Komisja ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii działająca przy Parlamencie Europejskim rekomenduje większą “solidarność” przy dystrybucji funduszy na projekty badawczo-rozwojowe. Postuluje się, by nowe kraje Unii Europejskiej, w tym Polska, miały większe szanse na bardziej aktywny udział w projektach tego typu.
Komisja ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) jest jedną z kilkunastu komisji przy Parlamencie Europejskim. ITRE to organ doradczy w sprawach związanych z przemysłem wysokich technologii, także związanych z informatyką oraz telekomunikacją. Komisja koordynuje kształtowanie się europejskiej polityki kosmicznej, reprezentującej stanowiska wszystkich krajów Unii Europejskiej (UE), nie tylko należących do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Oczywiście, pomiędzy ITRE a ESA istnieją powiązania, dzięki czemu ESA uczestniczy w realizacji wspólnej europejskiej polityki kosmicznej.
30 sierpnia odbyło się pierwsze posiedzenie tej komisji po przerwie wakacyjnej. W jego trakcie dyskutowano m.in. o funduszach europejskich przeznaczanych na naukę i rozwój – zarówno obecnych, jak i tych przyszłych. Jest to w tej chwili dość skomplikowana sprawa, niektóre państwa (np. Polska) mogą znajdować się obecnie w dość niekorzystej pozycji. W chwili obecnej około 80% funduszy europejskich na badania naukowe jest przekazywane podmiotom w bogatszych krajach Unii, a większość nowych krajów UE nie radzi sobie zbyt dobrze w tych programach.
Komisja rekomenduje, by zbudować swoiste “schody do doskonałości” dla nowych krajów UE, które są niedostatecznie reprezentowane w Programach Ramowych. Oznaczałoby to prawdopodobnie większą “solidarność” przy dysponowaniu funduszy i selekcji projektów, którą w tym przypadku można zrozumieć jako bardziej wyrównane szanse na uzyskanie funduszy na badania i rozwój oraz bardziej elastyczną selekcję projektów.
Jest dość prawdopodobne, że ta rekomendacja spotka się z oporem ze strony polityków niektórych krajów Europy Zachodniej, gdyż mniejsza ilość funduszy byłaby dostępna dla tamtejszych firm, instytucji, urzędów czy konsorcjów. Debata i głosowanie na ten temat powinny odbyć się do listopada tego roku.
Ponadto jedynie sześć krajów UE (Austria, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy i Szwecja) inwestują więcej niż 2% swego PKB na badania i innowację, a celem Unii jest osiągnięcie przeciętnego poziomu 3% PKB w 2020 roku. Wzrost nakładów przebiega zatem wolniej niż wcześniej zakładano. Dla porównania – do tego czasu Polska powinna osiągnąć poziom “zaledwie” 1,7% PKB przeznaczanego na badania i rozwój. Oznacza to, że nasz kraj osiągnie zaledwie około połowy określonego celu UE. Ta wartość wydaje się być bardzo niska – szczególnie w kontekście szybko rosnących wydatków na naukę i rozwój w wielu krajach poza Europą (np. Indie, Chiny, Brazylia).
Jeśli propozycja “schodów do doskonałości” zostanie zaakceptowana, to przed Polską otwiera się szansa na bardziej aktywne uczestniczenie w projektach badawczych – w tym i tych związanych z przestrzenią kosmiczną.
(Parlament Europejski, SBN)
