Wczorajszy trzeci awaryjny spacer kosmiczny zakończył większość prac związanych z wymianą modułu pompy systemu chłodzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dzięki temu ISS wraca do pełnej sprawności a przerwane eksperymenty już niebawem zostaną reaktywowane.
Pierwszego sierpnia 2010 roku, około godziny 02:00 CEST miało miejsce zwarcie elektryczne, które zatrzymało jedną z dwóch pomp systemu chłodzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W wyniku tego załoga Stacji musiała wyłączyć pewną część systemów, w tym i część eksperymentów. Jednocześnie przystąpiono do oceny problemu. W ciągu kilkunastu następnych godzin zespół nadzorujący systemy ISS zadecydował, że potrzeba przeprowadzić dwa awaryjne spacery kosmiczne. Sprawa była bardzo ważna, bo system chłodzenia ma wręcz krytyczne znaczenie dla Stacji.
Pierwszy awaryjny spacer kosmiczny miał miejsce 7 sierpnia 2010 roku. Spacer okazał się być znacznie trudniejszy niż przewidywano – nie wykonano sporej części zaplanowanych prac. Głównym sprawcą tego problemu był przewód chłodziwa (amoniaku) o oznaczeniu M3, którego nie udało się odłączyć od modułu pompy oraz napotkano przeciek. Po tym spacerze już było wiadomo, że nastąpią przynajmniej trzy spacery awaryjne.
11 sierpnia 2010 miał miejsce drugi awaryjny spacer kosmiczny. Tym razem astronautom udało się wykonać wszystkie zaplanowane prace a nawet wykonać kilka dodatkowych czynności. W trakcie drugiego spaceru kosmicznego udało odłączyć przewód M3 a także wymontować moduł pompy. Udało się także wykonać kilka prac przygotowujących zapasowy moduł pompy. Po tym spacerze resztę prac rozłożono na cztery spacery kosmiczne, z których trzeci miał nastąpić 15 sierpnia (potem przesunięto spacer na 16 sierpnia).
Trzeci awaryjny spacer kosmiczny miał miejsce 16 sierpnia 2010 roku. W trakcie tego spaceru astronautom udało się wykonać wszystkie zaplanowane zadania, czyli przeniesienie zapasowego modułu pompy, instalację na S1 kratownicy ISS, podłączenie przewodów amoniaku i zasilania. Ponadto, dokonano wstępnego rozruchu modułu pompy a odczyty były prawidłowe. Trzeci awaryjny spacer kosmiczny zakończył się więc pełnym sukcesem.
Przed nami jeszcze czwarty awaryjny spacer kosmiczny, w trakcie którego “stary” moduł pompy zostanie przeniesiony na docelowe miejsce składowania. W tej chwili data tego spaceru nie została jeszcze ustalona. Prócz tego trwać będzie reaktywacja systemu chłodzenia Stacji oraz eksperymentów naukowych, które zostały wstrzymane 1 sierpnia. W ciągu kilku najbliższych dni prace na ISS powinny powrócić do normalnego toku, skupionego głównie na badaniach naukowych. Na przyszły tydzień planowane są 63 godziny prac związanych z eksperymentami naukowymi. Wcześniej jednak (prawdopodobnie dziś) załoga Stacji otrzyma nieco wolnego czasu na odpoczynek.
Obecnie rezydująca na ISS Ekspedycja 24 zakończy się 24 września 2010 roku. Tego dnia od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej odłączy się Sojuz TMA-18. Zacznie się również nowa Ekspedycja 25. Przez kilkanaście dni załoga Stacji będzie zredukowana do trzech osób – aż do 10 października, kiedy to Sojuz TMA-20 zadokuje do ISS.
Przykład trzech awaryjnych spacerów pokazuje, jak skomplikowane są prace w przestrzeni kosmicznej. Moduł pompy został zaprojektowany tak, by można go wymienić w przestrzeni kosmicznej. Czynność, która na Ziemi zajęłaby prawdopodobnie nie więcej niż kilka godzin, na orbicie wymagała kilkudniowych przygotowań oraz planowania prac. Warto tu dodać, że jest wiele podobnych elementów na ISS, które w podobny sposób trzeba będzie naprawiać lub wymieniać. Przykładem może być dwa elementy systemu paneli słonecznych o nazwie SARJ (Solar Alpha Rotary Joint) – jeden z nich już w 2007 roku sprawiał kłopoty i wymagał dość skomplikowanych prac konserwacyjnych. Elementy SARJ nie zostały zaprojektowane do wymiany na orbicie a ich funkcjonowanie ma krytyczne znaczenie dla systemu zasilania ISS. Jest więc bardzo prawdopodobne, że w ciągu kilku najbliższych lat odbędzie się kilka spacerów związanych z konserwacją SARJ.
Źródła wiadomości: [1], [2] oraz nasze poprzednie artykuły.
{module [346]}
