{jathumbnail off}
Pod koniec marca łazik Opportunity ostatecznie opuścił rejony krateru Santa Maria. Badania tej stosunkowo młodej formacji geologicznej zajęły około stu dni marsjańskich. Obecnie łazik kontynuuje podróż w kierunku równie interesującego miejsca, jakim jest krater Endeavour.
Badania krateru Santa Maria
W połowie grudnia ubiegłego roku byliśmy świadkami dotarcia łazika Opportunity do krateru Santa Maria. Ta osiemdziesięciometrowa formacja była jednym z ciekawszych miejsc badań na drodze do głównego celu podróży – krateru Endeavour. Santa Maria wzbudziła spore zainteresowanie m.in. ze względu na wykrycie przez spektrometr CRISM sondy MRO interesujących minerałów powstałych na skutek działalności wody. Ich detekcja w okolicy południowo-wschodniej krawędzi krateru umożliwiła dokonanie analizy porównawczej pomiędzy wynikami pochodzącymi z instrumentów orbitalnych a danymi uzyskanymi przez urządzenia badawcze łazika Opportunity.
Zdjęcie krateru Santa Maria wykonane kamerą HiRISE. Analiza danych z instrumentu CRISM wzbudziła szczególne zainteresowanie zespołu naukowego południo-wschodnim fragmentem krawędzi krateru. Rejon ten został tutaj oznaczony na czerwono (NASA)
Po dotarciu w dniu Sol-2450 w pobliże krateru Santa Maria Opportunity został skierowany tuż nad jego krawędź. W tym miejscu rozpoczęto wykonywanie zdjęć przy pomocy kamer navcam i pancam. Seria fotografii umożliwiła stworzenie kompozycji panoramicznych także z użyciem różnych filtrów umożliwiających uzyskanie kolorowych obrazów. Było to też jedno z kilku miejsc rozmieszczonych wokół krawędzi krateru, skąd zebrana dokumentacja fotograficzna umożliwi stworzenie dokładnego trójwymiarowego modelu Santa Marii.
Trasa jaką przebył Opportunity wokół krateru Santa Maria (NASA/Google/E. Tesheiner)
W ciągu kolejnych dni marsjańskich Opportunity został skierowany w południowe rejony krateru. Stamtąd, mijając niewielki krater La Gallega, udał się w interesujący naukowców południowo-wschodni rejon krawędzi Santa Marii nazwany Yuma.
Częściowa panorama wykonana kamerą pancam, przedstawiająca krater La Gallega, znajdujący się przy południowym fragmencie krawędzi krateru Santa Maria (NASA/JPL)
Na cel dokładniejszych badań zespół naukowy wybrał skałę Luis de Torres znajdującą się w obszarze, w którym CRISM wykrył interesujące minerały. Ponieważ na przełomie stycznia i lutego wypadała koniunkcja, która niekorzystnie wpływa na komunikację radiową z łazikiem, na ten okres zaplanowano szereg zautomatyzowanych zadań. Opportunity wykonał pomiary przy pomocy spektrometru mosbałerowskiego, który został umieszczony nad skałą Luis de Torres oraz zebrał dane pomiarowe dotyczące zawartości argonu w atmosferze używając do tego celu spektrometru APXS.
Fragment powierzchni rejonu Yuma. W centralnej części zdjęcia znajduje się fragment odkrytej skały nazwanej Luis de Torres, która poddana została dokładniejszym badaniom (NASA/JPL)
Wykadrowany fragment zdjęcia pochodzący z przedniej kamery hazcam. Widać na nim badania na skale Luis de Torres przy pomocy instrumentów znajdujących się na końcu ramienia łazika (NASA/JPL)
Po zakończeniu koniunkcji badania w tym miejscu trwały jeszcze kilka dni marsjańskich. W kolejnych dniach Opportunity został skierowany wzdłuż krawędzi krateru w kierunku północno-wschodnim. Tam pod koniec lutego podczas dnia Sol-2520 łazik znalazł się w pobliżu skały Ruiz Garcia. Ten obiekt o interesująco wyglądającej powierzchni stał się celem badań spektrometru APXS oraz kamery mikroskopowej.
Zdjęcie z przedniej kamery hazcam, ukazujące badaną skałę Ruiz Garcia (NASA/JPL)
W połowie marca (Sol-2542) Opportunity przejechał kilka metrów w kierunku północnym w pobliże wschodniej część krawędzi krateru. Tam ponownie użyto kamer pancam i navcam na potrzeby wirtualnego modelu Santa Marii. Był to zarazem ostatni punkt badań przed kontynuowaniem jazdy w kierunku krateru Endeavour. Pod koniec marca badania krateru Santa Maria dobiegły końca i wkrótce łazik opuścił ten rejon.
MRO fotografuje Opportunity
Podczas trzech miesięcy pobytu w pobliżu krateru Santa Maria łazik dwukrotnie został sfotografowany przez kamerę wysokiej rozdzielczości HiRISE: pierwsza tego typu fotografia została wykonana pod koniec grudnia podczas dnia Sol-2466, drugie zdjęcie wykonano na początku marca, gdy łazik znajdował się przy południowo-wschodniej części krateru.
Zdjęcie pochodzące z sondy MRO, ukazujące łazik Opportunity przy południowo-wschodniej części krateru (NASA/JPL)
Dalsza podróż w kierunku krateru Endeavour
Pod koniec marca podczas dnia marsjańskiego Sol-2547 Opportunity opuścił rejony krateru Santa Maria. Stu metrowy przejazd oddalający łazika od tej formacji został wykonany w kierunku wschodnim. Dzień później Opportunity przejechał kolejne 114 m, tym razem w kierunku południowym. Dzięki temu uniknięto przejazdu przez obszar nazwany Rodrigo de Escobar – rejon zdominowany przez materiał skalny wyrzucony podczas formowania się krateru Santa Maria. Trasa, jaką podążał łazik, została tak wytyczona, aby możliwy był przejazd w pobliżu skał znajdujących się nieco dalej od krateru Santa Maria.
W prawym dolnym rogu kompozycja zdjęć pochodzących z kamery pancam, ukazująca obszar Rodrigo de Escobar. Zdjęcie zostało wykonane w styczniu podczas Sol-2484. W górnym lewym rogu zdjęcie wykonane przy pomocy kamery navcam podczas dnia Sol-2549 (NASA/JPL)
Wkrótce po opuszczeniu Santa Marii Opportunity znalazł się na obszarze położonym niżej od otaczającego terenu. Było to wyraźnie widoczne na niektórych obrazach przesyłanych na Ziemię, zwłaszcza tych ukazujących odległą krawędź krateru Endeavour.
Porównanie widoczności odległej krawędzi krateru Endeavour na zdjęciach uzyskanych podczas dnia Sol-2453 i Sol-2552 (NASA/JPL)
To zdjęcie pochodzące z kamery navcam wykonane podczas dnia Sol-2554 dobrze ukazuje niżej położony teren, w którym Opportunity znalazł się tuż po opuszczeniu krateru Santa Maria. Ten ostatni wyraźnie widoczny jest w prawej części zdjęcia (NASA/JPL)
Podobnie jak przed dotarciem do krateru Santa Maria, tak i po jego opuszczeniu częstotliwość oraz długość poszczególnych przejazdów była znaczna. W ciągu mniej więcej dwóch tygodni Opportunity oddalił się od krateru Santa Maria o niemal 800 m. Należy dodać, że najdłuższy przejazd (Sol-2560) przekroczył wartość 140 m! W czasie pisania tego tekstu licznik mierzący ilość kilometrów po powierzchni Marsa przekroczył już wartość 27 km i stale bardzo szybko zbliża się do wartości o kilometr większej. Obecnie dystans do krateru Endeavour zmalał już do nieco ponad 5km.
Położenie Opportunity w dniu marsjańskim Sol-2560 (NASA/Google/E. Tesheiner)
Źródło: NASA/JPL
