7 grudnia Anatolij Perminow, prezes Roskosmosu – Rosyjskiej Agencji Kosmicznej, podpisał zarządzenie o powołaniu jednego korpusu rosyjskich kosmonautów w miejsce dotychczas istniejących trzech oddziałów (w tym jednego wojskowego):
– Ministerstwa Obrony,
– przedsiębiorstwa projektowo-produkcyjnego RKK Energia (dawne zakłady S. Korolewa),
– Instytutu Badań Problemów Biomedycznych z Moskwy (oddział grupujący lekarzy).
Połączony oddział rosyjskich kosmonautów formalnie będzie funkcjonował od 1 stycznia 2011 roku przy Centrum Wyszkolenia Kosmonautów.
Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina (rosyjski skrót: CPK) powstało 11 stycznia 1960 r. w Gwiezdnym Miasteczku pod Moskwą. Było to zamknięte osiedle, którego za czasów ZSRR nie było na mapach, ukryte w lasach na północny wschód od Moskwy.
W 1969 roku Centrum nadano imię Jurija Gagarina (1934-1968) – tragicznie zmarłego pierwszego kosmonauty.
W Centrum szkolili się nie tylko kosmonauci radzieccy, ale w latach 70. również pochodzący z krajów bloku wschodniego, w tym z Polski, a później także z USA w ramach programu Sojuz-Apollo, a także z innych krajów, których przedstawiciele odbywali loty na statkach Sojuz: Francji, Indii itd. Szerzej zakrojona współpraca z astronautami amerykańskimi i z innych krajów została podjęta dopiero w ramach programu Space Shuttle – Mir, a obecnie programu budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS.
W 1995 roku Centrum zostało połączone z ośrodkiem szkoleniowym rosyjskich sił zbrojnych. Stało się wówczas własnością rosyjskiego Ministerstwa Obrony, a zarządzane było wspólnie przez Ministerstwo Obrony i Rosyjską Agencję Kosmiczną. Stało się to jednak przyczyną wielu nieporozumień i sporów. Mimo to Centrum przetrwało w tej formie aż do 2009 roku. W kwietniu tegoż roku prezydent Rosji Dimitr Miedwiediew podpisał dekret, na mocy którego Centrum zostało przekazane Roskosmosowi. Jego dyrektorem został wówczas Siergiej Krikaliew – wcześniej jeden z najbardziej doświadczonych rosyjskich kosmonautów (odbył sześć lotów kosmicznych i jest rekordzistą łącznego czasu pobytu w kosmosie).
Dyrektorami Centrum byli kolejno (począwszy od Bieriegowoja wszyscy są byłymi kosmonautami):
– Eugenij Karpow 1960-1963
– Michaił Odincow 1963
– Nikołaj Kuzniecow 1963-1972
– Georgij Bieriegowoj 1972-1987
– Władimir Szatałow 1987-1991
– Pietr Klimuk 1991-2001
– Wasilij Cyblijew 2001-2009
– Sergiej Krikaliew od 2009
Strona www Centrum: http://www.gctc.ru/eng/
