{jathumbnail off}Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji na żywo z próby startu promu Endeavour do misji STS-130. Start zaplanowany jest na godzinę 10:14 CET w poniedziałek (08.02.2010). Misję można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 16:22 CET (08.02.2010)
Kończy się pierwszy dzień lotu – załoga wahadłowca szykuje się do ośmiogodzinnego snu. Na tym kończymy relację i zapraszamy ponownie za kilka godzin.
Godzina 15:57 CET (08.02.2010)
Zakończono rozruch i spawdzanie manipulatora promu kosmicznego, który zostanie użyty drugiego dnia lotu do sprawdzenia stanu osłony termicznej Endeavour.
Godzina 12:15 CET (08.02.2010)
Uruchomiono oba silniki OMS wahadłowca w celu wykonania manewru NC1. Pracowały one przez 66 sekund, zmieniając prędkość Endeavour o około 31 m/s i podnosząc apogeum z 228 do 334 kilometrów.
Godzina 13:14 CET (08.02.2010)
Znajdująca się w ładowni wahadłowca antena pasma Ku została rozłożona i uruchomiona. Urządzenie to umożliwia szybką wymianę danych pomiędzy Ziemią a promem kosmicznym.
Godzina 11:50 CET (08.02.2010)
Centrum Kontroli dało pozwolenie na rozpoczęcie prac na orbicie.
Godzina 11:37 CET (08.02.2010)
Wydano zgodę na otwarcie drzwi ładowni promu.
Godzina 11:30 CET (08.02.2010)
Na NASA TV rozpoczęła się konferencja dotycząca przeprowadzonego startu. Miało miejsce kilka przypadków utraty pianki ze zbiornika głównego, ale nie powinny być one zagrożeniem dla wahadłowca. Na wszelki wypadek NASA przeprowadzi dodatkowe analizy materiału zdjęciowego, co jest standardową procedurą. W dniu jutrzejszym rozpocznie się również procedura sprawdzania osłony termicznej promu kosmicznego.
Godzina 11:06 CET (08.02.2010)
Zaczął się Flight Day 1 misji STS-130. Dzięki startowi promu Endeavour w tej chwili znajduje się 11 osób na orbicie – sześć na wahadłowcu i pięć na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Do Flight Day 3 prom będzie “gonić” Stację – dokowanie planowane jest na godzinę 06:53 CET w środę, 10 lutego 2010.
Godzina 10:54 CET (08.02.2010)
Silniki OMS wahadłowca zostają uruchomione po raz drugi w celu ukołowienia i ustabilizowania orbity. Silniki działały przez 93 sekundy i zmieniły prędkość wahadłowca o 42m/s.
Godzina 10:40 CET (08.02.2010)
Poniżej prezentujemy nagranie startu promu STS-130.
{youtube}8oua6We5cyQ{/youtube}
Start STS-130 / Credits – NASA TV
Godzina 10:35 CET (08.02.2010)
Poniżej prezentujemy kilka ujęć ze startu promu Endeavour, które miało miejsce 21 minut temu.
Moizaika startu STS-130 / Credits kosmonauta.net (na podstawie materiałów z NASA TV)
Godzina 10:25 CET (08.02.2010)
MECO! Prom jest w kosmosie! Rozpoczęła się misja STS-130. W ciąg kilku najbliższych minut dodamy zdjęcia ze startu a chwilę później nagranie.
Godzina 10:16 CET (08.02.2010)
SRB odłączone! Prom leci napędzany trzema silnikami SSME.
Godzina 10:14 CET (08.02.2010)
START! Endeavour w drodze na orbitę!
Godzina 10:11 CET (08.02.2010)
Uruchomione APU. Test przesunięcia silników SSME ukończony.
Godzina 10:08 CET (08.02.2010)
Ramię odsunięte od promu 6 minut do startu.
Godzina 10:05 CET (08.02.2010)
Rozpoczęło się końcowe odliczanie. Wszyscy, którzy jeszcze nie oglądają NASA TV – ostatnia szansa na włączenie i zobaczenie całości startu! Start o 10:14 CET.
Godzina 10:01 CET (08.02.2010)
Nastąpiła seria głosowania GO / GO NO. Wszystkie systemy i pogoda jest na GO! Start za 13 minut!
Godzina 09:57 CET (08.02.2010)
Lądowisko TAL w Zaragozie jest na GO dla przyjęcia promu na wypadek awaryjnego lądowania.
Godzina 09:44 CET (08.02.2010)
30 minut do startu. Pogoda jest wciąż na NO GO dla lądowisk TAL, choć według pewnych informacji Zaragoza niebawem zmieni status na GO.
Godzina 09:21 CET (08.02.2010)
Rozpoczął się ostatni hold dla zegarów przy czasie T minus 9 minut. W trakcie tego wstrzymania odliczania przeprowadzone zostanie głosowanie GO/NO GO dla wszystkich systemów i warunków dla startu. Odliczanie zostanie wznowione o 10:05 CET.
Godzina 09:14 CET (08.02.2010)
Wszystkie bazy dla awaryjnego lądowania TAL (Transatlantic Abort Landing) we Francji i Hiszpanii raportują nieodpowiednią pogodę dla lądowania. Ta informacja nie pozwala na przeprowadzenie startu. Godzina do planowanego startu.
Godzina 09:01 CET (08.02.2010)
Zatrzymano zegary na T minus 20 minut. Rozpoczął się krótki hold w odliczaniu. Chris Ferguson w samolocie T-38 informuje, że w wielu miejscach brak chmur. Możemy się spodziewać zmiany prognozy pogody z NO GO na GO.
Godzina 08:55 CET (08.02.2010)
Najnowszy komunikat od astronauty Chrisa Fergusona, który lata w samolocie T-38 i sprawdza stan pogody: chmury są cienkie i nie tworzą jednolitej powłoki. Jest to potencjalnie dobry komunikat dla startu.
Godzina 08:40 CET (08.02.2010)
Najnowsza prognoza pogody – nadal na NO GO, ale przewidywana jest ‘dziura’ w chmurach na moment startu.
Godzina 08:31 CET (08.02.2010)
Testy szczelności zostały pomyślnie zakończone. Trwa instalowanie ostatniego panelu-“pokrywki” na włazie, po czym zaczną się przygotowania do opuszczenia White Room. Pogoda nadal jest na NO GO.
Godzina 08:19 CET (08.02.2010)
Właz został zamknięty. Zaraz zostanie sprawdzony poziom szczelności zamknięcia.
Godzina 08:11 CET (08.02.2010)
Trwa zamykanie włazu promu.
Godzina 08:05 CET (08.02.2010)
Nastąpiła seria testów komunikacyjnych pomiędzy astronautami a kontrolą naziemną – wszystko poszło sprawnie.
Godzina 07:50 CET (08.02.2010)
Cała załoga – 6 osób – znajduje się już w Endeavourze. Przeprowadzane są testy komunikacyjne. Prognoza pogoda na chwilę obecną daje NO GO – jednak przewiduje się poprawę warunków w momencie startu.
Godzina 07:44 CET (08.02.2010)
Rekonesans pogodowy zapewnia dzisiaj także Chris Ferguson, który już od jakiegoś czasu lata samolotem T-38 i bada grubość oraz rozmieszczenie powłok chmur, które znajdują się na wschód od KSC. O ile pogoda na sam start jest dobra, to wymagane są także dobre warunki na wypadek zaistnienia sytuacji RTLS (Return To Launch Site) – czyli prom wraca z powrotem na Cape Canaveral. Jak nie trudno się domyślić warunki do takiego ewentualnego powrotu też muszą być odpowiednie, stąd brane są one pod uwagę przed startem.
Godzina 07:28 CET (08.02.2010)
Pilot misji – Terry Virts jest już zainstalowany na swoim miejscu (foto poniżej). W tylnej części promu zainstalowani już są Behnken oraz Patrick.
Po lewej pilot misji – Virts już gotowy do lotu, po prawej widok na tylną sekcję Endeavour, gdzie siedzią już Behnken i Patrick / Credits: NasaTv
Godzina 07:00 CET (08.02.2010)
Zamka jako dowódca został pierwszy umieszczony w kokpicie – w flight deck’u.
Godzina 07:10 CET (08.02.2010)
W tylnej części wahadłowca został umieszczony Behnken, z kolei w White Room’ie przygotowywani są do wejścia na pokład Virts oraz Patrick. Dowódca przeprowadza pierwsze testy komunikacyjne.
