Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji z piętnastego dnia (Flight Day 15 – FD15) misji STS-134. Początek FD15 zaplanowany jest na godzinę 01:26 CEST (30.05.2011). W trakcie FD15 nastąpi fizyczne odłączenie promu Endeavour od ISS, które powinno nastąpić o godzinie 05:55 CEST. Misję będzie można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów jej odbierania znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 17:49 CEST (30.05.2011)
Zakończył się Flight Day 15. Astronauci już śpią. Początek FD16 nastąpi o godzinie 00:56 CEST. Polecamy także amatorskie zdjęcie z dzisiejszego podwójnego przelotu ISS i promu Endeavour.
Godzina 15:10 CEST (30.05.2011)
Podczas dzisiejszego manewru odcumowania od Stacji ISS zebranych zostało około 600 GB danych. Na konferencji prasowej kilka godzin temu padło także pytanie o pogodę w czasie lądowania, ta na razie nie jest sprzyjająca (silne podmuchy wiatru bocznego na pasie lotniska), jednak lądowanie dopiero w środę, a pogoda na Florydzie jest bardzo zmienna.
Godzina 11:44 CEST (30.05.2011)
Kontrola lotu przed chwilą podziękowała astronautom misji STS-134 za wspólną pracę, gdy prom był zadokowany do ISS.
Godzina 10:41 CEST (30.05.2011)
Nastąpił prawidłowy manewr oddalenia promu Endeavour od ISS.
{youtube}5TC5GBfTZjU{/youtube}
Oddalenie promu Endeavour od ISS – widoczne odpalenia silników manewrowych. / Credits – NASA TV, Spaceflight101
Godzina 10:34 CEST (30.05.2011)
Około 10:38 CEST nastąpi ostatnie w historii oddalenie promu Endeavour od ISS.
Godzina 10:27 CEST (30.05.2011)
Prom jest 300 metrów od ISS. Za chwilę skończy się test STORRM i Endeavour oddali się po raz ostatni od Stacji.
Godzina 10:18 CEST (30.05.2011)
Następuje przemieszczenie się promu do punktu przed Stacją w ruchu orbitalnym.
Godzina 10:09 CEST (30.05.2011)
Prom znajduje się właśnie “pod” ISS. Niebawem zakończy się test STORRM a prom oddali się po raz ostatni od Stacji.
Godzina 10:00 CEST (30.05.2011)
Udany manewr TPI – Endeavour zbliża się do ISS. Prom zbliży się do odległości około 400 metrów. Jest to element testu STORRM.
Godzina 09:42 CEST (30.05.2011)
O godzinie 09:38 CEST miał nastąpić manewr MC-6, który okazał się być niepotrzebny.
Godzina 09:28 CEST (30.05.2011)
Kolejny manewr korekty trajektorii lotu został prawidłowo wykonany.
Godzina 09:04 CEST (30.05.2011)
Nastąpił poprawny manewr MC-5. Prom ponownie zbliża się do ISS.
Godzina 08:45 CEST (30.05.2011)
Poniżej prezentujemy przyśpieszone nagranie oblotu ISS.
{youtube}TI6wvY7ONaE{/youtube}
STS-134: oblot dookoła ISS / Credits – NASA TV, SpaceVidsNet
Godzina 08:41 CEST (30.05.2011)
Manewr NH-1 zakończył się poprawnie.
Godzina 08:32 CEST (30.05.2011)
Za mniej niż 10 minut nastąpi manewr NH-2, który spowolni i zatrzyma prom Endeavour w oddalaniu się od ISS. Po nim powinny nastąpić dwa manewry, dzięki którym wahadłowiec powróci w okolice Stacji.
Godzina 08:09 CEST (30.05.2011)
Problem z ogniwem paliwowym chyba nie wystąpił. Kolejne testy wskazują na prawidłowe działanie. Tymczasem Endeavour oddala się od ISS…
Godzina 07:53 CEST (30.05.2011)
Pojawił się się możliwy problem z jednym z ogniw paliwowych. Trwa ocena sytuacji.
Godzina 07:48 CEST (30.05.2011)
Za około 55 minut nastąpi manewr NC-2, który sprowadzi prom Endeavour w okolice ISS. Jest to element testu STORRM.
Godzina 07:37 CEST (30.05.2011)
Drugi manewr separacyjny zakończony.
Godzina 07:31 CEST (30.05.2011)
Za chwilę nastąpi drugi manewr separacyjny.
Godzina 07:18 CEST (30.05.2011)
400 metrów dzieli prom i ISS.
Godzina 07:11 CEST (30.05.2011)
Nastąpił pierwszy manewr separacyjny promu.
Godzina 07:06 CEST (30.05.2011)
W międzyczasie trwa zbieranie danych na potrzeby STORRM. Zebrane dane pozwolą na dopracowanie modeli na potrzeby przyszłego prawdopodobnego gościa na ISS – pojazdu MPCV.
Godzina 07:02 CEST (30.05.2011)
Za chwilę Endeavour znajdzie się “przed” (w ruchu orbitalnym) ISS.
Godzina 06:57 CEST (30.05.2011)
Kamery z pokładu ISS obserwują prom, dla którego z kolei pustynne obszary Australii stanowią tło.
Godzina 06:53 CEST (30.05.2011)
Trwa oblot promu Endeavour dookoła ISS. Prom znajduje się obecnie “pod” Stacją, czyli w kierunku Ziemi.
