitorując 17 gwiazd za pomocą teleskopu Nordic Optical Telescope na La Palmie (teleskopem tym można w pełni operować zdalnie, Autor tego tekstu robił to swego czasu z terenu Litwy w czasie rzeczywistym). Okazało się, że trzy z tych gwiazd wydają się orbitować wokół innych ciał, zatem były to gwiazdy podwójne.

Jedna z teorii wzbogacania gwiazd podwójnych w cięższe pierwiastki przewiduje eksplozję jednej z towarzyszek jako supernowej i wzbogacenie wyrzuconym materiałem tej drugiej. Jednakże w przebadanej przez zespół Teresy Hansen próbce zawsze widoczne były obie gwiazdy, nie mogło więc tam dochodzić do eksplozji. Przypuszczalnie wzbogacenie badanych gwiazd nastąpiło jeszcze zanim uformowały się one do końca, zatem musiały one powstać ze wzbogaconego już gazu gwiezdnego.

Nowe obserwacje doprowadziły ostatecznie do powstania nowej teorii wyjaśniającej to zjawisko. Według niej strumienie wyrzutu materii z masywnych gwiazd eksplodujących często jako supernowe we wczesnym Wszechświecie wzbogacały okoliczny gaz gwiezdny, który później stał się budulcem anormalnych gwiazd.

Comments are closed.