W. M. Keck Observatory przeprowadziło obserwacje gazu, który – sądząc po jego właściwościach fizykochemicznych – nigdy nie brał udziału w ewolucji gwiazd. Chociaż powstał dopiero 2 miliardy lat po Wielkim Wybuchu, składa się na niego taka sama materia, jaka pojawiła się już podczas pierwszych sekund istnienia Wszechświata.
Zespół naukowy pod kierunkiem Michele Fumagalli z Uniwersytetu Kalifornijskiego użył spektroskopu HIRES zamontowanego na 10-metrowym teleskopie Keck I do analizowania światła z odległego kwazaru, które zostało zaabsorbowane przez chmury gazu. Sposób absorbcji gazu pokazał uczonym, jaki jest skład gazu – okazało się, że jest to wyłącznie wodór i jego lżejszy izotop, deuter.
Przed odkryciem przewidywano, że we współczesnym Wszechświecie nie istnieją obszary, w których znajdowałoby się mniej metalów, niż 1/1000 tego, co zawiera nasze Słońce. Nowoodkryte chmury gazu zwierają ich dziesięciokrotnie mniej. Być może odkrycie to pomoże w badaniu teoretycznie przewidzianych rejonów, w których znajdowałby się nigdy wcześniej nie obserwowany bezpośrednio gaz, który został później podstawowym budulcem galaktyk.
Według obecnych modeli formowania się galaktyk, potrzebują one ciągłego dopływu zimnego gazu ubogiego w pierwiastki cięższe. Wcześniej jednak nie udawało się bezpośrednio zaobserwować takiego gazu. Obecnie odkryte obszary gazu mają skład bardzo podobny do tego, który przewidują wspomniane modele. Jednakże są potrzebne dalsze badania, aby stwierdzić, czy ten gaz podlega procesowi wsysania do wnętrza galaktyk i – tym samym – stanowi budulec dla młodych gwiazd.
Publikacja opisująca odkrycie pojawiła się w piśmie naukowym Science z 10 listopada tego roku.
