Należąca do ESA sonda Herschel odkryła w obłokach gazowych pobliskich gwiazd całe sieci podłużnych struktur, podobnych nieco do filarów. Co ciekawe, wszystkie te struktury mają zbliżoną długość, co może wskazywać, że powstały w wyniku przebiegających przez Galaktykę międzygwiezdnych fal dźwiękowych.
Słupy te są ogromne, rozciągają się na przestrzeni dziesiątków lat świetlnych. Herschel odkrył także, że nowonarodzone gwiazdy znajdują się zwykle w gęstszych partiach takich struktur. Obszar w gwiazdozbiorze Wodnika, zobrazowany niedawno przez Herschela, zawiera około setki takich gwiazd. Wprawdzie wcześniej już udało się zobrazować tego typu struktury, lecz jeszcze nigdy nie na tyle dokładnie, aby możliwe było zmierzenie ich długości. Tym bardziej zaskakującym dla astronomów okazał się fakt, iż długość ta jest zawsze zbliżona.
Uczeni z Laboratoire AIM Paris-Saclay (CEA/IRFU) pod wodzą Doris Arzoumanian oraz Philippe’a André przeanalizowali 90 tego rodzaju struktur i zauważyli, iż wszystkie mają długość około 0,3 roku świetlnego. Jest to 20 tysięcy razy więcej, niż dystans dzielący Ziemię od Słońca. Odległość ta jest zgodna z wartościami wygenerowanymi wcześniej dzięki symulacjom komputerowym. Na podstawie tych danych uczeni przypuszczają, iż struktury powstają w wyniku rozpraszania się czołowych fal uderzeniowych na obłokach materii międzygwiezdnej. Tego rodzaju fale powstają na skutek eksplozji gwiazd i przemieszczają się poprzez galaktykę, kompresując napotkany na swej drodze gaz i formując z niego właśnie takie struktury. Stopniowo na skutek zderzeń z materią tracą powoli energię, aż w końcu zanikają całkowicie.
Obłoki międzygwiezdnego gazu są zazwyczaj wyjątkowo zimne (10 Kelwinów), co sprawia, że prędkość dźwięku na zajmowanym przez nie obszarze jest relatywnie bardzo mała – w okolicach 200 metrów na sekundę (dla porównania na Ziemi jest to 340 m/s na poziomie morza).
Odkrycia struktur dokonano na pobliskim obłoku IC5146 w Wodniku oraz na Gwieździe Polarnej dzięki użyciu instrumentów Herschela SPIRE oraz PACS.
Źródło: ESA