Suborbitalny wyścig pojazdów pasażerskich na finiszu

0

W ciągu kilku najbliższych miesięcy możemy oczekiwać pierwszych lotów testowych turystycznych pojazdów suborbitalnych, czyli takich, które będą w stanie wynieść turystów na wysokość przynajmniej 100 km. Potem jeszcze upłynie kilka następnych tygodni lub miesięcy i rozpoczną się loty komercyjne, już z turystami na pokładzie.

Moment ten wyraźnie się zbliża, gdyż kilka firm jest już bardzo blisko osiągnięcia celu. Z licznych przedsiębiorstw, które kilka lat temu zapowiadały takie przedsięwzięcia, pozostało na placu kilka, które ostro rywalizują o pierwszeństwo oraz związany z nim splendor, który w efekcie powinien przełożyć się na liczbę klientów. Przyjrzyjmy się, na jakim etapie znajdują się ich prace.

Pojazd        Firma                 Rodzaj  Zał.  Pasaż.  Bilet (USD)
———————————————————————
SS2/WK2       Virgin Gal./Scaled    HTHL    2     6       200 tys.
Lynx II       XCOR                  HTHL    1     1        95 tys.
SOST          Armadillo/Space A.    VTVL    ?     2         ?
XA 1.0        Masten                VTVL    ?     ?         ?
New Shepard   Blue Origin           VTVL    ?     3+        ?
———————————————————————
Pojazdy:
SS2 – SpaceShipTwo
WK2 – WhiteKnightTwo
Firmy:
Virgin Gal. – Virgin Galactic
Scaled – Scaled Composites
XCOR – XCOR Aeropsace
Armadillo – Armadillo Aerospace
Space A. – Space Adventures
Masten – Masten Space Systems
Skróty:
HTHL – samolot rakietowy – pojazd poziomego startu i lądowania (horizontal take-off, horizontal landing)
VTVL – pojazd pionowego startu i lądowania (vertical take-off, vertical landing)

Dominują dwie koncepcje załogowych pojazdów suborbitalnych:
– samolot rakietowy, startujący z ziemi lub wynoszony na pewną wysokość samolotem-matką (HTHL),
– pojazdy rakietowe pionowego startu i lądowania (VTVL).
Brak tu jednorazowych rakiet nośnych, które ciągle zdecydowanie dominują jako nośnik ładunku na orbitę. Rozwiązanie to wciąż wydaje się najtańsze w transporcie orbitalnym.

Wygląda na to, że najbliżej sukcesu jest firma Virgin Galactic założona przez multimilionera Richarda Bransona, która testuje samolot rakietowy SpaceShipTwo (SS2) wraz z samolotem-matką WhiteKnightTwo (WK2), oba zaprojektowane i wyprodukowane przez Scaled Composites. Zestaw WK2/SS2 przyciąga oko ciekawą stylistyką, co jest typowe dla produktów Scaled Composites i jego wybitnego konstruktora Burta Rutana. Sam Branson należy do najpopularniejszych celebrytów w Stanach Zjednoczonych, co chętnie wykorzystuje do popularyzacji oferty swej firmy; podobno sprzedał już ponad 500 biletów. Co ważniejsze jednak – pierwszy zestaw tych samolotów jest już gotowy i intensywnie testowany. Ma za sobą 47 lotów testowych, w tym 4 samodzielne loty szybowcowe SS2. Przed nami testy silnikowe tego pojazdu.  Dalsze zestawy będą budowane przez spółkę-córkę The Spaceship Company.

Firma XCOR pracuje nad samolotem rakietowym Lynx. Pierwsza jego wersja Lynx I nie będzie osiągać jeszcze wysokości suborbitalnych, do czego będzie zdolny dopiero Lynx II. O ile oczekuje się, że Lynx I już niedługo rozpocznie loty na wysokości do 61 km, to trudno powiedzieć, kiedy można spodziewać się docelowych lotów suborbitalnych. Firma ma zamiar zdobyć klienta nie tylko ceną znacznie niższą, bo wynoszącą mniej niż połowę ceny największego konkurenta, Virgin Galactic, ale również atrakcyjniejszą, jej zdaniem, formą wyprawy: w każdym locie będzie brał udział tylko jeden pasażer, który będzie siedział z przodu, w fotelu obok pilota. Lot w kabinie pilota powinien dostarczyć o wiele silniejszych wrażeń.

Firma Armadillo Aerospace od lat pracuje nad pionierskimi pojazdami kategorii zwanej VTVL (vertical take-off, vertical landing), czyli pojazdami, które zarówno startują, jak i lądują pionowo. Start odbywa się podobnie jak w przypadku zwykłej rakiety nośnej, z tą różnicą, że rakieta ta w całości ląduje w miejscu startu, z użyciem silników – jak w dawnych filmach science fiction. Wadą tego rozwiązania z punktu widzenia turysty jest o wiele krótszy lot niż w przypadku samolotów rakietowych, przyspieszenia będą za to większe. Jest to pionierska technika, która była już wiele lat temu testowana, ale bez powodzenia. Armadillo ma szanse być pierwszą firmą, która osiągnie sukces. Zaletą pojazdu SOST mają być duże okna widokowe w kabinie pasażerskiej. Po serii testów silników oraz pojazdów testowych, SOST jest już budowany. Organizacją lotów i marketingiem ma zająć się firma Space Adventures, znana głownie z lotów turystycznych Sojuzami na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

Śladami Armadillo podąża firma Masten Systems, która buduje bardzo zbliżone konstrukcje, wydaje się jednak pozostawać w tyle za konkurentem. Na razie trwają loty testowe pojazdów tej firmy, ale jak dotychczas – na nieduże wysokości.

Najbardziej tajemniczą w tym gronie firmą jest Blue Origin – firma założona przez amerykańskiego multimiliardera Jeffa Bezosa, który dorobił się fortuny na portalu Amazon. Budowa jego pojazdu, który prawdopodobnie będzie również startował w technice VTVL, otoczona jest ścisła tajemnicą, trudno więc powiedzieć, jakie postępy robi firma. Prawdopodobnie jest już na etapie naziemnych testów pojazdu New Shepard, ale nie wiadomo, czy już w wersji docelowej. Tajemnica roztaczana wokół prac firmy budzi nadzieje na całkiem nowatorskie rozwiązania, zwłaszcza że dzięki majątkowi właściciela, Blue Origin stać na intensywne prace. Szczątkowe wieści dochodzące z Blue Origin wywołują jednak zamieszanie, gdyż wskazują one, że firma pracuje równocześnie nad pojazdem orbitalnym.

Następny etap: turystyczne loty orbitalne wydaje się być sprawą dalszych dwóch lub trzech lat. Ale to już odrębny temat.

Strony internetowe omówionych firm:
http://www.virgingalactic.com/
http://www.scaled.com/
http://www.xcor.com/
http://www.armadilloaerospace.com/
http://spaceadventures.com/
http://masten-space.com/
http://www.blueorigin.com/

Suborbitalny samolot rakietowy Lynx firmy XCOR / Credits: XCOR Pojazd SOST firmy Armadillo Aerospace / Credits - Armadillo Aeropsace Kabina załogowa pojazdu New Shepard firmy Blue Origin / Credits - NASA

Comments are closed.