Pierwszy start chińskiej rakiety w 2011 roku

0

W sobotę o godzinie 22:47 CEST odbył się pierwszy start chińskiej rakiety w tym roku. Na orbitę z ładowni Long March 3A (CZ-3A) trafił kolejny satelita sukcesywnie budowanej chińskiej konstelacji satelitów nawigacyjnych – IGSO-3. Państwo Środka ma w 2011 roku w planach przeprowadzenie 20 startów rakiet.

Wystrzelony satelita to IGSO-3 (orbita geosynchroniczna –  ang. inclined geostationary orbit) i jest ostatnim z trzech statków konstelacji, które trafiły na orbitę geosynchroniczną. 17 grudnia rakieta nośna CZ-3A wyniosła satelitę Compass-I2 (IGSO-2) systemu nawigacji satelitarnej Beidou-2. Cała konstelacja może w przyszłości składać się z 35 urządzeń, w tym 27 satelitów na średniej orbicie ziemskiej MEO (Medium Earth Orbit), 5 satelitów na GSO oraz 3 satelitów na geosynchronicznej IGSO (Inclined Geostationary Orbit) – aktualnie już wypełnionej.

Start odbył się z chińskiego kosmodromu Xichang w prowincji Syczuan. CZ-3A jest dużą, trzystopniową rakietą na paliwo ciekłe, która technologicznie oparta jest na wcześniejszej rakiecie Chang Zheng-3 (CZ-3).

Zmodyfikowany trzeci stopień zasilany paliwami kriogenicznym – płynnym wodorem i tlenem – został rozwinięty w celu poprawienia nośności rakiety CZ-3A na transferowe orbity geostacjonarne (GTO). CZ-3A została wyposażona w bardziej elastyczny i wyrafinowany system kontroli, który zapewnia możliwość przeprowadzenia istotnych manewrów umożliwiających nadanie ładunkowi odpowiedniej orientacji zaraz po separacji od trzeciego stopnia. System kontroli umożliwia także nadanie zadanego momentu obrotowego satelicie.

Doświadczenie nabyte w czasie budowania rakiety CZ-3A umożliwiło w późniejszym czasie rozwinięcie rakiet Chang Zheng-3B oraz Chang Zheng-3C, pozostawiając jednak CZ-3A główną rakietą Chin, za pomocą której wysyła się ładunki na GTO.

CZ-3A może oczywiście także wynosić ładunki na orbity niskie (LEO), heliosynchroniczne (SSO) oraz orbity polarne. Ładunek może zawierać 2-3 satelity w zależności od misji. Nośność CZ-3A na GTO wynosi 2650 kilogramów, masa startowa to 241 ton, a całkowita długość rakiety wynosi 52,5 metra. Średnica pierwszego i drugiego stopnia wynosi 3,35 metra, stopnia trzeciego 3 metry, a owiewka aerodynamiczna chroniąca ładunek maksymalnie w średnicy może mierzyć 3,35 metra.

Pierwszy i drugi stopień rakiety CZ-3A napędzane są niesymetryczną dimetylohydrazyną (UDMH) oraz czterotlenkiem azotu (N2O4), które są paliwami „łatwoprzechowywalnymi”. Trzeci stopień rakiety z kolei jest napędzany paliwami kriogenicznymi – płynnym wodorem (LH2) oraz płynnym tlenem (LOX). Na pierwszym stopniu znajduje się silnik DaFY6-2 o ciągu 2961,6 kN, a na drugim silnik DaFY20-1 (742 kN) oraz cztery silniczki manewrowe o sile ciągu 11,8 kN każdy. Na trzecim stopniu znajdują się dwa silniki YF-74 o sile ciągu 78,5 kN każdy. Owiewka aerodynamiczna może mieć maksymalną średnicę 3,35 oraz długość 8,89 metra.

Rakieta CZ-3A składa się m.in. ze szkieletu konstrukcyjnego, sekcji napędowych, systemu kontroli, systemu telemetrii, systemu namierzania oraz bezpieczeństwa, systemu dystrybucji paliwa w fazie wspinania na orbitę, systemu kontroli położenia, systemu utylizacji paliw kriogenicznych, systemów separacyjnych oraz hydraulicznych.

Od momentu dziewiczego lotu 9 lutego w 1994 roku, kiedy to wyniesione zostały pomyślnie dwa satelity eksperymentalne, rakieta CZ-3A posiada 100% pomyślnie zakończonych startów. W związku z tym w czerwcu 2007 roku przez chińską Korporację Technologii i Nauk Aeronautycznych (Aerospace Science and Technology Corporation) został jej nadany tytuł ‘Gold Launch Vehicle’. 24 października w 2004 roku użyto także rakiety Chang Zheng-3A w celu wyniesienia satelity księżycowego Chang’e 1. Oznaczało to istotny krok na drodze eksploracji Księżyca przez Chiny.

Satelity systemu BeiDou-2 będą transmitować sygnały na następujących częstotliwościach nośnych: 1195.14-1219.14 MHz, 1256.52-1280.52 MHz, 1559.05-1563.15 MHz oraz 1587.69-1591.79 MHz, w znaczący sposób pokrywając zakres europejskiego systemu nawigacyjnego Galileo PRS (Public Regulated Service) i GPS M-code (Military-code).

Jednostki BeiDou-2 są budowane w oparciu o platformę DHF-3, a ich zakładany czas pracy wynosi 8 lat. Satelitarny System Nawigacyjny Compass (CNSS) jest drugą chińską generacją satelitów nawigacyjnych zdolnych do zapewnienia w czasie rzeczywistym ciągłego, pasywnego 3D i geoprzestrzennego pozycjonowania oraz określania prędkości.

System początkowo będzie wykorzystywany w celu dostarczania usług bardzo dokładnego pozycjonowania dla użytkowników w Chinach oraz krajach sąsiednich, pokrywając obszar o rozpiętości około 120 stopni długości geograficznej na półkuli północnej.

Celem długoterminowym jest przekształcenie systemu CNSS w globalną, nawigacyjną sieć satelitów podobną do amerykańskiego GPS czy rosyjskiego GLONASS. Podobnie jak amerykański i rosyjski odpowiednik, CNSS będzie miał do zaoferowania dwa typy usług – serwis dla cywilów, zdolny zapewnić dokładność określania pozycji na poziomie 10 metrów i 0,2 m/s dokładności w pomiarze prędkości przy koordynacji czasowej sięgającej 50 nanosekund oraz osobny, zapewniający lepszą dokładność pomiarów serwis dla użytkowników militarnych oraz autoryzowanych.

Kosmodrom Xichang Satellite Launch Center położony jest w prowincji Syczuan, w południowo-zachodnich Chinach i to właśnie stamtąd wysyłane są rakiety z ładunkami na orbity geosynchroniczne.

Xichang wyposażone jest w dwa stanowiska startowe (LC-2 i LC-3), specjalną drogę oraz tory kolejowe prowadzące na teren kosmodromu. Centrum Kontroli i Dowodzenia (Command and Control Centre) oddalone jest o siedem kilometrów na południowy-zachód od stanowisk startowych, zapewniając bezpieczeństwo personelowi kosmodromu podczas przygotowań do startu i w momencie startu. Na terenie Xichang znajdują się także Centrum Kontroli Startu (Launch Control Centre), infrastruktura paliwowa oraz szeroko pojęta infrastruktura komunikacyjna. Ponadto ośrodek posiada także własną stację meteorologiczną, która zajmuje się prognozowaniem i monitorowaniem warunków pogodowych w pobliżu kosmodromu.

Pierwszy start z Xichang odbył się o godzinie 12:25 UTC 29 stycznia w 1984 roku, kiedy to w niebo wzbiła się rakieta Chang Zheng-3, wynosząc na orbitę satelitę komunikacyjnego Shiyan Weixing (14670, 1984-008A).

Film z sobotniego startu można obejrzeć tutaj.

(PFA)

Comments are closed.