Excalibur Almaz Limited (EA) to przedsiębiorstwo mające siedzibę na Isle of Man, państwie-wyspie położonej na Wyspach Brytyskich, należącej do Korony Brytyjskiej. EA posiada ponadto biura w Houston i Moskwie. Prezesem i założycielem firmy jest Arthur Dula – specjalista od prawa kosmicznego, jednym z wiceprezydentów – amerykański astronauta Leroy Chiao. Konsultantami są m.in. Walter Cunningham, Walerij Tokariew, a generalnym dyrektorem ze strony rosyjskiej jest Władimir Titow – są to byli amerykańscy i rosyjscy astronauci.
W 2009 roku EA ogłosił swoje plany: celem firmy jest zbudowanie załogowego statku kosmicznego opartego na radzieckiej jeszcze konstrukcji TKS (Транспортный корабль снабжения). Chodzi o statek kosmiczny, nad którym od 1965 roku pracował w Związku Radzieckim zespół Władimira Czełomieja – konkurenta S. Koroliewa w radzieckim programie kosmicznym.
TKS miał stanowić statek transportowy załogi do Ałmazów – wojskowych stacji orbitalnych. Nigdy jednak nie poleciał w Kosmos w wersji załogowej. Program Ałmaz, w ramach którego umieszczano na orbicie stacje ukryte pod kryptonimami Salut 2, 3 i 5, nie przyniósł wojsku oczekiwanych wyników i został wstrzymany zanim ukończono testy TKS-u. Był to już czas, gdy zdano sobie sprawę, że utrzymanie na orbicie dużej stacji, której załoga obserwuje Ziemię przez lunety (23 mm średnicy), robi zdjęcia i sporządza notatki, nie jest efektywną formą wywiadu orbitalnego (na wyposażeniu stacji było też 30 mm działko).
Statek TKS składał się z dwóch niezależnych części: kapsuły powrotnej WA (возвращаемый аппарат) i modułu orbitalnego FGB (функционально-грузовый блок).
Kapsuła WA to stożkowy moduł w przedniej części statku. Była ona w odróżnieniu od analogicznych modułów Sojuzów i Wostoków stożkowa, jak w Apollo, ale mniejsza. Przestrzeń użytkowa w kapsule wynosiła 4,56 m3. Kapsuła mogła być również zamocowana podczas startu bezpośrednio do Ałmaza, a załoga miała udawać się na orbitę wraz ze stacją. W odróżnieniu od Sojuzów i wszystkich innych, również późniejszych kapsuł załogowych, miała właz umieszczony w termicznej osłonie kapsuły. Po odłączeniu jej od FGB możliwość autonomicznego lotu była ograniczona do 31 godzin. Moduł FGB po zadokowaniu do stacji stawał się natomiast jej częścią, na wzór obecnych europejskich statków transportowych ATV.
Zmodernizowany statek TKS, nazwany teraz Ałmaz, będzie budowany w Rosji przez NPO Maszinostrojenia, będącym spadkobiercą zakładów założonych jeszcze przez W. Czełomieja. Rakietą nośną będzie Sojuz FB-Fregat.
Jesienią 2010 roku EA podał następujący harmonogram swoich zamierzeń:
– 3 kwartał 2012 – pierwszy start bezzałogowy,
– 2 kwartał 2013 – pierwszy testowy start załogowy,
– 4 kwartał 2013 – pierwszy start komercyjny.
5 stycznia 2011 roku, po kilku miesiącach milczenia, EA wydał oświadczenie prasowe, które burzy naszą dotychczasową wiedzę o zamierzeniach firmy. Otóż w dniu 5 stycznia zostały wyekspediowane z Rosji na Isle of Man (tam mieści się siedziba firmy) dwie częściowo ukończone stacje orbitalne noszące również nazwę Ałmaz! Konstrukcja została zaprojektowana i zbudowana, tak jak statki Ałmaz, przez NPO Maszinostrojenia. Oświadczenie podkreśla podobieństwo stacji do Salutów, Mira i rosyjskich modułów międzynarodowej stacji ISS. Sądząc po zdjęciu pochodzącym ze strony EA, stacja została zbudowana raczej na wzór dawnego wojskowego Ałmaza (przypomina go bardziej niż podobne cywilne moduły DOS, czyli Salut, które miały nieco inny kształt – były zbudowane w formie trzech, nie dwóch, walców). Stacja Ałmaz w obecnym wcieleniu ma długość ok. 11 m (czyli jest trochę mniejsza niż oryginalny Ałmaz) i średnicę 4 m.
Stacje te będą poddawane testom, wyposażane i w końcu wysłane na orbitę. Wcześniej jednak zostanie wysłana kapsuła załogowa Ałmaz. Dostarczone właśnie stacje stanowią część długoplanowego planu biznesowego EA. Z ekonomicznego punktu widzenia firma uznaje za sensowne umieszczenie ich na orbicie dopiero wówczas, gdy osiągnie przynajmniej sześć startów kapsuły załogowej rocznie. Firma podkreśla, że jej celem jest nie tylko turystyka, ale również badania, w szczególności prowadzone przez firmy z branży przemysłu kosmicznego ze Stanów Zjednoczonych, Europy czy Japonii.
Do tej pory prezes EA, Arthur Dula, mówił tylko o kapsułach załogowych Almaz (TKS) z przestronnym modułem orbitalnym (FGB). Teraz niespodziewania pojawił się temat stacji orbitalnej. Nie byłoby to aż tak zaskakujące, gdyż podobnych wieści różne szukające funduszy firmy nam nie szczędzą, gdyby nie to, że stacje te są już w dużym stopniu zbudowane!
Źródło: link.
Strona Excalibur Almaz Limited: link.
