Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę rozwoju wydarzeń. Zapraszamy do relacji z trzeciego w historii Międzynarodowej Stacji Kosmicznej awaryjnego, amerykańskiego spaceru kosmicznego EVA-17, którego rozpoczęcie zaplanowane jest na 12:55 CEST. Spacer będzie można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 19:40 CEST (16.08.2010)
Spacer EVA-17 zakończony po 7 godzinach i 20 minutach, w momencie rozpoczęcia przywracania ciśnienia w śluzie. Oznacza to tym samym koniec napraw jednego z najbardziej krytycznych elementów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej – po raz pierwszy w historii.
Godzina 19:35 CEST (16.08.2010)
Astronauci są już w śluzie Quest. Zaraz zamkną właz prowadzący na zewnątrz.
Godzina 19:28 CEST (16.08.2010)
Kontrola po małej burzy mózgów zadecydowała o zakończeniu dzisiejszego spaceru i zrezygnowaniu z zadania dodatkowego (rozłożenia kabla).
Godzina 19:02 CEST (16.08.2010)
Doug Wheelock odłączył uchwyt na nogi PFR od ramienia Canadarm2 i następnie umocował na platformie ESP-2. Urządzenie to przytrzymywało go na miejscu w trakcie trwania spaceru EVA.
Godzina 18:48 CEST (16.08.2010)
Trwa ocena czy astronauci dadzą radę podłączyć kabel podczas obecnego spaceru kosmicznego, co jest uzależnione od ilości zapasów pozostałych w ich skafandrach. Operacja przełączania wymaga około 45 minut.
Godzina 18:21 CEST (16.08.2010)
Oba wózki CETA zostały przestawione na docelową pozycję. Spacer kosmiczny trwa już nieco ponad sześć godzin.
Godzina 18:10 CEST (16.08.2010)
Doug Wheelock i Tracy Caldwell nadal składają narzędzia i przygotowują się do przeniesienia wózków CETA.
Godzina 17:18 CEST (16.08.2010)
Astronauci rozpoczęli składanie narzędzi użytych podczas montażu nowej pompy. Jeśli po wykonaniu zadania będzie dość czasu, wtedy oboje wykonają jeszcze jedno zadanie jakim jest wymiana jednego z kabli, przygotowując tym samym stację na przybycie modułu PMM Leonardo, który ma znaleźć się na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej pod koniec roku.
Godzina 17:09 CEST (16.08.2010)
Trwa instalacja osłony termicznej dla nowej pompy systemu chłodzenia A. Jednocześnie zdecydowano, że dodatkowa procedura oczyszczania skafandrów nie będzie potrzebna – niewielka ilość amoniaku, która mogła się wydostać i osiąść na EMU zostanie usunięta przez Słońce w trakcie normalnej pracy astronautów. Całkowity czas trwania spaceru zbliża się do pięciu godzin.
Godzina 17:02 CEST (16.08.2010)
Wheelock składa wyrazy szacunku dla Tima Bonda – specjalistę od połączeń złączy QD do pompy:
Tom Bond 1
M3 QD 0
GAME OVER!
Godzina 16:56 CEST (16.08.2010)
Wszystkie zawory na czterech złączach zostały otwarte. Brak wycieków z układu chłodzenia – trwa dyskusja na temat potrzeby dokonania dodatkowych procedur oczyszczania skafandrów po zakończeniu spaceru. Wygląda na to, że operacja ta nie będzie konieczna.
Godzina 16:53 CEST (16.08.2010)
Dwa z trzech zaworów QD, zamontowanych na złączach M1 i M2 zostały otwarte. Trwa otwieranie zaworu w kłopotliwym złączu M3.
Godzina 16:41 CEST (16.08.2010)
Wszystkie cztery złącza amoniaku zostały podłączone do nowego modułu pompy. Następną operacją będzie otwarcie zaworów QD na liniach M1, M2 i M3 – w przypadku braku zaobserwowania wycieków załoga będzie mogła przejść do instalacji osłony, chroniącej pompę przed intensywnym światłem słonecznym.
Godzina 16:40 CEST (16.08.2010)
Złącze M2 jest już osadzone w swoim porcie na nowej pompie. Wheelock zajmie się teraz montażem ostatniego złącza.
Godzina 16:35 CEST (16.08.2010)
Złącze M3 zostało podłączone do pompy, która jest już napełniana amoniakiem. Następną operacją podłączania będzie montaż złącza M2.
Godzina 16:26 CEST (16.08.2010)
Wheelock nadal zajmuje się instalacją złącza M3. W międzyczasie podjęto decyzję o zezwoleniu na napełnianie pompy amoniakiem ze zbiornika zainstalowanego na stacji. Operacja ta zajmie około trzy minuty.
Godzina 16:20 CEST (16.08.2010)
Doug Wheelock otworzył zawór na złączu M4, aby usunąć z nowej pompy zalegający w niej azot. Następną operacją będzie podłączanie kłopotliwego złącza M3 o półtoracalowej średnicy.
Godzina 16:09 CEST (16.08.2010)
Pierwsze złącze – M4 – zostało podłączone do nowej pompy.
Godzina 16:01 CEST (16.08.2010)
Tracy Caldwell poprawia ustawienie uchwytu na nogi PFR (portable foot restraint), aby móc ustawić się w pozycji umożliwiającej pomoc Wheelock’owi w montażu złączy QD.
Godzina 15:45 CEST (16.08.2010)
Złącze M2 oraz mniejsze M4 odpowiedzialne za przesyłanie amoniaku zostały odłączone od modułu przejściowego ‘jumper box’. Urządzenie to zapewniało prawidłowe ciśnienie w układzie chłodzenia podczas wymiany wadliwej pompy na nową.
Godzina 15:25 CEST (16.08.2010)
Po udanej instalacji przewodów elektrycznych czas na instalację przewodów chłodziwa (czyli amoniaku). Pierwsze wyniki testów nowej pompy wydają się być prawidłowe. Mijają ponad 3 godziny od rozpoczęcia spaceru.
Godzina 15:13 CEST (16.08.2010)
Śruby zostały przykręcone. Za chwilę będzie miała miejsce instalacja przewodów elektrycznych.
Godzina 15:07 CEST (16.08.2010)
Trwa przykręcanie śrub modułu pompy. Dzięki temu moduł zostanie fizycznie przytwierdzony na docelowym miejscu – wewnątrz elementu S1 kratownicy ISS.
Godzina 14:48 CEST (16.08.2010)
Zapasowy moduł pompy jest w tej chwili wprowadzany na docelowe miejsce.
Godzina 14:37 CEST (16.08.2010)
Astronauta Wheelock w tej chwili precyzyjnie ustawia moduł pompy, który już za kilka minut zostanie wprowadzony do wewnątrz elementu S1 kratownicy Stacji.
Godzina 14:32 CEST (16.08.2010)
Ponad 2 godziny od początku spaceru. Trwa inspekcja miejsca instalacji zapasowego modułu pompy.
Godzina 14:19 CEST (16.08.2010)
Trwają przenosiny zapasowego modułu pompy za pomocą ramienia Stacji na docelowe stanowisko na S1. Gdy moduł zostanie umieszczony w swoim nowym miejscu, to następujące prace zostaną wykonane – fizyczne przytwierzenie modułu oraz podłączenie przewodów zasilających. Następnie wykonany zostanie test rozruchu modułu.
Godzina 13:59 CEST (16.08.2010)
Trzy śruby zostału już wyciągnięte. Za chwilę nastąpi usunięcie ostatniej śruby utrzymujacej zapasowy moduł pompy. W chwili obecnej prace są około 15 minut opóźnione względem wcześniej zakładanego planu.
Godzina 13:48 CEST (16.08.2010)
Trwa wyciąganie śrub mocujących moduł pompy.
Godzina 13:20 CEST (16.08.2010)
Mija pierwsza godzina spaceru. Prace idą sprawnie, zgodnie z planem czasowym. Tracy przygotowuje zapasowy Moduł Pompy do ‘wylotu’, w czasie gdy Wheelock odkręca odrobinę (nie do końca) śruby mocujące element do palety sprzętowej.
Godzina 13:09 CEST (16.08.2010)
Wheelock po sprawdzeniu systemu linek asekuracyjnych wszedł na platformę APFR, zainstalowaną na ramieniu SSRMS. Jego zadaniem będzie teraz odbezpieczenie czterech bolców, które przytwierdzają nową, zapasową pompę do palety ESP-2. W tym celu użyje on wiertarki PGT (Pistol Grip Tool). Tracy tymczasem już rozpoczęła zdejmowanie zaślepek zabezpieczających kontakty.
Godzina 12:50 CEST (16.08.2010)
Astronauci po przejściu przez procedury po-wyjściowe, przemieszczają się już na pierwsze stanowisko pracy przy palecie sprzętowej ESP-2 (External Stowage Platform 2). Shannon Walker przemieściła zaś ramię SSRMS w okolice ESP-2. Wheelock będzie dzisiaj ponownie ‘ujeżdżał’ ramię.
Godzina 12:40 CEST (16.08.2010)
Wheelock pierwszy opuścił śluzę, Tracy wyszła kilka minut po swoim koledze. Jest to 339 oficjalny spacer kosmiczny w historii, 211 przeprowadzony przez Amerykanów. Dla Doug’a jest to już szósty. spacer kosmiczny, a dla Tracy trzeci.
Godzina 12:21 CEST (16.08.2010)
Spacer EVA-17 oficjalnie rozpoczęty o 12:20 CEST! Astronauci na zasilaniu własnym.
Godzina 12:20 CEST (16.08.2010)
Właz śluzy otwarty.
Godzina 12:17 CEST (16.08.2010)
Proces obniżania ciśnienia prawie zakończony. Spacer rozpocznie się w momencie, gdy Wheelock i Caldwell Dyson przełączą ich skafandry EMU na zasilanie własne (odłączając się od sieci w śluzie Quest). Shannon Walker nadzoruje proces obniżania w śluzie i jest widoczna przedziale sprzętowym (Equipment Lock) modułu Quest. Będzie ona także dzisiaj operatorem ramienia SSRMS.
Godzina 12:05 CEST (16.08.2010)
Obniżanie ciśnienia już trwa! Przygotowania do rozpoczęcia spaceru idą o około 30 minut szybciej względem oryginalnego planu!
Godzina 11:40 CEST (16.08.2010)
Astronauci są już ubrani w swoje skafandry EMU. W chwili obecnej trwa procedura pre-breathe, czyli oddychania czystym tlenem, celem ostatecznego przed spacerem pozbycia się azotu z organizmów astronautów. Transmisja spaceru live rozpocznie się na kanale NasaTv za 20 minut.
Godzina 07:00 CEST (16.08.2010)
Ostatni spacer – EVA-16, był ku uciesze astronautów przebywających na ISS oraz całego personelu w Kontroli Misji w Houston, zupełnie odmienny od pierwszego awaryjnego spaceru. Prace przebiegały bardzo sprawnie i na skutek udanej ‘walki’ z odłączeniem przewodu M3, udało się uzyskać dodatkowe dwie godziny czasu, które spacerowicze spożytkowali na wykonanie zadań dodatkowych. Więcej informacji o ostatnim spacerze w tym artykule.
W czasie dzisiejszego spaceru EVA-17, astronauci Douglas Wheelock oraz Tracy Caldwell Dyson, zrealizują właściwy punkt całej kampanii napraw – zainstalowany zostanie nowy Moduł Pompy na miejscu starego. Wcześniej zapasowy element zostanie odłączony od palety sprzętowej ESP-2 (External Stowage Platform 2), po czym przeniesiony zostanie za pomocą manipulatora SSRMS (Space Station Remote Manipulator System) na miejsce instalacji na konstrukcji kratowniczej S1. Ponadto nowy, zapasowy moduł zostanie podłączony do systemów stacji ISS. EVA-17 będzie przedostatnim awaryjnym spacerem i zarazem pierwszym, który został dodany w wyniku wystąpienia dużego problemu z odłączaniem przewodu w czasie EVA-15.
W chwili obecnej astronauci jeszcze śpią, odizolowani w śluzie Quest, w której ciśnienie zostało wczoraj standardowo, zgodnie z procedurami przygotowawczymi, zmniejszone z 14.7 do 10.2 psi. Dzięki temu zabiegowi z organizmów Doug’a oraz Tracy zostanie usunięty azot, który mógłby przyczynić się do bardzo przykrych dolegliwości. Warto wiedzieć, iż ciśnienie utrzymywane w skafandrach EMU jest bardzo niskie (rekompensuje się to czysto tlenową atmosferą), umożliwiając spacerowiczom wykonywanie w miarę skoordynowanych i płynnych ruchów.
Transmisja wydarzeń ze stacji ISS ruszy na stronie NasaTv około godziny 12:00 CEST.
Opis awarii oraz informacje o przeniesieniu spacerów pojawiły się we wcześniejszych artykułach: LINK 1, LINK 2, LINK 3.
Dodatkowe informacje na temat Międzynarodowej Stacji Kosmicznej można znaleźć w wątku na polskojęzycznym forum astronautycznym PFA: LINK.
O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK.
