Należące do japońskiej agencji JAXA obserwatorium Suzaku wykonało niezwykłe zdjęcie Gromady Galaktyk w Perseuszu. Doskonale udało się uwidocznić nieznane wcześniej szczegóły tego obiektu.
Gromady galaktyk mają rozmiary milionów lat świetlnych, a większość ich masy stanowi gaz międzygalaktyczny emitujący promieniowanie rentgenowskie. Badanie takiej materii jest kluczowe przy staraniach zrozumienia ewolucji Wszechświata jako całości.
W ten sposób możliwe jest weryfikowanie różnych parametrów kosmologicznych wyznaczanych na inne sposoby, np. przez badania supernowych czy tez kosmicznego promieniowania tła będącego pozostałością po Wielkim Wybuchu, tym bardziej wobec faktu, że weryfikacje uzyskane przy pomocy danych z gromad galaktyk nie pokrywają się z danymi z innych źródeł. Wiadomo to od czasu, gdy należąca do NASA sonda WMAP zaczęła badać swoimi instrumentami kosmiczne promieniowanie tła (CMBR – Cosmic Microwave Background Radiation).
Tymczasem uzyskane wyniki sugerowały, iż materia barionowa, czyli to, co potocznie określane jest po prostu jako materia, stanowi zaledwie 4,6% Wszechświata. Poprzednie badania wykazywały, iż w gromadach galaktyk znajduje się jeszcze mniej tego rodzaju materii.
Najnowsze, opublikowane 25 marca w czasopiśmie Science, badania Suzaku wydają się po raz pierwszy oferować pewne wyjaśnienie tych rozbieżności. Idealnym celem dla takich studiów była Gromada Galaktyk Perseusza oddalona od nas o 250 milionów lat świetlnych. Jest to najsilniejsze źródło promieniowania X poza naszą własną Galaktyką. Przed badaniami Suzaku znano tylko właściwości najsilniej promieniującego gazu w samym środku gromady. Pod koniec roku 2009 Suzaku wielokrotnie przeprowadzał obserwacje coraz bardziej zewnętrznych obszarów, w szczególności tych na wschód oraz północny zachód od centrum. Każde ze zbiorów ekspozycji pokrywało region o średnicy dwóch stopni kątowych.
Za pomocą uzyskanych danych naukowcy zmierzyli temperaturę promieniującego gazu, co pozwoliło na określenie również jego wielu innych własności. Dokładniej zmierzono między innymi średnicę gromady – wynosi ona 11,6 miliona lat świetlnych – oraz wyznaczono masę gromady na 600 bilionów mas Słońca, czyli około tysiąca mas Drogi Mlecznej. Udało się również określić stosunek masy gazu w gromadzie do jej całkowitej masy łącznie z ciemną materią. Zewnętrzne rejony gromady wydają się zawierać zbyt dużo materii barionowej, czyli przeciwnie do poprzednich badań, jednakże wciąż występuje pewna rozbieżność z pomiarami WMAP. Aby ją do końca wyjaśnić, naukowcy muszą jeszcze dokładniej zbadać dystrybucję gazu w gromadzie, do czego używane są obecnie symulacje komputerowe zachowania się takiego gazu.
Suzaku (wcześniej nazywany także ASTRO-EII) to piąty japoński satelita badający promieniowanie X. Został wyniesiony na orbitę 10 lipca 2005 roku i od tej pory, mimo kilku awarii, wciąż zbiera wartościowe dane naukowe.
Źródło: NASA / JAXA