Godzina 06:49 CET (08.02.2010)
Załoga jest już na stanowisku startowym, wjechali windą na poziom 195, z którgo odchodzi Orbiter Access Arm do White Room’u. Mamy okazję oglądać wiele nietypowych ujęć tego procesu.
Godzina 06:38 CET (08.02.2010)
Zgodnie z planem astronauci po raz ostatni przed misją zaprezentowali się przed większą publiką i wsiedli do tradycjnego pojazdu Nasa – AstroVana. W chwili obecnej kierują się już na stanowisko startowe.
Załoga STS-130 macha do reporterów i ludzi zgromadzonych przed budynkiem O&C, za nimi – AstroVan / Credits: NasaTv
Godzina 06:21 CET (08.02.2010)
Astronauci ubierają się już w specjalne kombinezony ciśnieniowe ACES (Advanced Crew Escape Suit). poniżej prezentujemy serię zdjęć z przed chwili ukazujące załogę w bardzo dobrych humorach. Wyjazd na stanowisko startowe planowany jest za kilka minut.
Załoga misji STS-130, od lewej, góra : dowódca George Zamka, pilot Terry Virts, oraz specjaliści misji Robert Behnken, (dolny rząd od lewej) – Kathryn Hire, Nicholas Patrick i Stephen Robinson / Credits: NasaTv
Godzina 05:58 CET (08.02.2010)
Pogoda jest w chwili obecnej na wskaźniku green (pozytywny). Oficjalny raport pogodowy ma się niedługo pojawić, lecz z krótkiej rozmowy komentatora z osobą z grupy 45 Weather Squadron można wywnioskować, iż pogoda jest odrobinę lepsza niż wczoraj, mimo tego, że wciąż jest 60% szans na start. Główną przyczyną do zaniepokojenia się jest możliwość pojawienia się niskich chmur za parę godzin nad stanowiskiem.
Godzina 05:33 CET (08.02.2010)
Nicholas Patrick dokonał wpisu kilkanaście minut temu na Twitterze. Astronauci są już zapewne po śniadaniu i przygotowują się powoli do operacji ubierania skafandrów ciśnieniowych ACES, aktywność ta w planie przewidziana jest na godzinę 05:54 CET.
Godzina 05:18 CET (08.02.2010)
Zespół FIT składa się z przedstawicieli NASA, United Space Alliance oraz producenta zbiornika ET – Lockheed Martin’a. W czasie tej 2.5 godzinnej przerwy w odliczaniu, w trakcie której jesteśmy, zespół będzie szukał jakichkolwiek większych formacji nabudowanej warstwy lodu oraz sprawdzi stan pianki izolacyjnej, która pokrywa zbiornik ET. Członkowie tej ekipy wyposażeni są w specjalną aparaturę (skanery pracujące w podczerwieni), która jest w stanie wykryć nawet niewielki wyciek paliwa – w tym łatwopalnego wodoru. Dodatkowo zadaniem inżynierów jest prowadzenie dokumentacji fotograficznej.
Każdy członek tego zespołu ubrany jest w jasny kombinezon o jaskrawym ubarwieniu, który jest antystatyczny oraz odporny na ogień. Elementem podstawowym wyposażenia takiego technika jest także własna jednostka ratunkowa – aparatura umożliwiająca oddychane przez maskę przez około 10 minut.
Godzina 04:50 CET (08.02.2010)
Właśnie przeprowadzone są próby działania systemu Easter Range, jakiś czas temu przeprowadzono także operacje związane z ‘udrażnianiem’ kanałów komunikacyjnych – m.in. z centrum Johnson Space Center w Houston.
Godzina 04:31 CET (08.02.2010)
Od razu po przyjeździe zespoły wzięły się do pracy – Final Inspection Team sprawdza poziom formowania się lodu na elementach wahadłowca czy ET oraz określa czy nie występują żadne czynniki, które byłyby przyczyną do przerwania przygotowań. Close Out Crew przygotowuje White Room – pomieszczenie na wysięgniku znajdujące się bezpośrednio przy włazie promu, do przyjęcia astronautów. Poniżej prezentujemy kompilację 2 zdjęć ukazujących inżynierów pracujących w chwili obecnej na stanowisku startowym LC-39A:
Po lewej grupka inżynierów zespołu FIT, w tle po lewej widać cały jeden booster, po środku dwa silniki główne wahadłowca SSME. Na fotce po prawej inżynier COC w White Room’ie / Credits: NasaTV
Godzina 04:12 CET (08.02.2010)
Na stanowisku startowym zjawiła się już ekipa inżynierów Final Inspection Team oraz Close Out Crew. Dostali oni sygnał do wyruszenia z bazy zaraz po potwierdzeniu, iż proces tankowania przebiegł bezproblemowo. Ci pierwsi zajmą się dokładnym sprawdzeniem stanu wahadłowca, zbiornika, boosterow oraz systemów naziemnych po operacji tankowania. Ci drudzy zaczną przygotowywać White Room (oraz kokpit wahadłowca) na przyjazd załogi za trochę ponad 2 godziny. Poniżej prezentujemy kompilację 2 zdjęć sprzed momentu:
Po lewej i po prawej (już pod stanowiskiem) widać samochody zespołów Final Inspection Team oraz Close Out Crew / Credits: NasaTv
Godzina 03:57 CET (08.02.2010)
Chwilę temu weszliśmy w kolejnego ‘hold’a’. Tankowanie jest już zakończone – trwało od godziny 0:50 do godziny 3:54 CET. W chwili obecnej paliwo jest cały czas dostarczane do zbiornika głównego – jest to tzw proces stałego uzupełnianie jego poziomu. Paliwa kriogeniczne w naturalny sposób ‘parują’ i aby utrzymać stały poziom zapełnienia trzeba na bieżąco uzupełniać zapasy.
Godzina 01:04 CET (08.02.2010)
Tankowanie w trybie ‘wolnym’ płynnego wodoru do zbiornika głównego ET (External Tank) właśnie się rozpoczęło.
Godzina 00:57 CET (08.02.2010)
Rozpoczął się proces schładzania linii paliwowych. Pompy nadające odpowiednie ciśnienie w przewodach transportujących paliwo kriogeniczne – LOX (ciekły tlen) i LH2 (płynny wodór) zostały uruchomione. Tym samym oznacza to wstęp do operacji tankowania. Dzięki tej procedurze cała infrastruktura jest przystosowywana do pracy przez następne godziny w kontakcie z bardzo niskimi temperaturami paliw.
Godzina 00:25 CET (08.02.2010)
Szanse na start ze względu na warunki pogodowe wynoszą obecnie 60%. Za ten spadek odpowiada przesuwający się układ niskiego ciśnienia na pólnoc od Cape Canaveral, powoduje on powstawanie warstwy chmur na niskich wysokościach.
W chwili obecnej trwa spotkanie zespołu MMT, który lada moment powinien podjąć decyzję odnośnie tankowania.
Godzina 22:31 CET (07.02.2010)
O godzinie 22:49 CET zegary odliczające czas do startu zostaną zatrzymane na dwie godziny. W tym czasie prace nad przygotowaniem zbiornika paliwa ET do tankowania zostaną zakończone. Ponadto, zespół MMT zbierze się i zadecyduje czy można zaczynać operację tankowania. Warto tu wspomnieć, że wczoraj tankowanie zostało opóźnione o 30 minut wskutek wykrycia drobnego problemu technicznego w kabinie promu. Po usunięciu usterki zaczęto tankowanie.
Godzina 19:00 CET (07.02.2010)
Wstępna prognoza pogody wydaje się być bardzo interesująca – jest mniej zachmurzenia i przewiduje się, że są mniejsze szanse na wytworzenie się chmur w godzinach nocnych. Oczywiście, pogoda będzie stale monitorowana przez najbliższe kilkanaście godzin.
Godzina 18:03 CET (07.02.2010)
Kilkanaście godzin temu pierwsza próba startu do misji STS-130 została anulowana z uwagi na nieodpowiednie warunki pogodowe. W tej chwili toczą się prace przygotowacze do drugiej próby startu, która nastąpi jutro rano (poniedziałek, 08.02.2010) o godzinie 10:14 CET.
Więcej informacji na temat misji STS-130 oraz jej celów i planowanego przebiegu można znaleźć na forum astro4u.net w tym wątku: LINK
Wątek na forum A-F dotyczący tej misji: LINK
O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK
