Zaobserwowano najbliższą supernową od dziesiątków lat

0

Naukowcom z Uniwersytetu Berkeley udało się 24 sierpnia uchwycić supernową w Galaktyce Wiatraczek (M101 w katalogu Messiera, 21 milionów lat świetlnych od nas) już w kilka godzin po jej eksplozji. Wykazywała wtedy jasność 17 magnitudo.

Obserwacja była możliwa dzięki instrumentowi Palomar Transient Factory (PTF), specjalnie zaprojektowanego do szybkiego reagowania na nagłe zjawiska w kosmosie. Supernowa otrzymała nazwę PTF 11kly. Do tej pory obiekt nieustannie przybierał na jasności, jakiś czas temu pojaśniał nawet z dnia na dzień dwudziestokrotnie. Perer Nugent z Uniwersytetu Kalifornijskiego, który zaobserwował supernową jako pierwszy, wypowiada się bardzo entuzjastycznie zarówno o samym odkryciu, jaki i o wiedzy naukowej, którą dzięki niemu zyskamy.

Instrument PTF nieprzerwanie skanuje niebo dzięki zrobotyzowanemu 1,2-metrowemu teleskopowi Samuel Oschin Telescope w Obserwatorium Palomar w południowej Kalifornii. Natychmiast po odkryciu zjawiska automatycznie poinformowane zostały superkomputery w National Research Scientific Computing Center (NERSC), które przeprowadziły szybką redukcję (coś w rodzaju kosmetyki) danych i wyizolowały parametry nowo zaobserwowanego zjawiska z całego gąszczu innych danych. Już po kilku godzinach współrzędne obiektu zostały przekazane do obserwatoriów na całym świecie z sugestią, aby dokonano dalszych obserwacji.

Tym sposobem już w 3 godziny po detekcji przez PTF, nowoczesne teleskopy na Wyspach Kanaryjskich zostały skierowane na nowy cel i zaczęły zbierać dane o sygnaturze świetlnej obiektu i jego własnościach spektroskopowych. Przez kolejne 12 godzin wiele innych teleskopów, w tym Lick Observatory (Kalifornia) oraz Keck Observatory, uzyskało dane dowodzące, że zdarzenie miało charakter supernowej typu Ia – a ten typ pozwala badać swoje spektrum tylko w pierwszych chwilach po eksplozji.

Jest to zarazem bardzo ważny typ supernowych, jeśli chodzi o badanie rozszerzania się Wszechświata. PTF 11kly eksplodował względnie blisko nas, co pozwoliło zebrać dane bardziej szczegółowe, niż kiedykolwiek dotychczas.

Według obecnie obowiązujących teorii supernowe takie powstają, gdy gwiazda typu biały karzeł ściągnie grawitacyjnie na siebie zbyt dużo materii, czego rezultatem jest potężna eksplozja. Eksplozje wykazują takie samo magnitudo absolutne, co z kolei pozwala nam używać supernowych Ia jako wyznaczników odległości w kosmosie.

Obecnie zespół odpowiedzialny za odkrycie przygląda się zjawisku za pomocą Teleskopu Hubble, starając się zbadać, jaki dokładnie typ gwiazdy uległ eksplozji.

Obecnie supernowa wciąż przybiera na jasności. Już teraz jest to najjaśniejszy tego typu obiekt zaobserwowany w ciągu ostatnich 30 lat. Jej współrzędne to 58”.6 na zachód i 270”.7 na południe od centrum M101. R.A. 14h 03m 05s.80, Decl. +54° 16’ 25”.3.

(NASA)

Comments are closed.