W połowie października w Berlinie odbyła się 13. Europejska Międzyparlamentarna Konferencja ds. Przestrzeni Kosmicznej, w której obradach brali udział również przedstawiciele polskiego parlamentu. Za rok spotkanie odbędzie się w Polsce!
European Interparliamentary Space Conference to doroczne spotkanie europejskich parlamentarzystów zajmujących się tematyką przestrzeni kosmicznej. W tym roku obrady odbywały się Berlinie w dniach 17 i 18 października. Polskę reprezentowali członkowie Zespołu Parlamentarnego ds. Przestrzeni Kosmicznej, który od 2007 jest członkiem Konferencji (powstałej w 1999 r.).
Głównym celem Konferencji jest określanie strategii aktywności kosmicznej Europy. Wizje i kierunki rozwoju europejskiego przemysłu kosmicznego określone przez EISC w formie uchwał stanowią podstawę w definiowaniu Europejskiej Polityki Kosmicznej i porozumień przyjmowanych przez Unię Europejską i Europejską Agencję Kosmiczną.
W opublikowanych właśnie konkluzjach obrad w Berlinie rezultaty prac zostały omówione w kilku sferach. Najważniejszym dla Polski postanowieniem jest przede wszystkim objęcie przez Polskę przewodnictwa nad EISC w 2012 roku. Oznacza to, że 14. obrady EISC odbędą się w Polsce. W 2013 roku przewodnictwo obejmie Belgia.
I. Rządy – Konferencja uznała, że w obliczu trudności finansowych i ekonomicznych działalność w przestrzeni kosmicznej i technologie kosmiczne dają szansę na znaczący i wyraźny udział w planowanej strategii Europa 2020. Pomóc w tym może klarowny podział obowiązków między głównych aktorów strategii: Unię, ESA i państwa członkowskie.
- Polityka i strategia – parlamentarzyści podtrzymują, że rozwój europejskiej polityki kosmicznej powinien być prowadzony i nadzorowany wspólnie przez organy Wspólnoty Europejskiej i ESA.
- Programy – UE powinna być głównym odpowiedzialnym za obszar praktycznych zastosowań technologii kosmicznych, przede wszystkim w postaci programów Galileo, GMES i SSA. ESA ma zapewniać fundamenty działań w kosmosie, odpowiadać za badania naukowe, rozwój systemów i technologii kosmicznej, dostęp do przestrzeni kosmicznej i loty załogowe. Państwa członkowskie mają być współodpowiedzialne za małe misje kosmiczne i konstelacje, szczególnie w obszarze środowiska i bezpieczeństwa, oraz brać udział w pracach naukowo-badawczych, w tym technologicznych.
- Organizacja – parlamentarzyści zauważyli potrzebę określenia jasnych reguł postępowania w przypadku, gdy w danym programie nie można uniknąć mieszanego finansowania. Wskazali też na potrzebę efektywnego użytkowania już istniejącego zaplecza technicznego, zarówno przez ESA jak i państwa członkowskie.
- Prawodawstwo – wiodącą rolę w tej dziedzinie będą miały organy unijne, w szczególności w celu stymulowania rozwoju rynku naziemnych technologii kosmicznych (segment downstream). UE ma również zadbać, aby dostęp od krajowych rynków instytucjonalnych odbywał się na zasadach fair.
II. Programy
- Programy flagowe – Konferencja podtrzymuje swoje poparcie dla projektów Galileo i GMES, które stanowią centralny punkt skupienia europejskich wspólnych działań w przestrzeni kosmicznej.
- Galileo – parlamentarzyści entuzjastycznie przyjęli decyzję Komisji Europejskiej o pełnym sfinansowaniu programu GNSS w latach 2014-2020. Proszą jednocześnie Komisję o jak najszybsze pokrycie całej Unii Europejskiej zasięgiem sieci EGNOS i o jak najszybsze ustanowienie organizacji operacyjnej fazy
- GMES – Komisja Europejska została wezwana do przedstawienia do grudnia 2011 r. zmodyfikowanych zasad korzystania z usług i danych dostarczanych przez GMES, z podkreśleniem, że program znajduje się już w zaawansowanej fazie, o potrzebie zabezpieczenia finansowo jego działalności w latach 2014-2020, i że korzystać z niego będą wszystkie państwa UE, a czasem także kraje spoza Unii. Tym samym EISC popiera dostęp do danych i produktów GMES na zasadach otwartości i bezpłatności. Organizacja wezwała też Parlament UE, Radę UE, Komisję UE, i innych udziałowców projektu, do jak najszybszego wypracowania zasad zarządzania.
- Bezpieczeństwo – Konferencja popiera prace Komisji, ESA i EEAS w celu utworzenia europejskiego systemu SSA, który powinień chronić europejskie zasoby technologiczne, w tym budowane Galileo i GMES. Uważa też, że środki na budowę SSA powinny zostać wyznaczone w następnym wieloletnim planie finansowym.
- Badania – EISC uważa, że w następnym wieloletnim planie finansowym (na lata 2014-2020) powinny zostać wydzielone środki na badania kosmiczne w ramach wspólnej strategii ramowej, w szczególności na badania nad zastosowaniami projektów Galileo i GMES.
III. ESA
- Eksploracja przestrzeni kosmicznej – Konferencja docenia wysiłki ESA mające na celu zawiązanie współpracy na wysokim szczeblu z krajami spoza Unii, mającej na celu osiągnięcie synergii działań i lepszego wykorzystania zasobów. Popiera też dążenia krajów członkowskich ESA do zapewnienia działania i wykorzystania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przynajmniej do 2020 roku.
- Dostęp do przestrzeni kosmicznej – EISC popiera opinię, że Unia powinna mieć niezależny dostęp do przestrzeni kosmicznej i powinna wspomagać rozwój europejskich środków wynoszenia, również w celu zapewnienia konkurencyjności na rynku światowym.
- Nauka i technika – parlamentarzyści zachęcają dyrektora generalnego ESA do zaproponowania działań mających na celu osiągnięcia przez kraje Zjednoczonej Europy niezależności w kluczowych technologiach, tam gdzie są one zależne od krajów trzecich.
IV. Konkurencyjność/Polityka przemysłowa – Konferencja wzywa wszystkie instytucje europejskie do poważnego rozważenia użytkowania europejskich rakiet nośnych. Wyczekuje również ustanowienia europejskiej polityki dla sektora kosmicznego. Zdaniem parlamentarzystów powinna ona chronić przed tworzeniem monopoli, stymulować udział małych i średnich przedsiębiorstw, i dbać o wyważony rozwój sektora we wszystkich państwach członkowskich. Kluczową rolę w tej dziedzinie będzie miała nadal ESA. EISC oczekuje też szybkiego ustalenia zasad rozwoju rynku usług związanych z systemami Galileo i GMES.
V. Kontekst międzynarodowy – EISC stoi na stanowisku, że Komisja Europejska powinna rozwijać strategię współpracy międzynarodowej, przy wsparciu krajów członkowskich, i w konsultacjach z ESA. Zaproponowane przez UE Międzynarodowe Zasady Postępowania w Przestrzeni Kosmicznej powinny być podstawą działań w kosmosie, szczególnie w celu uniknięcia niekontrolowanych wtargnięć statków kosmicznych w atmosferę Ziemi.
Członkami EISC są parlamenty: Belgii, Czech, Francji, Hiszpanii, Luksemburga, Niemiec, Polski, Rumunii, Wielkiej Brytanii i Włoch. Członkiem stowarzyszonym jest parlament Rosji. Obserwatorami są zaś USA, Kanada, Chiny i Indie.
Spotkania Konferencji odbywają się raz w roku i poprzedzają ją specjalistyczne seminaria. Gospodarzem konferencji jest parlament kraju sprawującego prezydencję, obieraną rotacyjnie.
Od 2003 roku wyznaczani przez Marszałka Sejmu posłowie uczestniczyli w pracach przygotowawczych do corocznych Konferencji, przedstawiając stanowiska wobec proponowanych uchwał. W 2005 roku Marszałek Sejmu zaakceptował wniosek o powołanie polskiej Narodowej Grupy EISC. Polski Parlament uzyskał formalnie status stałego członka w Europejskiej Międzyparlamentarnej Konferencji ds. Przestrzeni Kosmicznej (EISC) na IX Konferencji w dniach 8-9 października 2007 r. w Rzymie.
