Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji z dziewiątego dnia (Flight Day 9) misji STS-131. Początek FD9 zaplanowany jest na godzinę 04:21 CEST we wtorek (13.04.2010). Ósmy dzień misji komentowaliśmy tutaj. W trakcie FD9 nastąpi trzeci i ostatni zaplanowany spacer kosmiczny EVA-3. Misję można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 21:51 CEST (13.04.2010)
Flight Day 9 zakończony został o godzinie 21:21 CEST. Na tym kończymy tę relację – zapraszamy ponownie już za kilka godzin.
Godzina 16:03 CEST (13.04.2010)
Po 25 latach, pięciu miesiącach i jednym dniu od pierwszego spaceru, dziś nastąpił ostatni spacer kosmiczny, który był związany z promem kosmicznym Discovery. Pierwszy spacer kosmiczny z tego promu miał miejsce podczas misji STS-51A a ostatni dziś, w trakcie misji STS-131. W części głównej artykułu można znaleźć obszerną relację z tego spaceru.
Godzina 14:58 CEST (13.04.2010)
Spacerowicze są już wewnątrz Stacji. Inni astronauci pomagają im rozebrać się ze skafandrów.
Godzina 14:42 CEST (13.04.2010)
Spacer EVA-3 zakończony. Czas spaceru – 6 godzin i 24 minuty. W międzyczasie na Ziemi, na Florydzie w KSC, trwa rollover promu Atlantis do montażowni VAB. Jest to kolejny krok do ostatniej wyprawy tego promu w kosmos – STS-132.
Godzina 14:29 CEST (13.04.2010)
Astronauci wchodzą do wnętrza śluzy Quest. Na koniec EVA-3 następuje kilka oficjalnych zdań z obu stron z podziękowaniami za pracę. Trzeci i ostatni zaplanowany spacer misji STS-131 już za chwilę się skończy! Czas spaceru do chwili obecnej – 6 godzin i 12 minut.
Godzina 14:15 CEST (13.04.2010)
Astronauci otrzymali rozkaz dokończenia prac po czym powrotu do śluzy Quest. Spacer zbliża się do końca.
Godzina 14:05 CEST (13.04.2010)
Astronauta Anderson przez chwilę przyglądał się Ziemi a następnie wyraził nadzieję, że pewnego dnia więcej ludzi będzie miało szanse zobaczyć ten widok. Chwilę później otworzył skrzynkę dla narzędzi zainstalowaną przy module Quest. Pierwszy komentarz: “nie ma tam żadnych gremlinów w środku”!
Godzina 13:43 CEST (13.04.2010)
Trwają prace przy antenie “Space-to-Ground”. Jest tam kilka różnych konektorów, które wymagają podłączenia. Astronauta Mastracchio kilka razy upewnił się, które podłączenia są celem jego pracy.
Godzina 13:23 CEST (13.04.2010)
Astronauta Mastracchio będzie w najbliższym czasie zajmować się instalacją nowej anteny “Space-to-Ground” (SGANT) na elemencie Z1 Stacji. Minęło 5 godzin od początku spaceru.
Godzina 13:12 CEST (13.04.2010)
Zakończono prace nad zbiornikami ATA na tę misję. Teraz prace skupią się nad zainstalowaniem mocowania FGB na kratownicy S1.
Godzina 12:49 CEST (13.04.2010)
Zadanie z podjęciem lekkiego adaptera LWAPA (Lightweight Adapter Plane) zostało usunięte z planu na skutek małej ilości czasu, która pozostała w tym spacerze. Rick Mastracchio udaje się właśnie z adapterem FGB (Fixed Grapple Bar) na kratownicę S1, gdzie zainstaluje go na nowym zbiorniku ATA. Adapter ten umożliwi podłączenie w przyszłości ramienia SSRMS do zbiornika (w ramach ewentualnych przenosin).
Godzina 12:38 CEST (13.04.2010)
Entuzjastyczne gratulacje dla spacerowiczów od Dorothy, która prowadzi dzisiaj spacerowiczów w czasie wykonywania zadań, okazały się nie na wyrost. Zbiornik ATA jest poprawnie zamocowany i gotowy na powrót na Ziemię!
Godzina 12:26 CEST (13.04.2010)
Zdaje się, że poluzowanie bolta nr 3, a następnie dokręcenie tego z numerem 1, trochę pomoże. Pod koniec dokręcić trzeba będzie ponownie bolta nr 3. Prace trwają…
Godzina 12:03 CEST (13.04.2010)
Clay wraca do ładowni wahadłowca pomóc koledze w rozwiązaniu problemu. W Kontroli Misji trwają dyskusje co może powodować te problemy.
