Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę rozwoju wydarzeń. Zapraszamy do relacji z pierwszego w historii Międzynarodowej Stacji Kosmicznej awaryjnego, amerykańskiego spaceru kosmicznego EVA-15, którego rozpoczęcie zaplanowane jest na 12:55 CEST. Spacer będzie można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 21:25 CEST (07.08.2010)
EVA ZAKOŃCZONE! Dzisiejszy spacer EVA zakończył się o godzinie 21:22 CEST wraz z rozpoczęciem procedury napełniania śluzy powietrzem. Ostateczny czas trwania spaceru kosmicznego wyniósł 8 godzin i 3 minuty. Ostatnim zadaniem astronautów będzie jeszcze ponowna kontrola czy w przedziale śluzy nie ma amoniaku.
W tej chwili nie jest jasne jak bardzo zmieni się plan kolejnego spaceru kosmicznego, który teoretycznie powinien odbyć się w środę. Można jednak oczekiwać, że pewne zmiany będą konieczne z powodu pozostawienia starej pompy na elemencie S1.
Tym samym kończymy naszą relację.
Godzina 21:19 CEST (07.08.2010)
Spacer kosmiczny trwa już osiem godzin, co czyni go drugim pod względem długości spacerem EVA wykonanym z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, a także umieszcza go na liście dziesięciu najdłuższych spacerów kosmicznych w historii lotów załogowych.
Godzina 21:11 CEST (07.08.2010)
Kontrola misji wydała pozwolenie na zamknięcie zewnętrznego włazu śluzy Quest po zakończeniu przez astronautów oczyszczania skafandrów.
Godzina 20:45 CEST (07.08.2010)
Tracy Caldwell i Doug Wheelock weszli do śluzy Quest i obecnie podłączają przewody do swoich skafandrów kosmicznych. Dodatkowa dekontaminacja w Słońcu nie była konieczna i astronauci przejdą przez inną procedurę oczyszczania w samej śluzie Quest.
Godzina 20:36 CEST (07.08.2010)
Astronauci nie stwierdzili śladów obecności amoniaku na skafandrach, choć mimo wszystko przez następne 30 minut powinni być wystawieni na działanie promieniowania słonecznego, które jest w stanie usunąć ewentualne zanieczyszczenia.
Godzina 20:30 CEST (07.08.2010)
Trwa sprawdzanie skafandrów.
Godzina 20:07 CEST (07.08.2010)
Astronauci rozpoczynają pakowanie narzędzi i przygotowują się do zakończenia spaceru kosmicznego. Następnym ważnym etapem będzie również sprawdzenie skafandrów pod kątem ich zanieczyszczenia amoniakiem i podjęcie kroków mających na celu zabezpieczenie się przed sytuacją w której zostałby on przeniesiony na Stację.
Godzina 19:57 CEST (07.08.2010)
Trwa zabezpieczanie przewodów. Niestety zaplanowana na dzisiejsze EVA operacja usunięcia uszkodzonej pompy nie będzie mogła być zrealizowana, co oznacza zmianę planów kolejnego spaceru kosmicznego, obecnie zaplanowanego na środę. Perspektywa wykonania trzeciego spaceru kosmicznego także staje się coraz bardziej realna.
Godzina 19:47 CEST (07.08.2010)
Wydaje się, że wyciek ustał po zamontowaniu na złączu urządzenia SPD (Spool Positioning Device).
Godzina 19:35 CEST (07.08.2010)
Inżynierowie poszukują przyczyn ciągłej ucieczki amoniaku z układu chłodzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Godzina 19:21 CEST (07.08.2010)
Sukces – przycisk złącza został odblokowany, choć spowodowało to wyciek amoniaku uwięzionego pomiędzy złączem QD a pompą, który unosi unosi się teraz wokół astronautów w postaci płatków, odrywających się od złącza.
Godzina 19:13 CEST (07.08.2010)
Złącze M1 zostało odłączone. Tymczasem centrum kontroli zauważono spadek ciśnienia na zaworze M3 i zdecydowało o kolejnej próbie uwolnienia problematycznego przewodu – ostatniego z trzech, posiadających średnicę blisko czterech centymetrów.
Godzina 19:09 CEST (07.08.2010)
Następnym złączem, które będzie uwalniane stanie się M1 – do tej pory nie ruszane przez astronautów. Oznacza to, że kłopotliwy przewód M3 będzie uwolniony jako ostatni.
Godzina 18:59 CEST (07.08.2010)
Astronauci mocują na module obejścia osłonę termiczną, która posłuży do jego ochrony przez najbliższe kilka dni.
Godzina 18:53 CEST (07.08.2010)
Przewód M4 został połączony z modułem obejścia, którego zadaniem jest utrzymywanie właściwego ciśnienia w układzie chłodzenia podczas wymiany pompy. Pozostałe dwa przewody – kłopotliwy M3 oraz pozostały M1 nadal tkwią na swoich miejscach. W międzyczasie centrum kontroli poinformowało Wheelocka o awarii czujnika informującego o poziomie dwutlenku węgla w jego skafandrze.
Godzina 18:43 CEST (07.08.2010)
Złącze M2 jest już podłączone do modułu obejścia i umieszczony na nim zawór został otwarty. Trwa podłączanie przewodu M4.
Godzina 18:32 CEST (07.08.2010)
Złącze M2 zostało odłączone od pompy obiegu A i obecnie jest podłączane do modułu obejścia (jumper box).
Godzina 18:20 CEST (07.08.2010)
Zmiana planów – problematyczne złącze M3 zostanie na razie pozostawione w obecnym stanie, a astronauci zajmą się uwolnieniem kolejnego – M2 i jego podłączeniem do modułu obejścia, co powinno zmniejszyć ciśnienie w układzie i ułatwić rozłączenie M3.
Godzina 18:10 CEST (07.08.2010)
Astronauci mają opóźnienie względem pierwotnego planu EVA, a dodatkowo styczność z amoniakiem oznacza, że konieczne będzie zarezerwowanie części czasu na potrzebną dekontaminację. Oznacza to, że część prac tego spaceru kosmicznego może nie zostać wykonana. Tymczasem w centrum kontroli pojawił się David Wolf, który instalował ten system podczas misji STS-112.
Godzina 17:48 CEST (07.08.2010)
Kłopotliwy przewód pomimo wysiłków Douga Wheelocka nadal pozostaje przymocowany do pompy obiegu A. Kontrola misji nakazuje ponowne przerwanie pracy. W międzyczasie Stacja Kosmiczna ponownie wchodzi w cień Ziemi, który może rodzić pewne nadzieje na uwolnienie połączenia – centrum kontroli uważa, że schłodzenie M3 może pozwolić na jego łatwiejsze odłączenie.
Godzina 17:19 CEST (07.08.2010)
Zamknięty został zawór M3. Wheelock poinformował, że widzi małe drobinki amoniaku. Praca została na chwilę zastopowana.
Godzina 17:07 CEST (07.08.2010)
Odłączony został pierwszy, najmniejszy (M4), przewód amoniaku. Operacja wymagała dużej ostrożności. W operacji asystuje Tracy, która odciąga przewody.
Godzina 16:44 CEST (07.08.2010)
Za chwilę Wheelock odłączy przewody amoniaku. Wymaga to sporo ostrożności z uwagi na możliwość pojawienia się kropelek amoniaku i niebezpieczeństwa związanego z zanieczyszczeniem skafandra EMU amoniakiem.
Godzina 16:27 CEST (07.08.2010)
Spacerowicze przed wyjęciem modułu pompy muszą przepiąć dwa przewody amoniaku (M3 i M4) do modułu obejścia (jumper box), dzięki czemu cały obwód A, w którym uszkodzony moduł pompy (Pump Module) zapewniał przepływ amoniaku, nie ulegnie destabilizacji ciśnieniowej na skutek zmian temperatur na orbicie.
Godzina 16:10 CEST (07.08.2010)
Doug Wheelock, umieszczony na ramieniu SSRMS w pobliżu przewodów amoniaku modułu pompy, wykorzystał specjalne narzędzie, które podała mu Tracy, umożliwiające rozwarcie rączek na trzech zaworach przewodów amoniaku przy wykorzystaniu zasady dźwigni.
Godzina 15:50 CEST (07.08.2010)
Wheelock poinformował, iż jest gotowy do wejścia na platformie APFR na ramieniu SSRMS.
Godzina 15:19 CEST (07.08.2010)
Mija druga godzina tego spaceru. Wheelock zajmuje się instalacją platformy APFR do ramienia SSRMS.
Godzina 15:09 CEST (07.08.2010)
Ramię SSRMS zostało przysunięte bliżej stanowiska pracy Wheelocka, który wciąż zajmuje się odłączaniem przewodów amoniaku. Tracy znajduje się w miejscu pobytu wózka CETA, gdzie przygotowuje miejsce na dalsze prace w czasie tego spaceru.
Godzina 14:53 CEST (07.08.2010)
Shannon Walker – operator ramienia SSRMS, pracować dzisiaj będzie na stanowisku RWS w module Destiny. Tracy pracuje obecnie nad odpowiednim ustawieniem platformy APFR, na której w dalszej części spaceru astronauci będą transportowani, natomiast Doug pracuje nad rozłączaniem przewodów amoniaku.
Godzina 14:21 CEST (07.08.2010)
Mija pierwsza godzina spaceru. Wheelock odkręcił mocowania 3 zacisków trzymających przewody amoniaku.
Godzina 14:16 CEST (07.08.2010)
Doug skontrolował stan przewodów, zwłaszcza tych elektrycznych, które mogły mieć wpływ na wywołanie awarii modułu pompy. Moduł Pompy (Pump Module) podłączony jest do systemów stacji za pomocą 4 przewodów amoniaku (M1 do M4) oraz pięcioma kablami danych (J1-J5). Sama pompa przytwierdzona jest za pomocą 4 bolców (Bolt 1 do Bolt4). Tracy jest już także na kratownicy S1.
Godzina 14:00 CEST (07.08.2010)
Wheelock zaczął pracę przy module pompy na kratownicy S1, która prawdopodobnie uległa uszkodzeniu, w związku z czym utracony został obieg chłodzący A na stacji. Astronauta zdejmuje osłonę termiczną z pompy, która była dostarczona razem z kratownicą S1 w październiku 2002 roku promem Atlantis.
Godzina 13:49 CEST (07.08.2010)
Mija 30 minut od rozpoczęcia spaceru. Prace już ruszyły! Doug Wheelock przemieścił się na kratownicę S1. Tymczasem Tracy podjęła pewne narzędzia oraz torbę i zaraz uda się także na S1. Co jakiś czas pokazywane są podglądy z kamer na hełmach astronautów – podgląd z numerkiem 19 w prawym dolnym rogiem jest od Wheelocka, a z numerkiem 20 od Tracy.
Godzina 13:32 CEST (07.08.2010)
Przez 25 minut od momentu wyjścia ze śluzy astronauci będą przygotowywać się do rozpoczęcia prac. Mają dość czasu, po sprawdzeniu m.in. plecaków SAFER oraz układu linek asekuracyjnych, na szybką adaptację w poruszaniu się po konstrukcji ISS.
Godzina 13:32 CEST (07.08.2010)
Przez 25 minut od momentu wyjścia ze śluzy astronauci będą przygotowywać się do rozpoczęcia prac. Mają dość czasu, po sprawdzeniu m.in. plecaków SAFER oraz układu linek asekuracyjnych, na szybką adaptację w poruszaniu się po konstrukcji ISS.
