Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji z piątego dnia (Flight Day 5) misji STS-131. Początek FD5 zaplanowany jest na godzinę 02:51 CEST w piątek (09.04.2010). Czwarty dzień misji komentowaliśmy tutaj. Misję można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 18:05 CEST (09.04.2010)
O godzinie 17:21 CEST zakończył się Flight Day 5. Początek szóstego dnia misji STS-131 nastąpi osiem godzin później. W części głównej artykułu prezentujemy nagranie ostatnich chwil dzisiejszego spaceru EVA-1.
Końcówka EVA-1 / Credits – NASA TV
Godzina 14:02 CEST (09.04.2010)
Spacer zakończył się o godzinie 13:58 CEST wraz z rozpoczęciem przywracania ciśnienia. EVA-1 trwała 6 godzin i 27 minut, zakończyła się pełnym sukcesem.
Godzina 13:48 CEST (09.04.2010)
Astronauci przeprowadzili inwentaryzację sprzętu i w chwili obecnej wchodzą do śluzy Quest. Lada moment zamknięta zostanie pokrywa termiczna śluzy.
Godzina 13:23 CEST (09.04.2010)
Rick kończy prace z przemieszczeniem elementu przedłużenia WIF (Worksite InterFace), który jest swego rodzaju miejscem zaczepnym, gdzie astronauci mogą pozostawić jakieś narzędzia na krótki czas. Jest to zadanie dodatkowe, które musieliby wykonać astronauci podczas majowej misji STS-132.
Godzina 13:16 CEST (09.04.2010)
Clay poluzował nie ten zatrzask co potrzeba, Kontrola Misji przekazała, że ma się wstrzymać z przywróceniem oryginalnego położenia. Być może obecny stan rzeczy będzie akceptowalny do pozostawienia tak jak jest.
Godzina 13:05 CEST (09.04.2010)
Dorothy wraz z Clayem dyskutują nad wyborem kolejnych zatrzasków do pracy nad nimi. Rick zdeponował starą jednostkę RGA w śluzie Quest i skierował się na zewnętrzną platformę sprzętową ESP-2 z której pobierze narzędzia potrzebne do dalszego zadania.
Godzina 12:50 CEST (09.04.2010)
Rick zakończył inwentaryzację sprzętu. Clay powrócił znowu do wnętrza kratownicy S0 gdzie za pomocą 2 śrub przykręcił ostatecznie RGA do swojej lokacji. Pozostały czas tego spaceru zostanie spożytkowany na dalsze zadania dodatkowe.
Godzina 12:44 CEST (09.04.2010)
Otrzymaliśmy potwierdzenie poprawnego działania nowo zainstalowanej jednostki RGA, wielkie brawa dla Rick’a!
Godzina 12:33 CEST (09.04.2010)
Mastracchio uporządkowuje swoje miejsce pracy. Nowa jednostka kontroli orientacji stacji została poprawnie zainstalowana. Anderson doskonale radzi sobie z trudnym zadaniem odbezpieczania zatrzasków mocujących różne przewody (przeniósł się już na zenitalną stronę kratownicy P1 po wykonaniu wszystkich czynności po stronie nadir). W chwili obecnej ma krótką przerwę.
Godzina 12:30 CEST (09.04.2010)
Na stacji ISS w tym samym czasie trwają wielkie przenosiny – Soichi Noguchi poinformował na Twitterze o przeniesieniu czterech dużych regałów z modułu Leonardo na stację.
Godzina 12:29 CEST (09.04.2010)
Dzisiejsze prace robotyczne zostały zakończone. Operatorami ramienia SSRMS byli dzisiaj Jim Dutton i Stephanie Wilson. Mija 5 godzina spaceru.
Godzina 12:03 CEST (09.04.2010)
Clay’owi udało się odbezpieczyć jeden zatrzask co jest sukcesem ze względu na bardzo małą powierzchnię stanowiska pracy astronauty. Rick w tym czasie uporał się, po pewnych problemach z blokującym elementem TERA, z wyciągnięciem starej jednostki RGA.
Godzina 11:48 CEST (09.04.2010)
Tymczasem Rick zdjął pokrywę zasłaniającą miejsce pobytu RGA i zajmuje się odłączaniem kabli od starej jednostki. W pewnej odległości od niego ramię SSRMS zbliża się ze zbiornikiem ATA do mobilnego systemu transportu MBS (Mobile Base System), na którym tymczasowo zostanie pozostawiony ten komponent.
