STS-134: druga próba startu na żywo

0

Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do czytania relacji z próby startu promu Endeavour do misji STS-134. Start zaplanowany jest na godzinę 14:56 CEST (16.05.2011). Transmisję z wydarzenia będzie można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów jej odbierania znajdują się na końcu tego artykułu.

Godzina 21:59 CEST (16.05.2011)
O godzinie 21:56 CEST zakończył się pierwszy dzień misji STS-134.

Godzina 21:29 CEST (16.05.2011)
Za mniej niż 30 minut zakończy się Flight Day 1 misji STS-134. Załoga promu Endeavour uda się na spoczynek.

Godzina 20:21 CEST (16.05.2011)
Trwa przesył do kontroli misji nagrania zbiornika ET, jakie wykonano po MECO i odłączeniu od promu.

Ujecie na zbiornik ET promu po odrzuceniu / Credits – NASA TV

Godzina 20:11 CEST (16.05.2011)
W Internecie ukazało się bardzo wyjątkowe zdjęcie z dzisiejszego startu promu Endeavour. Można je zobaczyć pod tym linkiem.

Godzina 17:50 CEST (16.05.2011)
W ramach manewru NC-1 na minutę odpalono silniki OMS. Zmiana prędkości wynosiła 28,5 metra na sekundę.

Godzina 16:38 CEST (16.05.2011)
Antena pasma Ku, która pozwala na szybkie przekazywanie danych na Ziemię, została rozłożona. Ta sama antena pełni również ważną rolę podczas zbliżania do stacji kiedy jest przełączana w tryb radaru.

Godzina 16:31 CEST (16.05.2011)
Wydano zgodę na rozpoczęcie pracy na orbicie – Go for orbit operations. Drzwi ładowni zostały otwarte odsłaniając radiatory, które będą chłodzić prom w trakcie misji. W dniu dzisiejszym załoga zajmie się głównie przygotowywaniem Endeavour do regularnej pracy na orbicie – fotele na środkowym pokładzie zostaną złożone, skafandry ACES schowane. Na Ziemię zostanie przesłany również materiał zdjęciowy z fazy wznoszenia i po odłączeniu zbiornika głównego. Załoga pójdzie spać o godzinie 21:56 CEST.

Godzina 16:28 CEST (16.05.2011)
W trakcie odliczania wystąpiło kilka niewielkich problemów technicznych, które jednak udało się bez problemów rozwiązać w trakcie zaplanowanych przerw.

Godzina 16:20 CEST (16.05.2011)
W międzyczasie na Florydzie trwa konferencja na temat startu. Okazuje się, że trakcie lotu kamery śledzące zarejestrowały kilka przypadków odpadania pianki ze zbiornika główne, jednakże w rozmiarze lub odległości nie stanowiącymi zagrożenia dla promu kosmicznego.

Godzina 16:15 CEST (16.05.2011)
Wydano pozwolenie na otwarcie drzwi ładowni.

Godzina 16:00 CEST (16.05.2011)
Trwają przygotowania do otwarcia drzwi ładowni i rozłożenia anteny pasma Ku.

Godzina 15:37 CEST (16.05.2011)
Manewr OMS 2 został zakończony.

Godzina 15:35 CEST (16.05.2011)
Oba silniczki OMS zostały uruchomione i będą pracować przez dwie minuty, co zwiększy orbitę do 325 na 226 kilometrów.

Godzina 15:33 CEST (16.05.2011)
Załoga przygotowuje wahadłowiec do wykonania manewru OMS 2, który podniesie orbitę do właściwej wartości – obecnie apogeum wynosi 218, a perygeum tylko 57 kilometrów.

Godzina 15:16 CEST (16.05.2011)
Pojawiły się pierwsze zapisy startu wahadłowca Endeavour:

{youtube}UgoNkXIlZEY{/youtube}
Start promu kosmicznego Endeavour z wyrzutni LC-39A (Youtube/}

Godzina 15:16 CEST (16.05.2011)
Prom aktualnie znajduje się nad Atlantykiem. Za kilkanaście minut rozpocznie się przelot nad Europą.

Godzina 15:11 CEST (16.05.2011)
Wkrótce załoga promu wykona zdjęcia odrzuconego zbiornika ET. Kontrola misji przesłała także komendę wyłączenia trzech jednostek APU. Każda z tych jednostek pracowała prawidłowo.

Godzina 15:05 CEST (16.05.2011)
MECO! Prom Endeavour jest na wstępnej orbicie!

Godzina 15:01 CEST (16.05.2011)
Negative return. Endeavour porusza się już za szybko i za wysoko, by móc wrócić do KSC dla trajektorii RTLS.

Godzina 14:59 CEST (16.05.2011)
Separacja rakiet SRB!

14:58 CEST - separacja rakiet SRB / Credits - NASA TV

14:58 CEST – separacja rakiet SRB / Credits – NASA TV

Godzina 14:57 CEST (16.05.2011)
Start! Rozpoczyna się misja STS-134!

Godzina 14:54 CEST (16.05.2011)
Dwie minuty do startu. Odliczanie przebiega prawidłowo. Test dyszy SSME przebiegł prawidłowo.

Godzina 14:51 CEST (16.05.2011)
Pięć minut do startu. Odliczanie przebiega prawidłowo.

Godzina 14:50 CEST (16.05.2011)
Ramię dostępu do promu jest w tej chwili odsuwane do pozycji startowej.

Godzina 14:48 CEST (16.05.2011)
Odliczanie wznowione!

Godzina 14:45 CEST (16.05.2011)
Dowódca misji STS-134 podziękował pracownikom NASA za przygotowania do tej wyprawy. Za chwilę zostanie wznowione odliczanie.

Godzina 14:43 CEST (16.05.2011)
Następuje seria GO/NO GO – prawdopodobnie ostatnia dla promu Endeavour. Wszystkie zespoły są na GO.

Godzina 14:38 CEST (16.05.2011)
Odliczanie zostanie wznowione za nieco mniej niż 10 minut.

Godzina 14:30 CEST (16.05.2011)
Balon Senatobia-1 znajduje się w powietrzu od 45 minut. Aktualnie balon znajduje się na wysokości 12160 metrów i zmierza w kierunku wschodnim, ku okolicom KSC.

Godzina 14:16 CEST (16.05.2011)
Warunki pogodowe nad wyrzutnią nadal są sprzyjające. Na obecnym etapie nie natrafiono również na żadne problemy techniczne. Do startu pozostało 40 minut.

Godzina 14:07 CEST (16.05.2011)
HOLD! Zegar zatrzymał się na T-9 minut. Przerwa w odliczaniu potrwa 40 minut.

Godzina 14:04 CEST (16.05.2011)
Wyświetlacze promu zostały przestawione w konfigurację startową. Jednocześnie centrum kontroli w Houston wprowadziło dane trajektorii do komputerów nawigacyjnych wahadłowca.

Godzina 13:57 CEST (16.05.2011)
Odliczanie zostało wznowione! Do startu pozostała mniej niż godzina.

Godzina 13:47 CEST (16.05.2011)
HOLD! Odliczanie zatrzymało się zgodnie z planem na T-20 minut. Jest to przedostatnia z zaplanowanych przerw odliczania – kolejna będzie mieć miejsce na T-9 minut.

Zegar odliczający czas do startu, zatrzymany na T-20 minut (NASA TV)
Zegar odliczający czas do startu, zatrzymany na T-20 minut (NASA TV)

Godzina 13:38 CEST (16.05.2011)
Jest możliwe, że jakiś ptak zanieczyścił swoimi odchodami jedno z okien promu kosmicznego. Jeśli tak rzeczywiście się stało, to na zdjęciach promu z orbity może wciąż się uda to zobaczyć!

Godzina 13:34 CEST (16.05.2011)
Trwa zabezpieczanie i zamykanie White Room, po którym technicy (którzy pomagali astronautom wejść do promu) opuszczą wyrzutnię LC-39A.

Godzina 13:26 CEST (16.05.2011)
Dokładny moment startu – godzina 14:56 CEST i 28 sekund.

Godzina 13:18 CEST (16.05.2011)
Astronauta Rick Sturckow za chwilę wzniesie się w powietrze na pokładzie samolotu STA i będzie sprawdzać warunki pogodowe w okolicach KSC.

Godzina 13:12 CEST (16.05.2011)
Uszkodzenie płytki termicznej wykryto przy włazie promu. Uszkodzenie ma niewielkie rozmiary – rzędu około 2 cm, ale trwają oceny i dyskusje.

Godzina 13:09 CEST (16.05.2011)
Polskie Forum Astronautyczne działa!

Godzina 13:01 CEST (16.05.2011)
Wykryto potencjalne uszkodzenie jednego z elementów osłony termicznej promu. Inżynierowie i technicy rozpoczęli dyskusję na ten temat.

Godzina 12:58 CEST (16.05.2011)
W trakcie startu promu Endeavour będzie się także wznosić w powietrze balon stratosferyczny, którego zadaniem będzie nagranie startu wahadłowca z dużej wysokości. Nazwa misji balonowej – Senatobia-1. Start odbędzie się z okolic miasta St. Petersburg (zachodnia Floryda).

Godzina 12:46 CEST (16.05.2011)
Za chwilę nastąpi zamknięcie włazu promu Endeavour.

Godzina 12:38 CEST (16.05.2011)
Następuje seria testów systemu komunikacji pomiędzy astronautami a kontrolą misji.

Godzina 12:36 CEST - początek dnia na Florydzie / Credits - NASA TV

Godzina 12:36 CEST – początek dnia na Florydzie / Credits – NASA TV

Godzina 12:34 CEST (16.05.2011)
Wszyscy astronauci są już wewnątrz promu kosmicznego. Na Florydzie rozpoczyna się nowy dzień.

Godzina 12:24 CEST (16.05.2011)
Roberto Vittori zajmuje miejsce w wahadłowcu.

Godzina 12:16 CEST (16.05.2011)
Ostatni członek załogi, astronauta ESA pochodzący z Włoch – Roberto Vittori – przygotowuje się do wejścia na pokład. W misji STS-134 będzie pełnił rolę specjalisty numer dwa. Będzie jednocześnie ostatnim astronautą nie pochodzącym ze Stanów Zjednoczonych, który odbędzie lot wahadłowcem kosmicznym.

Europejski astronauta Roberto Vittori przygotuje się do wejścia na pokład Endeavour (NASA TV)
Europejski astronauta Roberto Vittori przygotuje się do wejścia na pokład Endeavour (NASA TV)

Godzina 12:10 CEST (16.05.2011)
Mike Fincke, kolejny specjalista, zajmuje swoje miejsce w wahadłowcu Endeavour, znajdującym się na wyrzutni LC-39A na Przylądku Canaveral.

Godzina 12:04 CEST (16.05.2011)
Warunki pogodowe nad wyrzutnią nadal są sprzyjające. Szanse na start wynoszą 70%.

Godzina 12:00 CEST (16.05.2011)
Specjalista misji numer cztery, Greg Chamitoff, zakończył przygotowania i wchodzi na pokład promu.

Specjalista misji Greg Chamitoff przed wejściem na pokład Endeavour (NASA TV)
Specjalista misji Greg Chamitoff przed wejściem na pokład Endeavour (NASA TV)

Godzina 11:53 CEST (16.05.2011)
Pilot Greg Johnson zajmuje miejsce na górnym pokładzie wahadłowca.

Godzina 11:48 CEST (16.05.2011)
Trwają testy łączności pomiędzy wahadłowcem a centrum kontroli. Jednocześnie w powietrze wzbił się samolot mający ocenić warunki pogodowe nad obszarem wyrzutni.

Godzina 11:41 CEST (16.05.2011)
Specjalista misji Drew Feustel zajął miejsce na środkowym pokładzie Endeavour.

Godzina 11:35 CEST (16.05.2011)
Dowódca wyprawy STS-134, Mark Kelly, przygotowuje się do wejścia na pokład wahadłowca Endeavour. Kolejnym członkiem załogi, który zajmie swoje miejsce w promie kosmicznym będzie specjalista Drew Feustel.

Godzina 11:29 CEST (16.05.2011)
Załoga dotarła na wyrzutnię.

Godzina 11:23 CEST (16.05.2011)
AstroVan minął budynek centrum kontroli LCC (Launch Control Center) i zbliża się do wyrzutni.

Godzina 11:14 CEST (16.05.2011)
AstroVan udaje się na wyrzutnię LC-39A, gdzie na astronautów oczekuje wahadłowiec Endeavour, szykujący się do swojego ostatniego lotu.

Godzina 11:12 CEST (16.05.2011)
Astronauci wychodzą z budynku i udają się do AstroVanu.

Godzina 11:06 CEST (16.05.2011)
Odliczanie zostało wznowione. Następne planowe zatrzymanie zegara nastąpi na T-20 minut.

Godzina 10:58 CEST (16.05.2011)
Za około 10 minut testy szczelności skafandrów zostaną zakończone i astronauci udadzą się do oczekującego autobusu AstroVan, którym pokonają drogę na wyrzutnię LC-39A.

Godzina 10:45 CEST (16.05.2011)
NASA TV pokazuje astronautów ubranych w kombinezony ACES.

Astronauta Feustel w trakcie ubierania skafandru ACES / Credits - NASA TV
Astronauta Feustel w trakcie ubierania skafandru ACES / Credits – NASA TV

Godzina 10:42 CEST (16.05.2011)
Za chwilę zobaczymy astronautów misji STS-134 ubierających się w skafandry ACES.

Godzina 10:23 CEST (16.05.2011)
Najnowsza prognoza pogody nie odbiega znacząco od wcześniejszych danych. Nadal przewiduje się 70% szans na odpowiednie warunki w momencie startu. Również lądowiska dla awaryjnej procedury powrotu TAL w Europie mają dobrą pogodę.

Godzina 10:14 CEST (16.05.2011)
Trwają przygotowania do startu – nadal bez większych problemów. Za kilka minut zostanie przedstawiona najnowsza prognoza pogody na moment startu.

Godzina 09:42 CEST (16.05.2011)
Prognoza pogody wciąż oscyluje wokół 70 procent szans na odpowiednie warunki w momencie startu.

Godzina 09:18 CEST (16.05.2011)
Załoga misji STS-134 przed chwilą zakończyła poranny prysznic oraz ostatnie testy medyczne. Wyjazd na platformę LC-39A jest planowany krótko po godzinie 11:00 CEST.

Godzina 08:58 CEST (16.05.2011)
Na stanowisku pojawiła się już grupa FIT. Do startu pozostało mniej niż 6 godzin!


08:49 – zespół FIT przybył na stanowisko startowe / Credits: NasaTV

Godzina 08:39 CEST (16.05.2011)
Tankowanie zostało zakończone. Na stanowisko startowe skieruje się zaraz zespół techników FIT (Final Inspection Team), którzy będą sprawdzać stan przygotowania wahadłowca do lotu po zatankowaniu bardzo zimnych paliw do zbiornika zewnętrznego ET. Ponadto na stanowisko pojedzie także zespół nazywany closeout crew, którego zadaniem jest przygotowanie kokpitu Endeavour na przyjazd astronautów.

Godzina 08:36 CEST (16.05.2011)
T – 3 hours and holding! Odliczanie zostało ponownie wstrzymane, tym razem na 2,5 godziny.

Godzina 08:11 CEST (16.05.2011)
Tankowanie płynnego tlenu (LOX) przeszło z trybu “fast fill” do trybu ciągłego dopełniania (ang. topping), dzięki czemu parujące nieustannie kriogeniczne paliwo nie uszczupli zatankowanej ilości środków pędnych do zbiornika.

Godzina 07:59 CEST (16.05.2011)
Załoga po pobudce miała zaplanowane śniadanie, a następnie około 7:00 CEST przejście ostatnich badań medycznych. Rozpoczęcie ubierania w skafandry ciśnieniowe ACES ma mieć miejsce około 10:30 CEST, a wyjazd załogi na stanowisko startowe o godzinie 11:11 CEST.

Godzina 06:31 CEST (16.05.2011)
Napełnianie zbiornika paliwa postępuje już w trybie “fast-fill”

Godzina 06:24 CEST (16.05.2011)
Kilkanaście minut temu nastąpiła pobudka załogi misji STS-134. W tej chwili trwa tankowanie zewnętrznego zbiornika promu kosmicznego.

Godzina 06:16 CEST (16.05.2011)
W tej chwili nie ma żadnych problemów technicznych z promem lub infrastrukturą naziemną, które mogłyby doprowadzić do anulowania startu.

Godzina 06:13 CEST - podgląd na platformę startową / Credits - NASA TV
Godzina 06:13 CEST – podgląd na platformę startową / Credits – NASA TV

Godzina 05:28 CEST (16.05.2011)
Zespół MMT zezwolił na rozpoczęcie tankowania.

Godzina 04:09 CEST (16.05.2011)
Zapis operacji odsunięcia struktury serwisowej RSS w przyspieszonej formie. Manewr ten odbył się 8 godzin temu.

{youtube}DZaB-UlasHk{/youtube}
Zapis operacji odsunięcia RSS / Credits: youtube.com, Ronsmytheiii

Godzina 03:36 CEST (16.05.2011)
T – 6 hours and holding! Odliczanie weszło w kolejny wbudowany tryb zatrzymania (tym razem dwugodzinny). Za nieco ponad godzinę spotka się zespół menedżerów MMT (Mission Management Team) i zostanie podjęta decyzja o możliwości rozpoczęcia operacji tankowania, której start zaplanowany jest na godzinę 5:36 CEST.

Godzina 03:30 CEST (16.05.2011)
Wszystkie przygotowania stanowiska startowego zostały ukończone. Technicy opuścili rejon startu w przygotowaniu na kontrolowany zdalnie, trwający prawie trzy godziny proces tankowania.

Godzina 00:15 CEST (16.05.2011)
W chwili obecnej aktywowane są ogniwa paliwowe, które będą wytwarzały elektryczność w momencie pobytu wahadłowca na orbicie.

Godzina 23:59 CEST (15.05.2011)
O godzinie 23:36 zakończona została jedna z dłuższych przerw w odliczaniu. Zegar ruszył ponownie (T – 11 godzin).

Godzina 23:53 CEST (15.05.2011)
Okno startowe dla misji STS-134 posiada rozpiętość 5 minut i 46 sekund. Na podstawie najnowszych danych odnośnie orbity Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ustalono, iż okno otwiera się o godzinie 14:55:42, a zamyka o 15:01:28 CEST. Start nastąpi dokładnie w połowie trwania okna, w momencie gdy ruch obrotowy Ziemi umieści stanowisko startowe na Przylądku Canaveral dokładnie pod trasą (orbitą) Stacji ISS.

Godzina 22:05 CEST (15.05.2011)
W czasie oczekiwania promu kosmicznego na stanowisku startowym, znajdujące się na dziobie dysze silników manewrowych FRCS (Forward Reaction Control System), są zasłonięte specjalnymi osłonami, które zapobiegają dostaniu się do wewnątrz zanieczyszczeń i wody. W dniu dzisiejszym silne podmuchy wiatru zdmuchnęły kilka osłon, jednak menedżerowie programu zadecydowali, iż platforma RSS nie zostanie dosunięta ponownie do wahadłowca, aby technicy mogli założyć nowe osłony. Pogoda do momentu startu nie powinna sprawić kłopotów. Osłonki w czasie wznoszenia promu kosmicznego odpadają same, na skutek zapełnienia ich kieszeni powietrznych.

Godzina 21:28 CEST (15.05.2011)
Za chwilę załoga misji STS-134 uda się na sen – miejmy nadzieję, że następny już będzie na orbicie!

Godzina 20:21 CEST (15.05.2011)
O godzinie 18:15 CEST zakończono instalację sprzętu i ładunku wewnątrz pokładu załogowego promu Endeavour.

Godzina 19:54 CEST (15.05.2011)
Gabrielle Giffords, żona dowódcy misji STS-134, wylądowała już na Florydzie.

Godzina 18:05 CEST (15.05.2011)
Od kilku minut trwa manewr odsłonięcia RSS. W chwili obecnej struktura przesuwana jest z pełną prędkością.

Godzina 17:34 CEST (15.05.2011)
Inspekcje techników zakończyły się pomyślnie. Do procesu odsunięcia RSS pozostało trochę ponad 25 minut.

Godzina 16:46 CEST (15.05.2011)
Dzisiejszego dnia przeprowadzane są m.in.: funkcjonalne testy szperaczy gwiazd wahadłowca, aktywacja inercyjnych czujników, testy sieci komunikacyjnej, ładowanie ostatnich ładunków do przedziału załogowego statku, dopełnianie zbiorników wody systemu pochłaniającego fale akustyczne podczas startu oraz finalna konfiguracja kamer w pobliżu stanowiska startowego.

Godzina 16:38 CEST (15.05.2011)
Zeszłej nocy ukończone zostały finalne testy awioniki, pneumatyki oraz systemów kontrolnych trzech silników głównych wahadłowca SSME (Space Shuttle Main Engines). Po ich zakończeniu, odliczanie o godzinie 9:00 CEST zostało ponownie zatrzymane (T – 11 godzin), tym razem na 13 godzin i 56 minut.

Godzina 16:26 CEST (15.05.2011)
Już za nieco ponad 90 minut rozpocznie się proces odsłonięcia ruchomej konstrukcji serwisowej RSS (Rotating Service Structure), która na czas pobytu wahadłowca na stanowisku startowym, stanowi swego rodzaju “kokon”, który ochrania statek kosmiczny. W chwili obecnej trwają inspekcje grup techników. Około godziny 17:00 CEST powinni oni zakończyć te czynności, po czym około godziny 18:00 CEST rozpocznie się przesunięcie RSS.

Godzina 13:19 CEST (15.05.2011)
Opóźnienie startu misji STS-134 do 16 maja oznacza, że bardzo prawdopodobne jest przeprowadzenie operacji oblotu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) przez pojazd Sojuz TMA-20 i wykonanie unikalnej sesji zdjęciowej. Pierwotnie tę sesję proponowano dla misji STS-133, jednak Rosjanie nie zaakceptowali tego pomysłu. Następnie proponowano ten oblot dla misji STS-134, po czym rozmowy przeniosły się na misję STS-135. Wraz z opóźnieniem startu promu Endeavour i planowanym zakończeniem misji Sojuz TMA-20 w trakcie misji STS-134, rozmowy pomiędzy Amerykanami a Rosjanami powróciły do najbliższej misji promu kosmicznego.

Emblemat misji STS-134 / Credits - NASA
Emblemat misji STS-134 / Credits – NASA

Godzina 12:01 CEST (15.05.2011)
Rozpoczynamy relację! Już za nieco mniej niż 27 godzin nastąpi druga próba startu promu Endeavour do misji STS-134. Poprzednia próba została odwołana, gdy wykryto nieprawidłowości w pracy urządzenia o nazwie ALCA-2. Prace naprawcze opóźniły próbę startu z 29 kwietnia do 16 maja. Po zakończeniu napraw, wznowiono odliczanie do startu, który powinien nastąpić w poniedziałek, 16 maja o godzinie 14:56 CEST.
Prognoza pogody na moment startu oscyluje wokół 70% szans na odpowiednie warunki. Relacja na NASA TV rozpocznie się o godzinie 05:30 CEST.

{jathumbnail off}W języku polskim dyskusja na temat misji STS-134 toczy się na Polskim Forum Astronautycznym.
O sposobach i programach do oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem

Comments are closed.