Godzina 06:45 CEST (30.05.2011)
Prom niemal 200 metrów od Stacji ISS. Wykonana została połowa manewru oblotu.
Godzina 06:32 CEST (30.05.2011)
Endeavour znajduje się dokładnie nad ISS.
Godzina 06:23 CEST (30.05.2011)
Stacja ISS z wahadłowcem przelatują właśnie nad Polską.
Godzina 06:22 CEST (30.05.2011)
Jednym z wyjątkowych punktów programu oblotu ISS będzie sesja fotograficzna europejskiego statku transportowego ATV, zadokowanego do tylnego portu modułu Zwiezda. Inżynierowie poprosili o zdjęcia tylnej, silnikowej sekcji statku z uwagi na pewne “problemy”. Materiał zostanie przesłany później do analizy.
Godzina 06:18 CEST (30.05.2011)
Dystans 122 metry. Pilot Greg Johnson rozpoczyna procedurą oblotu Stacji ISS (tzw. flyaround).
Godzina 06:16 CEST (30.05.2011)
Pierwszy amatorski zapis z odcumowania:
{youtube}MMr-7JxjQ9M{/youtube}
Zapis momentu odcumowania promu kosmicznego Endeavour / Credits: NASA TV, Ronsmytheiii
Godzina 06:13 CEST (30.05.2011)
Dystans – 100 metrów. Prędkość oddalania wahadłowca – 8 cm/s.
Godzina 06:11 CEST (30.05.2011)
Rosyjskie panele słoneczne rozpoczęły ponownie śledzenie Słońca.
Godzina 06:10 CEST (30.05.2011)
Separacja wynosi już około 55 metrów.
Godzina 06:09 CEST (30.05.2011)
Wahadłowiec pozostawał zacumowany do Stacji ISS przez 11 dni, 17 godzin i 41 minut. STS-134 jest dwunastą, ostatnią misją promu kosmicznego Endeavour. Połowa lotów odbyła się w ramach programu budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Godzina 06:04 CEST (30.05.2011)
Rozdzielony już kompleks przelatuje nad Gujaną Francuską. Silniczki typu vernier RCS (o mały ciągu) pracują nad uzyskaniem dystansu od Stacji ISS.
Godzina 06:02 CEST (30.05.2011)
Ma miejsce powolna separacja od ISS. Wahadłowiec pilotowany jest przez Grega Johnsona.
Godzina 05:58 CEST (30.05.2011)
Zabrzmiał tradycyjny dzwonek. Stacja ISS przejęła kontrolę nad swoją orientację.
Godzina 05:57 CEST (30.05.2011)
Pierwotną separację pomiędzy dwoma statkami zapewniły sprężyny systemu cumowniczego wahadłowca.
Godzina 05:55 CEST (30.05.2011)
Odcumowanie! Po raz ostatni w historii wahadłowiec Endeavour opuszcza Międzynarodową Stację Kosmiczną!
Godzina 05:52 CEST (30.05.2011)
Operacja odcumowania nastąpi w momencie przelotu kompleksu ponad 350 km nad stolicą Boliwii w Ameryce Południowej – La Paz.
Godzina 05:50 CEST (30.05.2011)
5 minut do odcumowania!
Godzina 05:47 CEST (30.05.2011)
Udzielono także pozwolenia na oblot Stacji ISS.
Godzina 05:46 CEST (30.05.2011)
Kamera umieszczona w węźle cumowniczym po stronie promu kosmicznego działa. Kompleks jest w trybie “free drift” na czas odcumowania.
Godzina 05:44 CEST (30.05.2011)
Wydano GO na odcumowanie po raz ostatni wahadłowca Endeavour od Stacji ISS!
Godzina 05:43 CEST (30.05.2011)
Wśród kontrolerów odbywa się głosowanie na pozwolenie do odcumowania.
Godzina 05:30 CEST (30.05.2011)
Już niebawem dojdzie do odcumowania. Kompleks Stacja ISS + wahadłowiec znajduje się we właściwiej orientacji.
Godzina 02:46 CEST (30.05.2011)
Pobudka! Załoga wahadłowca została zbudzona ze snu. Dzisiaj ważny dzień, w którym Endeavour po raz ostatni odcumuje od Stacji ISS.
Godzina 00:26 CEST (30.05.2011)
Za godzinę rozpocznie się piętnasty dzień misji STS-134. Kilka godzin później, o 05:55 CEST nastąpi fizyczne odłączenie promu Endeavour od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Prawie pół godziny później, o 06:22 CEST rozpocznie się oblot promu dookoła Stacji. Ten oblot będzie mieć inną trajektorię, gdyż nastąpi test STORRM (Sensor Test for Orion Relative Navigation Risk Mitigation) dla przyszłego bardzo prawdopodobnego gościa ISS, czyli pojazdu MPCV/Orion.
Zakończenie oblotu dookoła ISS powinno nastąpić około 10:38 CEST, po czym Endeavour zacznie się oddalać od Stacji. Flight Day 15 zakończy się o godzinie 16:56 CEST.
Pomimo bardzo wczesnej pory, warto obejrzeć ten oblot, gdyż będzie on inny od wcześniejszych. Ponadto, będzie to przedostatni taki oblot promu dookoła ISS, gdyż w harmonogramie do zrealizowania pozostała jedynie misja STS-135, po czym program wahadłowców zostanie zakończony.
W języku polskim dyskusja na temat misji STS-134 toczy się na Polskim Forum Astronautycznym.
O sposobach i programach do oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem.