Godzina 11:39 CEST (09.04.2010)
Clay Anderson odkręcił dwie śruby, które mocowały starą jednostkę RGA. Teraz Rick przystąpi do wymiany jednostek. Według oryginalnych planów Clay miał się teraz udać na koniec stacji i dokonać pewnych prac przy bateriach (na segmencie P6), jednak ze względu na ryzyko porażenia (możliwość wystąpienia iskry) zadanie to odłożono na przyszłą misję, której astronauci będę lepiej przystosowani do tej pracy. Tym samym Clay zabiera się teraz za inne, dodatkowe zadanie na kratownicy P1, którym jest odbezpieczenie pewnych zatrzasków. Anderson narzeka dosyć głośno na brak miejsca na wykonanie zadania.
Godzina 11:19 CEST (09.04.2010)
Następnym zadaniem będzie wymiana jednostki RGA (Rate Gyro Assembly), która odpowiedzialna jest za kontrolę nad orientacją stacji ISS na orbicie. Clay kieruje się już na S0 gdzie przystąpi do demontowania starej jednostki, gdy w tym czasie Rick pobierze ze śluzy nową jednostkę RGA, a następnie uda się z nią także na S0.
Godzina 11:08 CEST (09.04.2010)
Przed chwilą kompleks ISS + Discovery (oraz dwóch astronautów na zewnątrz Stacji) przelecieli ponad Europą. Clayton Anderson miał kilka chwil na rzucenie okiem na Europę – beautiful! Blisko 3 godziny i 30 minut od rozpoczęcia spaceru EVA-1. W tej chwili astronauci są już 15 minut do przodu względem planowanych prac. Za chwilę prace skupią się nad wymianą żyroskopu.
Godzina 10:42 CEST (09.04.2010)
Trzy godziny od rozpoczęcia spaceru EVA-1. Prace postępują planowo – pomimo problemów z uwolnieniem zbiornika ATA.
Godzina 10:30 CEST (09.04.2010)
Rick odkręcił 3 śruby mocujące eksperyment MPAC&SEED i już jest w drodze do śluzy Quest, gdzie pozostawi tam ten ładunek. Clay opuścił już ładownię wahadłowca z APFR, który zamontuje tymczasowo na module Harmony.
Godzina 10:08 CEST (09.04.2010)
W czasie gdy astronauci na stacji zajmują sie operacją przemieszczenia zbiornika ATA przez manipulator SSRMS w rejon kratownicy S1, Rick Mastracchio udał się na zewnętrzną paletę z eksperymentami w japońskiej sekcji stacji – jego celem będzie zdemontowanie eksperymentu JEM MPAC&SEED z palety Exposed Facility. Tymczasem Clay zajął się szybkim uprzątnięciem stanowisk pracy w ładowni.
Godzina 09:51 CEST (09.04.2010)
Zbiornik pochwycony przez ramię stacji.
Godzina 09:47 CEST (09.04.2010)
SSRMS porusza się w kierunku zbiornika ATA. Przechwycenie za kilka chwil.
Godzina 09:42 CEST (09.04.2010)
Trwają przygotowania do umieszczenia ATA w miejscu przechwytu przez manipulator stacji SSRMS.
Godzina 09:40 CEST (09.04.2010)
Po kilku próbach z użyciem łomu (tudzież brechy) zbiornik został uwolniony z palety.
Godzina 09:31 CEST (09.04.2010)
Pomimo uwolnienia ze wszystkich śrub mocujących, to nie wiadomo czemu astronauci nie są w stanie ruszyć zbiornika. Trwa analiza problemu.
Godzina 09:24 CEST (09.04.2010)
Trwają operacje przygotowujące do uwolnienia nowego zbiornika ATA. Zostanie on przetransportowany przez manipulator stacji w okolice pobytu starego zbiornika na kratownicy S1.
Godzina 09:11 CEST (09.04.2010)
Obaj astronauci znajdują się w ładowni. Rick ma trochę nadwyżki czasowej, którą spożytkowuje na wykonywaniu zdjęć swojemu koledze. Clay zainstalował w tym czasie APFR na platformie LMC.
Godzina 08:54 CEST (09.04.2010)
Clay przemieszcza się wraz z zdemontowanym APFR do ładowni Discovery, gdzie Rick odkręca śruby mocujące zbiornik ATA do palety LMC.
Godzina 08:36 CEST (09.04.2010)
Rick instaluje w chwili obecnej FGB na nowym zbiorniku ATA. Clay przeszedł na przeciwną stronę S1, w rejon pobytu wózków CETA, których astronauci używają do przechowywania potrzebnych narzędzi czy całych komponentów (wózki mogą być przemieszczane po znajdujących się tam szynach). Zdemontuje stamtąd element APFR (Articulated Portable Foot Restraint) – platforma na której może stać astronauta i być przemieszczany za pomocą ramienia SSRMS.
Godzina 08:07 CEST (09.04.2010)
Rick zdemontował już element FGB, z którym przemieszcza się teraz do ładowni wahadłowca. FGB posłuży do wyciągnięcia nowego zbiornika ATA z ładowni. Clay tymczasem dobrze sobie radzi z odłączaniem przewodów.
Godzina 07:58 CEST (09.04.2010)
Astronauci od razu przystąpili do pracy – obaj udali się na konstrukcję kratownicy S1, gdzie znajduje się stary zbiornik ATA (Ammonia Tank Assembly). Zbiornik ten zawiera chłodziwo używane w systemie odprowadzania ciepła ze stacji. Rick zdemontuje tam element FGB (Fixed Grapple Bar), który podczepiony do zbiornika ATA, umożliwia jego przemieszczanie za pomocą ramienia stacji SSRMS (jest to bardzo duży i posiadający sporą masę obiekt). Clay zajmuje się rozłączaniem 4 linii, które doprowadzają/odprowadzają azot oraz amoniak do ATA.
Godzina 07:40 CEST (09.04.2010)
Po krótkim skonfigurowaniu systemów kombinezonów EMU śluzę jako pierwszy opuszcza Rick. Rozpoznać go dzisiaj będzie można po czerwonych znacznikach na nogawkach jego EMU.
Godzina 07:33 CEST (09.04.2010)
Pierwszy spacer tej misji oficjalnie rozpoczęty o godzinie 7:31 CEST wraz z przejściem astronautów na zasilanie własne.
Godzina 07:20 CEST (09.04.2010)
Trwa operacja obniżania ciśnienia w śluzie Quest, gdzie przebywają Clayton Anderson oraz Rick Mastracchio.
Godzina 00:51 CEST (09.04.2010)
Niecałe 4 godziny temu na konferencji poinformowano o wykonaniu już połowy transferów pomiędzy stacją, a pokładem dolnym na wahadłowcu. Tym samym jest to około 20% całości transferów.
Pobudka załogi nastąpi za 2 godziny, chwilowo poniżej prezentujemy animację przedstawiającą przewidywany przebieg spaceru i zadania astronautów :
Godzina 00:28 CEST (09.04.2010)
W ciągu kilku ostatnich godzin dowiedzieliśmy się także, iż tzw Late Inspection, czyli ponowne użycie pakietu sensorów na wysięgniku OBSS do skontrolowania stanu poszycia wahadłowca, zostanie wykonane jeszcze podczas wspólnej misji. Normalnie ma to miejsce po oddokowaniu, jednak tym razem z uwagi na kompletną awarię anteny Ku za pomocą której na bieżąco przesyłane są zdjęcia z przeglądu na Ziemię, zadecydowano o przeprowadzeniu Late Inspection tak wcześnie. Będzie można liczyć na pierwsze i jedyne w swoim rodzaju widoki na pracujący OBSS z kamer zewnętrznych ISS. Ponadto inżynierowie podjęli decyzję o złożeniu anteny Ku po wykonaniu przeglądu poszycia wahadłowca.
Godzina 23:09 CEST (08.04.2010)
W poprzednim dniu misji (FD4) mieliśmy okazję obejrzeć wyciągany moduł logistyczny MPLM Leonardo z ładowni wahadłowca. Kilka godzin później astronauci mogli już wejść do środka rozpoczynając tym samym transfery dużych ilości ładunków i towarów. W rozpoczynającym się o godzinie 02:51 CEST (09.04.2010) Flight Day 5 będziemy mieli okazję oglądać pierwszy spacer kosmiczny misji EVA-1, w wykonaniu Claytona Andersona i Ricka Mastracchio. Wyjście astronautów poza śluzę Quest planowane jest na godzinę 07:41 CEST. Głównymi zadaniami spaceru będzie rozpoczęcie operacji wymiany zbiornika ATA (Ammonia Tank Assembly), podjęcie kilku eksperymentów, które są wystawione na platformach zewnętrznych stacji oraz wymiana podzespołu systemu kontroli orientacji stacji. Oczywiście reszta załogi nie będzie się nudzić – w planach na FD5 mamy kolejne transfery, m.in. o godzinie 09:36 CEST przetransportowana zostanie na stację nowa zamrażarka – MELFI, w której można trzymać próbki do badań, w temperaturze nawet -80 stopni Celsjusza.
Więcej informacji na temat misji STS-131 oraz jej celów i planowanego przebiegu można znaleźć na forum astro4u.net w tym wątku: LINK
Wątek na forum A-F dotyczący tej misji: LINK
Wątek na polskojęzycznym forum programu Orbiter: LINK
Wątek na forum serwisu Astronomia.pl: LINK
O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK
