Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji na żywo z próby startu promu Discovery do misji STS-131. Start zaplanowany jest na godzinę 12:21 CEST w poniedziałek (05.04.2010). Misję można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 17:32 CEST (05.04.2010)
Flight Day 1 zakończy się o godzinie 18:21 CEST. Załoga promu Discovery uda się na spoczynek. Początek Flight Day 2 nastąpi osiem godzin później – o godzinie 02:21 CEST (06.04.2010). W części głównej artykułu prezentujemy nagranie ze startu, które miało miejsce o godzinie 12:21 CEST. Na tym kończymy tę relację – zapraszamy ponownie za kilka godzin.
Godzina 16:05 CEST (05.04.2010)
Trwają wciąż prace przy antenie KU, która nadal nie chce odpowiednio pracować.
Godzina 15:16 CEST (05.04.2010)
Kilkanaście minut temu miał miejsce manewr NC-1, zmieniający orbitę promu kosmicznego w pogoni za Międzynarodową Stacją Kosmiczną. Dokowanie do ISS planowane jest na środę na godzinę 19:44 CEST. Ponadto, wystąpiły pewne problemy z anteną KU – brak łączności.
Godzina 14:23 CEST (05.04.2010)
Rozłożono już antenę KU promu kosmicznego. Dzięki tej antenie będziemy mogli zobaczyć interesujące obrazy w stosunkowo wysokiej jakości na żywo w trakcie kolejnych etapów misji STS-131.
Godzina 14:08 CEST (05.04.2010)
Trwają operacje orbitalne Flight Day 1 (FD2). Otwarto już drzwi ładowni promu. W ciągu najbliższych godzin nastąpi konfiguracja kilku instrumentów i komputerów na pokładzie wahadłowca oraz przesłanie przynajmniej części zdjęć i filmów wykonanych w trakcie i o starcie.
Godzina 13:02 CEST (05.04.2010)
Nastąpił manewr OMS-2.
Godzina 12:50 CEST (05.04.2010)
Trwają przygotowania do uruchomienia silników systemu OMS w celu podniesienia perygeum i ustabilizowania orbity. Porty na brzuchu promu kosmicznego, które łączyły go ze zbiornikiem głównym zostały zamknięte.
Godzina 12:38 CEST (05.04.2010)
Jednostki pomocnicze APU, które umożliwiają sterowanie systemami hydraulicznymi i powierzchniami sterowymi zostały wyłączone. W międzyczasie pojawił się już zapis wideo ze startu wahadłowca.
{youtube}G1ABEiA-GrY{/youtube}
Start promu kosmicznego Discovery z wyrzutni na Florydzie
credit: NASA TV, Youtube (luckysnightmare)
Godzina 12:30 CEST (05.04.2010)
Zbiornik główny promu kosmicznego został odrzucony. Korekta wstępnej trajektorii suborbitalnej przy użyciu systemu OMS nie jest wymagana.
Godzina 12:29 CEST (05.04.2010)
MECO! Główne silniki wahadłowca zostały wyłączone.
Godzina 12:28 CEST (05.04.2010)
Press to MECO. W razie uszkodzenia jednego z silników jest on w stanie osiągnąć właściwą orbitę.
Godzina 12:26 CEST (05.04.2010)
Press to ATO. Wahadłowiec jest w stanie wejść na niską orbitę w razie wystąpienia problemu z jednym z silników.
Godzina 12:25 CEST (05.04.2010)
NEGATIVE RETURN. W przypadku wystąpienia problemów prom nie jest już w stanie wykonać manewru RTLS i wylądować w bazie na Przylądku Canaveral.
Godzina 12:25 CEST (05.04.2010)
Two engine TAL – prom kosmiczny jest w stanie dotrzeć do lądowiska TAL nawet w przypadku awarii jednego z silników SSME.
Godzina 12:24 CEST (05.04.2010)
Dwa silniki pomocnicze na paliwo stałe SRB zostały odrzucone.
Godzina 12:21 CEST (05.04.2010)
LIFTOFF! Wahadłowiec opuszcza wyrzutnię!
Godzina 12:20 CEST (05.04.2010)
Ramię usuwające gazowy tlen zostało odsunięte. Do startu pozostała minuta. Prom Discovery przechodzi na zasilanie wewnętrzne.
Godzina 12:17 CEST (05.04.2010)
Systemu zapisu parametrów lotu promu kosmicznego zostały włączone. Jednostki APU zostały uruchomione – trwa procedura sprawdzania układów sterujących wychylaniem silników.
Godzina 12:14 CEST (05.04.2010)
Trwa wycofywanie ramienia Orbiter Access Arm, które umożliwia dostęp do wahadłowca załodze.
Godzina 12:13 CEST (05.04.2010)
Na tym etapie odliczania konstrolę przejmuje komputer GLS (Ground Launch Sequencer). Na około 30 sekund przed startem kontrola jest jednak przekazywana do komputerów wahadłowca, co skraca czas reakcji w przypadku napotkania problemu.
Godzina 12:12 CEST (05.04.2010)
Odliczanie zostało wznowione. Do startu pozostało dziewięć minut.
Godzina 12:10 CEST (05.04.2010)
Poll został zakończony – nie przeszkód do startu wahadłowca – GO for launch!
Godzina 12:08 CEST (05.04.2010)
Trwa final poll. Poszczególne ekipy informują o swojej gotowości do lotu.
Godzina 12:06 CEST (05.04.2010)
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna przelatuje nad wyrzutnią LC-39A na Florydzie.
Godzina 12:01 CEST (05.04.2010)
Do startu pozostało 20 minut.
Godzina 11:59 CEST (05.04.2010)
Problem został rozwiązany – wahadłowiec jest ponownie gotów do lotu. Za parę minut nad wyrzutnią na Florydzie przeleci Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, do której wahadłowiec ma zacumować podczas FD3.
Godzina 11:48 CEST (05.04.2010)
Należąca do Sił Powietrznych baza Eastern Range przekazała informację o wystąpieniu problemów technicznych, prawdopodobnie w systemie przekazywania poleceń do FTS (Flight Termination System), który w razie poważnych problemów zdetonuje rakiety pomocnicze na paliwo stałe. Trwa analiza problemu.
Godzina 11:35 CEST (05.04.2010)
Warunki pogodowe na wyrzutni oraz nad obszarami ewentualnego lądowania (w razie wystąpienia konieczności wykonania TAL) są prawidłowe, poza Istres we Francji. Zaragoza oraz Moron w Hiszpanii mają dobrą pogodę. Żadne z kryteriów nie jest w tej chwili naruszone i wszystko wskazuje, że start odbędzie się zgodnie z planem.
Godzina 11:28 CEST (05.04.2010)
Closeout Crew opuszcza rejon wyrzutni. W międzyczasie odliczanie zostało planowno wstrzymane na około 45 minut.
Godzina 11:16 CEST (05.04.2010)
Komputery pokładowe Discovery przełączane są na program lotu na orbitę (ascent software).
Godzina 11:11 CEST (05.04.2010)
Dowódca Alan Poindexter konfiguruje system kontrolujący (za pomocą azotu) ciśnienie w silnikach rakietowego systemu manewrowego OMS. Natomiast pilot Jim Dutton nadaje ciśnienie w systemach APU (generatory ciśnienia hydraulicznego). Closeout Crew opuszcza już White Room.
Godzina 11:06 CEST (05.04.2010)
Zatrzymano zegary na T minus 20 minut. Rozpoczął się krótki hold w odliczaniu. Pogoda cały czas sprzyja. Close Out Crew opuszcza stanowisko startowe.
Godzina 10:57 CEST (05.04.2010)
Inicjatory pirotechniczne PIC (Pyrotechnic Initiator Controller) zostaną lada moment aktywowane. Odpowiadają one za uwolnienie specjalnych elementów podpór pod boosterami oraz wielu innych, które w chwili obecnej podłączone są do wahadłowca i zbiornika ET. Zakończono także konfigurację programu sterującego procedurą startową w ostatnich 9 minutach odliczania – GLS (Ground Launch Sequencer).
Godzina 10:21 CEST (05.04.2010)
Właz został zamknięty. Za chwilę rozpoczną się testy szczelnościowe.
Godzina 10:12 CEST (05.04.2010)
Testowanie komunikacji zakończone – wszystko działa sprawnie. Ponowne testy komunikacyjne będą miały miejsce po zamknięciu włazu wahadłowca. Osoby z closeout crew pozabierali z wahadłowca wszystkie niepotrzebne już rzeczy – jak lampki czy rzeczy, które nie lecą na orbitę.
Godzina 10:04 CEST (05.04.2010)
Przygotowania do startu idą dobrze. Wszyscy astronauci są już ‘zainstalowani’ na swoich miejscach. W chwili obecnej grupa closeout crew, która pomagała załodze, zbiera się do opuszczenia promu.
Godzina 09:53 CEST (05.04.2010)
Kilkanaście minut temu na chwilę prognoza pogody dla powrotu RTLS ze startu przewidywała mgłę. W tej chwili prognoza jest już lepsza.
Godzina 09:38 CEST (05.04.2010)
Specjalista misji – Rick Mastracchio – zajął przed chwilą miejsce na górnym pokładzie promu. Japońska astronautka Naoko Yamazaki za chwilę wejdzie do promu.
Godzina 09:26 CEST (05.04.2010)
Specjalistka misji – Stephanie Wilson – zajmuje właśnie miejsce na dolnym pokładzie promu.
Godzina 09:19 CEST (05.04.2010)
Pilot promu – James Dutton – zajął swoje miejsce na górnym pokładzie promu.
Godzina 09:07 CEST (05.04.2010)
Dowódca misji – Alan Poindexter – jest już na swoim miejscu wewnątrz promu. Następny będzie specjalista misji Clayton Anderson, który w tej chwili wchodzi do promu.
Godzina 08:58 CEST (05.04.2010)
Załoga misji STS-131 dojechała już do platformy startowej LC-39A.
Godzina 08:47 CEST (05.04.2010)
Astronauci są już w drodze na wyrzutnię startową LC-39A.
Godzina 08:29 CEST (05.04.2010)
Wznowiono odliczanie do startu – T minus 3 godziny (i odliczane). Za chwilę astronauci wyjadą na platformę startową.
Godzina 08:04 CEST (05.04.2010)
Astronauci są w tej chwili ubierani w kombinezony ACES. Najnowsza prognoza pogody – wciąż 80% szans na start.
Godzina 07:56 CEST (05.04.2010)
Z aktualnych przygotowań można wymienić teraz wykonywanie kalibracji systemu bezwładnościowego, odpalanie systemu nawigacyjnego wahadłowca, przymiarki do docelowych ustawień i zgrania anten naziemnych ze stanowiskiem startowym oraz testy komunikacyjne z telemetrycznym systemem radarowego namierzania Eastern Range.
Godzina 07:30 CEST (05.04.2010)
Ekipa inżynierów wciąż przebywa na stanowisku startowym, obchodząc całą konstrukcję FSS (Fixed Service Structure) oraz platformę MLP w poszukiwaniu jakichkolwiek oznak zgromadzenia się dużej ilości lodu w jednym miejscu, niepokojącego stanu pianki pokrywającej zbiornik czy śladów wycieków. Ekipa ta składa się z inżynierów oraz przedstawicieli NASA, United Space Alliance oraz producenta zbiornika zewnętrznego ET – firmy Lockheed Martin. Osoby z tej ekipy używają lornetek, aby lepiej widzieć położone dalej szczegóły, aparatów – tworząc tym samym dokumentację oraz skanerów pracujących w podczerwieni, za pomocą których są w stanie stworzyć mapy termalne całego stanowiska z uwzględnieniem wahadłowca, dopalaczy SRB, zbiornika ET czy elementów stanowiska. Skanery umożliwiają także wykrycie nawet drobnych wycieków (zwłaszcza niebezpiecznego wodoru). Ubrani są w jasne – pomarańczowe kombinezony o właściwościach antystatycznych i odpornych na ogień. Każdy członek zespołu posiada przy sobie ratunkowy zestaw oddechowy, który w razie czego zapewni użytkownikowi 10 minut oddychania powietrzem.
Godzina 06:33 CEST (05.04.2010)
Tankowanie oficjalnie zakończone o 6:29 CEST. Na stanowisko startowe kieruje się także inna ekipa inżynierów – FIT (Final Inspection Team), która dokładnie skontroluje cały obszar mobilnej platformy startowej MLP oraz będzie szukać najmniejszych nieprawidłowości czy oznak formowania się lodu na zbiorniku. Aktywności te zajmą około 2 godziny.
Godzina 06:18 CEST (05.04.2010)
Zbiornik LOX jest pełny w 98%, za kilka chwil tankowanie tego paliwa zostanie także zakończone i uruchomiony zostanie tryb stałego uzupełniania.
Godzina 06:05 CEST (05.04.2010)
O godzinie 05:56 rozpoczął się kolejny hold. Tankowanie LH2 już zakończone, parujące paliwa na bieżąco są uzupełniane. W niedługim czasie na stanowisko startowe uda się personel techniczny, który zacznie przygotowywać i konfigurować wahadłowiec oraz tzw white room (przedsionek na wysięgniku, który umożliwia dostęp do Discovery) przed przybyciem załogi.
Godzina 05:43 CEST (05.04.2010)
Tankowanie jest już prawie na ukończeniu, detektory wycieków nie notują żadnych nieprawidłowości. Za 15 minut faza odliczania wejdzie w kolejnego holda, który potrwa 2.5 godziny.
Godzina 04:27 CEST (05.04.2010)
Tankowanie LOX i LH2 w trybie ‘szybkim’ (ang. fast fill), zbiornik z płynnym wodorem jest napełniony w 5%. Sensory ECO umieszczone wewnątrz zbiornika ET dają poprawne odczyty odnośnie postępu tankowania.
Godzina 04:12 CEST (05.04.2010)
Kilka minut temu rozpoczęło się także tankowanie w trybie ‘wolnym’ płynnego tlenu – LOX. Operacja tankowania trwa zwykle około 2.5 – 3 godziny, wtedy to do zbiornika ET trafia blisko 553358 litrów LOX oraz prawie 1497440 litrów (pod odpowiednim ciśnieniem już) płynnego LH2.
Godzina 03:49 CEST (05.04.2010)
Proces tankowania jest teraz w trybie ‘wolnego napełniania’ (ang. slow fill) dla LH2. Pogoda wciąż daje 80% szans na start dzisiaj.
Godzina 03:29 CEST (05.04.2010)
Tankowanie rozpoczęło się o godzinie 03:28 CEST! W tej chwili rozpoczął się proces schładzania linii paliwowych, którymi będą transportowane paliwa kriogeniczne (płynny tlen – LOX oraz płynny wodór – LH2). W celu przystosowania systemów transferowych do pracy z bardzo niskimi temperaturami, na samym początku przepuszcza się niewielkie ilości paliw, aby system nie wykazał tzw ‘szoku termicznego’. Obecne opóźnienie tankowania, wynoszące 32 minuty, nie stanowi zagrożenia dla startu – w procesie odliczania przewidziany jest czas na pojawiające się problemy.
Godzina 03:20 CEST (05.04.2010)
Członkowie załogi tymczasem mieli pobudkę o godzinie 2:00 CEST, pół godziny później zjedli śniadanie, a w chwili obecnej przechodzą ostatnie testy medyczne.
Godzina 03:08 CEST (05.04.2010)
Zegar odliczający do startu ruszył ponownie! Mamy ‘T-6 hours and counting’. Proces schładzania linii paliwowych, poprzedzający operacją tankowania, powinien właśnie w tej chwili się rozpoczynać.
Operacja tankowania troszkę została opóźniona. Personel techniczny dopiero przed chwilą opuścił stanowisko startowe – przeprowadzone zostały dodatkowe testy jednego z ogniw paliwowych (Fuel Cell 2), którego telemetria pokazała skok napięcia – prawdopodobnie na skutek zmian w systemie oświetlenia w kokpicie promu. Personel musiał poświęcić trochę czasu na uzyskanie dodatkowych danych na temat tego problemu. Nie jest to czynnik zagrażający procedurze startu.
Godzina 22:39 CEST (04.04.2010)
Najnowsza prognoza pogody – bez zmian. Wciąż 80% szans na odpowiednie warunki na moment startu.
Godzina 20:58 CEST (04.04.2010)
Krótkie podsumowanie ostatnich prac związanych ze startem promu Discovery. Dzisiaj rano (polskiego czasu) ekipa inżynierów zdjęła osłonki z okien wahadłowca oraz załadowała największe ostatnie rzeczy na pokład dolny (middeck) promu. Nastąpiły również testy zbiornika ciekłego wodoru a grzałki w systemach odpalania rakiet na paliwo stałe (SRB) zostały uruchomione. Ponadto, około 16 naszego czasu port Cape Canaveral opuściły dwa holowniki, które odpowiadać będą za transport odrzuconych rakiet SRB przez STS kilka dni po starcie.
Godzina 20:06 CEST (04.04.2010)
Trwają przygotowania do startu promu Discovery do misji STS-131. Start przewidziany jest na godzinę 12:21 CEST (05.04.2010). W ciągu kilkunastu najbliższych godzin trwać będą przygotowania do startu oraz do operacji tankowania zbiornika paliwa ET. Operacja tankowania powinna rozpocząć się około godziny 03:00 CEST (05.04.2010). Transmisja na NASA TV powinna rozpocząć się o godzinie 02:45 CEST. Prognoza pogody na moment startu jest optymistyczna – zakłada się 80% szans na odpowiednie warunki pogodowe. Prognoza pogody dla lądowisk awaryjnych po drugiej strony Atlantyku jest również optymistyczna.
Warto tu też dodać, że 4 kwietnia 2010 roku o godzinie 07:26 CEST do ISS zadokował rosyjski statek Sojuz TMA-18, dowożąc trzech kosmonautów do Stacji. Łącznie po starcie promu DIscovery w przestrzeni kosmicznej będzie przebywać trzynaście osób.
Misja STS-131 jest ostatnią zaplanowaną wyprawą promu kosmicznego z siedmioosobową załogą. W skład załogi wchodzą następujący astronauci: dowódca Alan Poindexter, pilot James P. Dutton Jr. oraz specjaliści misji Clay Anderson, Naoko Yamazaki, Dorothy Metcalf-Lindenburger, Stephanie Wilson i Rick Mastracchio. Szczegółowe informacje na temat tych astronautów można znaleźć w polskojęzycznych wątkach (linki na końcu tego artykułu).
Kilka interesujących dodatkowych faktów związanych z misją STS-131:
- Pierwotnie misję planowano na 18 marca 2010. Nastąpiło jednak opóźnienie startu misji o dwa tygodnie – z powodu niskiej temperatury, jaka panowała na Florydzie w lutym 2010 roku.
- Kilka tygodni temu istniało ryzyko znacznego opóźnienia misji – jeden z zaworów odcinający dopływ helu, znajdujący się w systemie manewrowym OMS, wykazywał nieodpowiednie odczyty. Zadecydowano jednak, że praca tego zaworu nie będzie przeszkodą dla wykonania misji STS-131. Rollout na platformę startową LC-39A miał miejsce 3 marca 2010 roku.
- Jest to dopiero trzecia misja promu w historii programu, w której udział biorą trzy panie – poprzednim razem były to wyprawy STS-40 oraz STS-96.
- Wraz ze startem promu Discovery padnie rekord w ilości przedstawicielek płci pieknej na orbicie – łącznie jednocześnie będą przebywać cztery panie w kosmosie (na ISS jest już Tracy Dyson). Ukłony dla Pań ze strony serwisu kosmonauta!
Więcej informacji na temat misji STS-131 oraz jej celów i planowanego przebiegu można znaleźć na forum astro4u.net w tym wątku: LINK
Wątek na forum A-F dotyczący tej misji: LINK
Wątek na polskojęzycznym forum programu Orbiter: LINK
Wątek na forum serwisu Astronomia,pl: LINK
O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK
