Zamieszanie wokół kierunku rozwoju NASA trwa już od ponad roku. Na przestrzeni tych kilkunastu miesięcy nastąpiło wiele znaczących zmian. W tym artykule prezentujemy podsumowanie wydarzeń i decyzji związanych z rozwojem amerykańskiej agencji kosmicznej.
1. Rok 2009: poważne kłopoty Constellation
O tym, że program Constellation przeżywa trudne chwile wiedziano już przed 2009 rokiem. Było wiele problemów – głównie technicznych, np związanych z rakietą Ares I (w szczególności oscylacje rakiety Ares) oraz finansowych (budżet NASA był zawsze niższy od tego, który proponowano w trakcie ogłoszenia Vision for Space Exploration w 2004 roku). Wynikiem tych wszystkich problemów było znaczące opóźnienie w rozwoju programu. Dla przykładu, przewidywano, że statek załogowy Orion będzie gotowy do pierwszego lotu pomiędzy rokiem 2015 a 2017, zamiast 2011, co zapowiadano w 2004 roku. Również data osiągnięcia głównego celu programu Constellation (Księżyc) coraz bardziej wydawała się być nierealna, szczególnie, że zabrakło funduszy np na lądownik Altair. (W trakcie obrad komisji Augustine wyliczono, że przy poziomie finansowania z 2009 roku lądowanie na Księżycu nastąpiłoby prawdopodobnie dopiero po 2030 roku!).
2. Nowy administrator NASA? Kto? Kiedy? Jak?
Wybrany pod koniec 2008 roku nowy prezydent USA nie wyraził zainteresowania pozostawieniem poprzedniego administratora NASA (dr Michael Griffin) na stanowisku. Wraz z rozpoczęciem kadencji prezydenta USA (20 stycznia 2009) dr Griffin zakończył swą pracę. Rozpoczęło się poszukiwanie nowego administratora amerykańskiej agencji kosmicznej, co trwało przez kilka miesięcy. W międzyczasie poznaliśmy wiele kandydatur, które wcześniej czy później okazywały się być nieaktualne. Wreszcie, dopiero w maju 2009 roku prezydent USA wybrał nowego administatora NASA. Został nim Charles Bolden.
3. Początek prac Charlesa Boldena oraz zawiązanie komisji Augustine
Nowy administrator NASA miał przed sobą wiele naprawdę trudnych zadań do rozwiązania – od powoli kończącego się programu wahadłowców aż po problemy w (wówczas) następnym programie (Constellation). Na dodatek, administracja Baracka Obamy zadecydowała o zawiązaniu specjalnej komisji, która miałaby ocenić stan rozwoju amerykańskiej agencji kosmicznej ze szczególnym naciskiem na program załogowy. Ta komisja – o oficjalnej nazwie United States Human Space Flight Plans Committee – szybko uzyskała nieformalną nazwę komisji Augustine. Prace tej komisji musiały również skupić się na dalszych proponowanych ograniczeniach budżetu NASA na eksplorację, które prezydent USA postulował.
4. Prace komisji Augustine
Prace komisji Augustine trwały od czerwca do października 2009 roku. W trakcie publicznych obrad tej komisji poznaliśmy wiele różnych opcji rakiet nośnych (‘Nie-Shuttle-C’, Jupiter (DIRECT) oraz EELV), wypraw poza niską orbitę wokółziemską, działalności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej oraz współpracy z sektorem prywatnym. Oficjalne wyniki prac komisji Augustine poznaliśmy pod koniec października 2009 roku. Okazało się, że program Constellation nie jest możliwy do zrealizowania w zakładanej formie a poziom finansowania jest znacznie poniżej wartości pozwalających na powrót na Księżyc przed 2020 rokiem. Co więcej, wyliczenia wykazały, że poziom proponowany finansowania pozwoli na pierwszy lot na Srebrny Glob dopiero po 2030 roku przy jednoczesnym wyraźnym ograniczeniu badań naukowych, rozwoju technologii oraz misji bezzałogowych. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna zakończyła by swój żywot już w 2015-2016 roku, po czym przez następne półtorej dekady zwyczajnie nie byłoby celów do lotów załogowych (a sama ich liczba byłaby znacznie mniejsza niż obecnie). Więcej na ten temat można przeczytać w artykule o ostatnim publicznym posiedzeniu komisji Augustine.
Komisja Augustine postanowiła przeanalizować alternatywne opcje rozwoju amerykańskiej astronautyki załogowej. Wśród nich znalazł się pomysł “Flexible Path” – czyli lotów do wielu różnych celów, które (przynajmniej początkowo) nie wymagałyby skomplikowanych, ciężkich i drogich dedykowanych systemów (jak np lądownik Altair). Przykładowymi pierwszymi celami dla tej strategii byłyby punkty L, bliskie Ziemi planetoidy NEO oraz orbita geostacjonarna. W porównaniu z Księżycem te cele mogą wydawać się mniej atrakcyjne, jednak pozwalają na stopniowe zdobywanie praktycznej wiedzy i rozwój technologii. Ponadto, lot do niektórych celów nie wymaga budowy lądownika, co oznacza bardziej zbilansowany budżet, nie wymagający nakładów na wszystkie elementy projektu w tym samym czasie.
Strategia “Flexible Path” została zaproponowana w kilku wersjach – wśród nich była propozycja wykorzystania komercyjnych systemów – od kapsuł załogowych, poprzez rakietę nośną oraz dostarczanie ładunków na ISS. Ta szczególna wersja “Flexible Path” jest również znana jako “opcja 5B” w raporcie Augustine.
5. Ares I-X
W międzyczasie trwały przygotowania do pierwszego testowego lotu programu Costellation – startu rakiety Ares I-X. Ostatecznie, po różnych opóźnieniach Ares I-X wystartował 28 października 2009 roku w krótki suborbitalny i całkiem udany lot. Po tym starcie pojawiło się pytanie – co dalej? Czy udany lot Aresa I-X uratuje Constellation? Rozpoczęło się oczekiwanie na decyzję prezydenta USA.
Tak (z grubsza) zakończył się rok kalendarzowy 2009 dla NASA.
6. 1 lutego 2010 – Bolden ogłasza nowy budżet NASA
Początek 2010 roku to wyczekiwanie na decyzję Białego Domu na temat kierunku rozwoju NASA. Pojawiały się co prawda plotki o możliwym zwiększeniu budżetu NASA (szybko dementowane), jednak aż do 1 lutego 2010 roku większość informacji nie było nigdzie oficjalnie potwierdzonych (stan oficjalnych informacji – 31 stycznia 2010). Dopiero tego dnia Charles Bolden przedstawił projekt (ze strony prezydenta USA) budżetu NASA na rok fiskalny 2011 oraz lata następne. Program zawierał znaczne zmiany względem wcześniejszych planów, z których najważniejsze trzy elementy to:
- Anulowanie programu Constellation w całości.
- Przedłużenie obecności ISS na orbicie do przynajmniej 2020 roku.
- Komercyjne załogowe loty na niską orbitę wokółziemską (Międzynarodowa Stacja Kosmiczna). Jedną z takich firm jest SpaceX.
Pod koniec lutego 2010 roku serwis kosmonauta opublikował raport opisujący szczegóły nowego budżetu NASA. Jak nie trudno zgadnąć, proponowane zmiany spotkała się z ostrą krytyką ze strony Kongresu USA, gdzie wciąż toczy się debata nad odpowiedzią na projekt budżetu. Od lutego trwa (lub trwała – nie zapadły jeszcze decyzje) polityczna walka m.in. o zachowanie kapsuły Orion oraz o przedłużenie programu wahadłowców. Warto tu dodać, że Charles Bolden w trakcie jednego z przesłuchań przed specjalną komisją przy Kongresie USA powiedział, że cel nadrzędny dla NASA to Mars, który zostałby zdobyty w ramach strategii “Flexible Path”.
15 kwietnia Barack Obama odwiedził Kennedy Space Centre na Florydzie. Przemowa na temat przyszłości NASA była celem tej wizyty. Zaprezentowana przez prezydenta USA wizja rozwoju odpowiada wspomnianej opcji 5B strategii “Flexible Path” a celem nadrzędnym jest Czerwona Planeta, która zostałaby osiągnięta około 2040 roku. Padła również zapowiedź wyprawy do planetoidy NEO w okolicach 2025 roku. Więcej szczegółów można przeczytać w podsumowaniu przedmówienia Baracka Obamy.
7. Podsumowanie
Wydaje się, że zawirowania związane z kierunkiem rozwoju NASA powoli zmierzają ku końcowi. W ciągu kilku najbliższych tygodni powinniśmy poznać odpowiedź Kongresu USA na proponowane zmiany – prawdopodobnie będzie to jakiś rodzaj kompromisu. Następnie, gdy polityczna walka się zakończy a zaczną się prace nad nowymi projektami w NASA, będzie można ocenić, na ile realne są szanse osiągnięcia wszystkich obecnie proponowanych celów w rozwoju astronautyki amerykańskiej agencji kosmicznej. Jest dość prawdopodobne, że już pod koniec roku 2010 pierwsza ocena będzie możliwa.
Źródło wiadomości – poprzednie artykuły z tej serii.
Autor artykułu pragnie podziękować wszystkim osobom, które od 2004 roku pisały w wątku ‘Księżycowe Plany NASA – Constellation‘ na polskojęzycznym forum A4U. Bez tego wątku i wszystkich w nim zebranych informacji ten artykuł z pewnością by nie powstał!