Godzina 11:52 CEST (13.04.2010)
Na domiar złego Kontrola Misji informuje o pewnych problemach z podłączonymi kilka godzin temu przewodami doprowadzającymi azot do nowego zbiornika ATA.
Godzina 11:42 CEST (13.04.2010)
Clay po krótkiej przerwie (i sprawdzeniu rękawic) udał się na moduł Columbus, gdzie zamocowany jest element LWAPA, który zostanie podjęty i także umieszczony w ładowni wahadłowca. Tymczasem Rick miał przykręcić ostatnią śrubę mocującą stary zbiornik ATA, niestety wystąpiły tutaj problemy – zbiornik nie jest ustawiony dobrze na platformie LMC i ostatnia śruba nie chce się wkręcić.
Godzina 11:18 CEST (13.04.2010)
Astronauci przejęli manualną kontrolę nad zbiornikiem zaraz po odczepieniu ramienia SSRMS, które w chwili obecnej wycofuje się z nad ładowni. Przytwierdzenie starego ATA wymaga przykręcenia 4 śrub mocujących.
Godzina 11:07 CEST (13.04.2010)
Wcześniej Clay zainstalował platformę APFR i ‘wskoczył’ na nią trzymając się długiego teleskopowo rozwijanego uchwytu. W chwili obecnej operatorzy ramienia przesunęli zbiornik ATA bliżej astronautów.
Godzina 10:50 CEST (13.04.2010)
Spacer trwa już przeszło 2.5 godziny. Astronauci są 25 minut przed czasem względem planu, obaj są już w ładowni przy palecie LMC (Lightweight Multi-Purpose Experiment Support Structure Carrier) i zaraz przystąpią do instalacji na niej starego zbiornika ATA.
Godzina 10:32 CEST (13.04.2010)
Rick Mastracchio jest już w ładowni, gdzie za chwilę dołączy do niego Clayton Anderson, który najpierw musiał zabrać z powierzchni modułu Harmony platformę APFR – astronauci mogą wpiąć w nią nogi i zyskać większą dostępność do danego miejsca pracy.
Godzina 10:18 CEST (13.04.2010)
Po zakończeniu prac nad osłonami MMOD oraz uchwytem AGB, Clay sprawdził czy jego rękawice nie zostały uszkodzone. Jest to często widziana czynność astronautów, mająca na celu wcześniejsze wykrycie ewentualnego uszkodzenia. Spacerowicze podczas spaceru poruszają się w obrębie stacji głównie za pomocą własnych rąk, stąd o uszkodzenia nie trudno, zwłaszcza jeśli zdamy sobie sprawę z faktu istnienia wielu ostrych krawędzi na konstrukcji stacji.
Uaktualnienie: okazało się, że na rękawicy jest małe zadrapanie. Uszkodzona została wierzchnia warstwa, na szczęścia ochronna powłoka vectranowa (znajdująca się poniżej wierzchniej warstwy) nie została naruszona, stąd Clay dostał pozwolenie na kontynuowanie prac.
Godzina 10:12 CEST (13.04.2010)
Uchwyt AGB został już zdjęty, zaraz zostanie zainstalowany na zewnętrznej platformie sprzętowej ESP-2. W tym czasie stary zbiornik ATA zostanie skierowany do ładowni wahadłowca.
Godzina 09:59 CEST (13.04.2010)
Operatorzy ramienia stacji – Jim Dutton i Stephanie Wilson, przysunęli zbiornik ATA bliżej spacerowiczów w okolice platformy ESP-2. Rick i Clay zdejmą uchwyt AGB, dzięki któremu stary zbiornik mógł być połączony do adaptera POA przez kilka ostatnich dni. Element ten należy teraz usunąć co też astronauci uczynią poprzez odkręcenie jednej śruby mocującej. Astronauci wykonują też co jakiś czas zdjęcia – poniżej widoczny Rick z aparatem w dłoniach, pod nim Ocean Spokojny i przesuwający się po nim terminator :
Godzina 09:42 CEST (13.04.2010)
Osłony MMOD trafiły już do śluzy. Pierwotnie chroniły one moduł Quest przed uderzeniami kosmicznych śmieci oraz małych okruchów, jednak w ramach przygotowań do instalacji zbiorników ze sprężonym powietrzem (HPGT, używane do kontroli ciśnienia w śluzie), zostały usunięte oraz przytwierdzone do platformy ESP-2 na kilka miesięcy. Pracami tymi zajmowali się astronauci z misji STS-129 w listopadzie ubiegłego roku.
Godzina 09:34 CEST (13.04.2010)
Obaj astronauci pracują w chwili obecnej nad przemieszczeniem osłon MMOD (chroniących przed uderzeniami mikrometeoroidów) do śluzy Quest. Tymczasem ramię SSRMS przemieściło stary zbiornik ATA w rejon pobytu astronautów, w celu zdjęcia adaptera za pomocą którego zbiornik był przytwierdzony do specjalnego elementu – POA, przez kilka ostatnich dni.
Godzina 09:12 CEST (13.04.2010)
Rick zakończył prace nad podłączaniem przewodów do nowego zbiornika ATA, tym samym finalizując najważniejszy cel całej misji. Stacja ISS posiada teraz dwa świeżo wymienione komponenty ATA (Ammonia Tank Assembly), gdzie w każdym znajduje się blisko 200 kg chłodziwa – amoniaku. Wcześniejsza misja STS-128 wymieniła zbiornik ATA na kratownicy P1. Stacja ISS produkuje ogromne ilości ciepła, chłodziwo w obiegu zbiera to ciepło i kierowane przez pompy do radiatorów, wypromieniowuje je w przestrzeń kosmiczną.
Godzina 08:54 CEST (13.04.2010)
Tymczasem ramię stacji SSRMS pochwyciło stary zbiornik ATA, który był zainstalowany na specjalnym adapterze na wózku systemu transportowego na kratownicy stacji, i przeniesie go do ładowni wahadłowca Discovery.
Godzina 08:43 CEST (13.04.2010)
Astronauci przystąpili szybko do pracy – każdy do innego zadania. Rick Mastracchio, którego podgląd z jego kamery oznaczony jest numerkiem 19 w prawym dolnym rogu, udał się na kratownicę S1, gdzie dokończy operacje związane z podłączeniem nowego zbiornika ATA w obieg systemu wymiany ciepła stacji. Clayton Anderson (z numerkiem 20) zaraz po wyjściu ze śluzy udał się do pobliskiej platformy sprzętowej ESP-2 (External Stowage Platform), gdzie zajmie się podejmowaniem przytwierdzonych tam kiedyś tymczasowo osłon chroniących przed uderzeniami mikrometeoroidów. Osłony trafią razem z astronautami do śluzy, następnie zostaną przetransportowane do modułu MPLM i wrócą na Ziemię.
Godzina 08:17 CEST (13.04.2010)
Ostatni spacer misji STS-131 rozpoczął się o godzinie 08:14 CEST, wraz z przełączeniem astronautów na zasilanie własne. Dzisiejsza EVA-3 rozpoczęła sie 57 minut przed czasem.
Godzina 22:45 CEST (12.04.2010)
O godzinie 04:21 CEST (13.04.2010) rozpocznie się dziewiąty dzień misji STS-131. Kilka godzin później powinien rozpocząć się spacer kosmiczny EVA-3, który będzie ostatnim spacerem tej misji oraz co więcej – ostatnim spacerem kosmicznym w historii, wykonywanym w czasie misji promu Discovery. Na ostatnią misję tego wahadłowca – planowaną na wrzesień STS-133, nie ma w planach żadnego spaceru EVA. Jutro w przestrzeń kosmiczną wyjdą ponownie astronauci Clayton Anderson i Rick Mastracchio. Wyjście ze śluzy Quest planowane jest na godzinę 09:11 CEST. Spacer przewidziany jest na 6 godzin i 30 minut, w czasie którego dokończone zostaną prace przy podłączaniu linii przewodzących chłodziwo oraz azot do nowego zbiornika ATA. W dalszej kolejności przeniesiony do ładowni wahadłowca zostanie stary zbiornik ATA, który w chwili obecnej zainstalowany jest na adapterze POA w okolicach kratownicy S1. Ponadto będą miały miejsce inne prace związane z kanadyjskim manipulatorem Dextre. Zapraszamy do śledzenia relacji na żywo!
Więcej informacji na temat misji STS-131 oraz jej celów i planowanego przebiegu można znaleźć na forum astro4u.net w tym wątku: LINK
Wątek na forum A-F dotyczący tej misji: LINK
Wątek na polskojęzycznym forum programu Orbiter: LINK
Wątek na forum serwisu Astronomia.pl: LINK
O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK
