Czy nasze Słońce należy do układu podwójnego? Czy wokół Słońca krąży mała i słaba gwiazda o przydomku “Nemezis”? Możliwe, że orbitalny teleskop WISE (Wide-Field Infrared Survey Explorer) odpowie na te pytania.
W 1984 roku dwaj amerykańscy paleontolodzy David Raup i Jack Sepkoski zaobserwowali potencjalną cykliczność w momentach wielkich wymierań zwierząt i roślin na Ziemi. Jednym z takich wydarzeń w historii Ziemi było wymieranie kredowe, kończące dominację dinozaurów. Według paleontologów, wymierania miały występować co 26 milionów lat. Co więcej, nie udało się zidentyfikować potencjalnego cyklicznego “sprawcy” tych procesów na Ziemi. Raup i Sepkoski zasugerowali więc, że te wymierania mogły być związane z uderzeniami dużych planetoid i komet w naszą planetę. Warto tu dodać, że duża część znanych nam komet porusza się po bardzo eliptycznych orbitach a ich pochodzenie to najprawdopodobniej Obłok Oorta – rozciągający się być może aż do jednego roku świetlnego od Słońca.
Kilka miesięcy później dwa zespoły astronomów niezależnie zaproponowały wyjaśnienie tej cykliczności. Oba zespoły zasugerowały istnienie małego i słabego obiektu, który krąży wokół naszego Słońca po bardzo eliptycznej orbicie. Tym obiektem może być zarówno czerwony lub brązowy karzeł albo gazowy gigant o masie porównywalnej lub większej od Jowisza. Obiekt został okrzyknięty przez media “Nemezis”.
Na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat hipoteza istnienia “Nemezis” zaczęła tracić na popularności – głównie za sprawą odkryć nowych (małych i słabych) obiektów krążących dalej od Plutona. Z tego powodu dziś większość astronomów uważa, że “Nemezis” nie istnieje – ponieważ przewidywana jasność tego obiektu byłaby wyższa od nowo tych odkrytych obiektów. Są jednak i tacy, którzy wciąż uważają, że “Nemezis” może istnieć.
Jedną z potencjalnych poszlak jest duża ekscentryczność niektórych nowo odkrytych obiektów. Dla przykładu, 90377 Sedna krąży po bardzo wydłużonej orbicie, której kształt jest trudny do wytłumaczenia, gdyż oddziaływania naszego Słońca są zbyt małe w tak znacznej odległości do wprowadzenia takich zmian. Inne znane obiekty o podobnych orbitach to (148209) 2000 CR105, 2000 OO67 oraz 2004 VN112.
Te obiekty o silnie wydłużonych orbitach fascynują niektórych astronomów, którzy starają się wytłumaczyć ich pochodzenie. Jest możliwe, że Sedna oraz inne podobne obiekty krążyły niegdyś dalej od Słońca, a jej orbitę zmienił masywny obiekt na granicy Układu Słonecznego. Czy jest to “Nemezis”? Orbitalny teleskop WISE może odpowiedzieć na to pytanie. To kosmiczne obserwatorium zostało skonstruowane w celu poszukiwana słabych obiektów w naszym Układzie Słonecznym, jak i w jego najbliższym otoczeniu. Jest bardzo możliwe, że WISE odnajdzie wiele nowych słabych gwiazd – niektóre z nich mogą być nawet bliższe od Proximy Centauri – najbliższej Słońcu gwiazdy. Jeśli okaże się, że niedaleko (np. rok lub dwa lata świetlne) od znanego nam Układu Słonecznego znajduje się słaby obiekt, to możliwe, że zagadka ekscentrycznych orbit wspomnianych obiektów – a być może i wielkich wymierań na Ziemi – zostanie wyjaśniona.
Oczywiście, istnienie “Nemezis” to tylko jedno potencjalne rozwiązanie zagadki kształtu orbit tych obiektów. Inne możliwe wyjaśnienie to sporadyczne zbliżenie Słońca do innej gwiazdy w podróży gwiazd przez naszą galaktykę – Drogę Mleczną. Ponieważ gwiazd w naszej Galaktyce jest ponad 100 miliardów, jest bardzo prawdopodobne, że takie zbliżenia miały już miejsce na przestrzeni ostatnich 5 miliardów lat (czyli czasu od powstania Słońca do dziś).
Teleskop WISE w styczniu 2010 roku odkrył dwie małe i słabe planetoidy bliskie Ziemi. Kilka dni temu doniesiono o kolejnych odkryciach.
Źródło wiadomości:
http://www.astrobio.net/exclusive/3427/getting-wise-about-nemesis
