Nastąpiła długo oczekiwana aktualizacja Encyklopedii Pozasłonecznych Układów Planetarnych. W tej chwili na liście znajduje się 599 egzoplanet – o 26 więcej niż na początku sierpnia. W tym artykule przyjrzymy się nowym planetom pozasłonecznym – niektóre z nich mogą być naprawdę fascynującymi światami.
Co roku w okresie letnim następuje krótki “przestój” w aktualizacjach Encyklopedii Pozasłonecznych Układów Planetarnych (EPE). Następnie kilka lub kilkanaście obiektów wzbogaca EPE – wśród nich znajdują się naprawdę ciekawe egzoplanety. Tak też stało się i tym razem – do listy dołączono szesnaście nowych, obcych i często dziwnych światów. Poniższe zestawienie krótko opisuje każdy z tych obiektów.
– PSR 1719-14 b, czyli mały towarzysz… pulsara. Jest to dopiero szósty taki potwierdzony obiekt. PSR 1719-14 b jest o tyle szczególnym obiektem, że jest dużej gęstości (minimum 23 gramy na cm3) i jednocześnie ma masę zbliżoną do masy Jowisza. Duża gęstość tego obiektu sugeruje, że jest on złożony głównie z cięższych od wodoru i helu pierwiastków – prawdopodobnie z węgla oraz niewielkiej ilości tlenu na powierzchni. Jest więc to prawdopodobnie w całości diamentowy obiekt, który swego czasu był jądrem gwiazdy, a teraz istnieje pod postacią białego karła o planetarnej masie. Nie jest to zatem planeta, a raczej pozostałość po gwieździe o bardzo małej masie. Co ciekawe, PSR 1719-14 b krąży bardzo blisko pulsara z czasem zaledwie około 2 godzin i 12 minut w odległości jedynie 60 tysięcy kilometrów.
– WASP-50 b jest typowym “gorącym Jowiszem”. Jest to egzoplaneta o masie minimalnej około 47% większej i promieniu około 15% większym od Jowisza. Ta egzoplaneta krąży w odległości około 4,5 mln kilometrów od swej gwiazdy macierzystej z czasem około 47 godzin.
– HD 99706 b, o masie porównywalnej z WASP-50 b, lecz krążąca znacznie dalej od swej gwiazdy macierzystej (średnia odległość to 2,14 jednostki astronomicznej, obieg – około 870 dni). Gwiazda macierzysta ma masę około 1,72 razy większą od naszego Słońca a temperatura fotosfery wynosi około 4900 K.
– HD 98219 b, będąca kolejnym gazowym gigantem krążącym stosunkowo daleko od swej gwiazdy macierzystej. Ta egzoplaneta ma masę minimalną rzędu 1,8 masy Jowisza i krąży w średniej odległości około 1,23 jednostki astronomicznej z czasem około 470 dni. Gwiazda macierzysta jest czerwonym podolbrzymem – ma masę około 1,3 masy Słońca, promień 4,5 raza większy, a temperatura fotosfery to około 4900 K.
– HD 96063 b, będący obiektem podobnego typu co dwa poprzednie z tego zestawienia. Masa tej egzoplanety to 90% masy Jowisza, a orbita porównywalna jest z orbitą Ziemi (poza ekscentrycznością, która w przypadku HD 96063 b wydaje się być znacznie większa). Egzoplaneta krąży wokół gwiazdy o masie Słońca, promieniu około 4,5 razy większym od naszej Dziennej Gwiazdy i temperaturze fotosfery rzędu 5200 K.
– Kolejny obiekt na tej liście to HD 85512 b. Jest to egzoplaneta zupełnie innego typu – prawdopodobnie to zdatna dla życia super-Ziemia o masie około 3,6 masy naszej planety. Wydaje się, że warunki na tej egzoplanecie mogą być odpowiednie dla życia, jeśli chmury przesłaniają więcej niż 50% nieba HD 85512 b. Więcej na temat tej egzoplanety można przeczytać w naszym poprzednim artykule. Jest to jeden z dwóch najpoważniejszych znanych ludzkości kandydatów na planety pozasłoneczne, na których może istnieć życie.
– HD 82886 b, będąca kolejnym odpowiednikiem Jowisza (masa minimalna około 1,1 masy tej planety), która krąży stosunkowo daleko (w średniej odległości około 1,65 jednostki astronomicznej) wokół swej gwiazdy macierzystej z czasem rzędu 700 dni. Gwiazda macierzysta jest czerwonym podolbrzymem o masie porównywalnej ze Słońcem i promieniu około 5 razy większym.
– HD 5891 b jest znacznie masywniejsza – masę tej egzoplanety szacuje się na około 7,6 masy Jowisza. Obiekt krąży w odległości około 0,76 jednostki astronomicznej od swej gwiazdy macierzystej z czasem rzędu 170 dni. Gwiazda macierzysta to całkiem spory czerwony podolbrzym o masie około 2x większej od Słońca i promieniu prawie dziewięć razy większym.
– HD 33142 b jest kolejnym dość typowym obiektem z tego zestawienia. Jest to egzoplaneta podobna do Jowisza (około 1,3 masy tej planety), krążąca w odległości około 1,06 jednostki astromicznej od swej gwiazdy macierzystej z czasem około 330 dni. Gwiazda macierzysta jest także czerwonym podolbrzymem o masie około 50% większej od naszego Słońca i temperaturze fotosfery rzędu 5000 K.
– HD 30856 b to następny Jowisz w tym zestawieniu krążący wokół czerwonego olbrzyma. Masa minimalna tej egzoplanety szacowana jest na około 1,8 masy Jowisza. HD 30856 krąży w odległości około 2 jednostek astronomicznych od swej gwiazdy macierzystej z czasem ponad 900 dni. Gwiazda macierzysta to czerwony podolbrzym o masie 35% większej od Słońca i promieniu ponad 4 razy większym.
– HD 28678 b jest podobny do kilku poprzednich przykładów – masa minimalna wynosi około 1,7 masy Jowisza, średnia odległość od gwiazdy macierzystej to 1,24 jednostki astronomicznej, a okres obiegu to około 390 dni. Ta egzoplaneta krąży wokół czerwonego podolbrzyma o masie około 70% większej od masy naszego Słońca. Promień tej gwiazdy jest ponad sześć razy większy od promienia Słońca.
– W układzie HD 20794 krążą trzy egzoplanety o oznaczeniach HD 20794 b, c i d. Są to bez wątpienia skaliste obiekty, krążące stosunkowo blisko swej gwiazdy macierzystej – średnie odległości to zaledwie 0,12, 0,20 i 0,35 jednostki astronomicznej. Masy tych skalistych egzoplanet to odpowiednio około 2,7, 2,4 i 4,8 masy Ziemi. Czas obiegu tych egzoplanet wokół gwiazdy macierzystej wynosi odpowiednio około 18, 40 i 90 dni. Gwiazda macierzysta jest podobna do naszego Słońca i ma masę około 0,7 masy naszej Dziennej Gwiazdy. Ten układ wydaje się być bardzo ciekawy – w naszym następnym artykule opiszemy go bardziej szczegółowo.
– Dookoła gwiazdy HD 192310 krążą dwa odpowiedniki Neptuna o oznaczeniach HD 192310 b i c. Masa tych obiektów to odpowiednio około 16 i 24 masy Ziemi. Te egzoplanety krążą w odległościach około 0,32 i 1,18 jednostki astronomicznej od swej gwiazdy macierzystej, która z kolei jest podobna do naszego Słońca i ma masę około 0,8 masy naszej Dziennej Gwiazdy.
Aktualizacja, 03.09.2011 – egzoplaneta HD 192310 b została opisana już wcześniej (początek listopada 2010) jako Gliese 785 b. To zmniejsza liczbę potwierdzonych egzoplanet na EPE do 598. obiektów.
– HD 18742 b to kolejny typowy Jowisz, krążący stosunkowo daleko od swej gwiazdy macierzystej. Masa tej egzoplanety to około 2,7 masy Jowisza. HD 18742 b krąży wokół swej gwiazdy w odległości około 1,9 jednostki astronomicznej z czasem około 770 dni. Gwiazda macierzysta jest typu G9.
– HD 158038 b to egzoplaneta podobna do większości innych z tego zestawienia. Masa tego obiektu to około 1,8 masy Jowisza, a średnia odległość od gwiazdy wynosi około 1,5 jednostki astronomicznej. Gwiazda macierzysta ma masę około 65% większą od naszego Słońca, a promień jest prawie 5 razy większy. Temperatura fotosfery tej gwiazdy wynosi około 4900 K.
– HD 152581 b jest podobna do kilku poprzednich obiektów. Jest to kolejny typowy Jowisz (masa 1,5 masy Jowisza, średnia odległość to 1,5 jednostki astronomicznej) w tym zestawieniu, krążący wokół gwiazdy o masie porównywalnej ze Słońcem i promieniu około 5x większym od naszej Dziennej Gwiazdy.
– HD 1502 b jest nieco cięższym obiektem (około 3x bardziej masywnym od Jowisza), również krążącym w stosunkowo dużej odległości od swej gwiazdy macierzystej (1,3 jednostki astronomicznej). Gwiazda tego układu, HD 1502, ma masę około 60% większą od Słońca i promień 4,5 razy większy.
– HD 142245 b to kolejny typowy Jowisz z tego zestawienia: masa minimalna szacowana jest na około 1,9 masy Jowisza, a średnia odległość od gwiazdy macierzystej to około 2,8 jednostki astronomicznej. Ta egzoplaneta krąży wokół swej gwiazdy z czasem około 1300 dni, a sama gwiazda macierzysta ma masę około 70% większą i promień około 5,2 razy większy od naszego Słońca.
– HD 131496 b jest bardzo podobna do powyżej opisanej egzoplanety. Masa tego obiektu to około 2,2 masy Jowisza. HD 131496 b krąży wokół swej gwiazdy macierzystej w odległości około 2,1 jednostki astronomicznej z czasem około 880 dni. Gwiazda macierzysta ma masę około 60% większą od Słońca i promień około 4,5 raza większy.
– HD 116029 b niewiele się różni od większości powyżej opisanych egzoplanet. Jej masa minimalna to około 2,1 masy Jowisza, średnia odległość to 1,73 jednostki astronomicznej, a czas obiegu to około 670 dni. Gwiazda macierzysta również jest podoba do większości z tego zestawienia – masa to 1,58 masy Słońca, a promień to 4,6 promienia Słońca.
– HD 108863 b jest również podobna do powyżej opisanych egzoplanet. Jej masa minimalna to ponad 2,5 Jowisza. Średnia odległość i okres obiegu wokół gwiazdy macierzystej to odpowiednio około 1,4 jednostki astronomicznej i 445 dni. Gwiazda macierzysta ma masę około 1,8 masy Słońca, temperaturę fotosfery około 4960 K, a promień wynosi 5,6 promienia Słońca.
– HD 106270 b to najcięższy obiekt planetarny w tym zestawieniu – minimalna masa tej egzoplanety jest szacowana na około 11 mas Jowisza. Ta egzoplaneta krąży wokół swej gwiazdy macierzystej w średniej odległości 4,3 jednostek astronomicznych z czasem około 2900 dni. Gwiazda macierzysta ma o 32% większą masę od naszego Słońca i promień 2,5 raza większy od naszego Słońca.
– HD 102329 b jest ostatnią nową i potwierdzoną egzoplanetą w tym zestawieniu. Jej masa minimalna to 5,9 masy Jowisza. HD 102329 b krąży w odległości około 2 jednostek astronomicznych od swej gwiazdy macierzystej, która jest prawie dwa razy masywniejsza, a jej promień – ponad sześciokrotnie większy.
Dzięki powyższym nowym egzoplanetom lista potwierdzonych planet pozasłonecznych na EPE wzrosła do 599 obiektów. Niebawem czeka nas zatem sześćsetna egzoplaneta! O pięćsetnej egzoplanecie dowiedzieliśmy się w listopadzie 2010 roku.
(EPE)