Godzina 13:20 CEST (07.08.2010)
POCZĄTEK EVA! Astronauci odłączyli zasilanie ze stacji o godzinie 13:19 CEST, oficjalnie rozpoczynając tym samym pierwszy z dwóch zaplanowanych spacerów kosmicznych, które mają na celu przywrócenie funkcjonowania obiegu A systemu chłodzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Godzina 13:19 CEST (07.08.2010)
Zewnętrzny właz śluzy Quest został otwarty. Oficjalnie EVA rozpocznie się jednak wraz z przejściem skafandrów z zasilania zewnętrznego na zasilanie wewnętrzne z baterii.
Godzina 12:47 CEST (07.08.2010)
Rozpoczęto usuwanie powietrza ze śluzy.
Godzina 12:40 CEST (07.08.2010)
Właz śluzy Quest został zamknięty – wkrótce rozpocznie się procedura usuwania powietrza z wnętrza przedziału.
Godzina 12:35 CEST (07.08.2010)
Tracy została już także umieszczona w śluzie. Zaraz zamknięty zostanie właz od śluzy. Jest 25 minutowe opóźnienie względem planu, które wykształciło się na skutek wcześniejszych problem z system komunikacyjnym jednego ze spacerowiczów.
Godzina 12:26 CEST (07.08.2010)
Wheelock znajduje się już w śluzie, dzisiejszego dnia będzie on nosił czerwone znaczniki na skafandrze w celu ułatwienia rozróżnienia od Caldwell Dyson, która ma cały biały skafander. Trwa zakładanie plecaka SAFER na skafandrze Tracy.
Godzina 12:17 CEST (07.08.2010)
Jurczychin wraz z Walker instalują plecak SAFER (Simplified Aid For EVA Rescue) na plecach Douga Wheelocka. Jest to rodzaj zabezpieczenia na wypadek zerwania linek za pomocą których astronauci uwiązują się do ISS. Plecak posiada małe silniczki i w razie potrzeby pozwoli spacerowiczowi na powrót do śluzy. Zdjęcie w galerii.
Godzina 12:12 CEST (07.08.2010)
Ruszyła relacja na kanale NasaTv. Widać dwójkę astronautów w module Quest już w kombinezonach EMU. Przechodzą oni teraz proces ‘przeczyszczania’ skafandrów i wejścia w tryb pracy przy obniżonym ciśnieniu (związanym z czysto tlenową atmosferą w skafandrze). W module znajdują się też Shannon Walker i Fiodor Jurczychin.
Godzina 11:21 CEST (07.08.2010)
Trwają przygotowania do awaryjnego spaceru kosmicznego EVA-15. Początek spaceru powinien nastąpić za około półtorej godziny. Transmisja na NASA TV powinna rozpocząć się o godzinie 12:00, czyli za około 40 minut.
Godzina 03:56 CEST (07.08.2010)
Już za parę godzin, z amerykańskiej śluzy Quest na pierwszy (EVA-15) z dwóch spacerów awaryjnych, wyjdą astronauci Doug Wheelock oraz Tracy Caldwell Dyson. Ich celem będzie wymiana modułu pompy (Pump Module) amoniaku obiegu A zewnętrznego systemu chłodzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Manipulatorem SSRMS, który będzie pomocą dla astronautów podczas spaceru, sterować będzie Shannon Walker. W chwili obecnej Wheelock i Caldwell Dyson spędzają noc w śluzie Quest przy obniżonym ciśnieniu. Jest to standardowa procedura przygotowująca astronautów do pracy w kombinezonach EMU (Extravehicular Mobility Unit), w wyniku której z ich organizmów usuwany jest azot.
Transmisja wydarzeń ze stacji ISS ruszy na stronie NasaTv około godziny 12:00 CEST.
Opis awarii oraz informacje o przeniesieniu spacerów pojawiły się we wcześniejszych artykułach: LINK 1, LINK 2, LINK 3.
Dodatkowe informacje na temat Międzynarodowej Stacji Kosmicznej można znaleźć w wątku na polskojęzycznym forum astronautycznym PFA: LINK
O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK
