LCROSS: Uderzenie w Księżyc

0

Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji na żywo z uderzenia stopnia Centaur i sondy LCROSS w Księżyc. Pierwsze uderzenie planowane jest na godzinę 13:31 CEST. Misję można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów odbierania NASA TV znajdują się w części głównej, na końcu tego artykułu.

Godzina 19:05 CEST (10 10 2009)
Opublikowano zdjęcia pochodzące z Palomar Observatory wykonane 10 i 15 sekund po impakcie. Można je znaleźć tutaj. Niestety nie zarejestrowano na nich żadnych śladów świadczących o wyrzucie materii.

Godzina 10:15 CEST (10 10 2009)
Pojawiło się już kilkanaście artykułów godnych polecenia, opisujących misję LCROSS. W części głównej artykułu prezentujemy spis linków do tych artykułów. Na tym kończymy tę relację. Następna planowana przez nas relacja ‘na żywo’ odbędzie się 27 października 2009 roku i dotyczyć będzie startu rakiety Ares I-X. Zapraszamy.

Lista artykułów dotyczących uderzenie stopnia Centaur i sondy LCROSS w Srebrny Glob:
http://www.space.com/scienceastronomy/091009-lcross-impact-update.html

http://www.spaceflightnow.com/lcross/091009impact/

http://www.newscientist.com/article/dn17951-spacecraft-kamikaze-smashes-into-moon.html

http://www.nasa.gov/centers/ames/news/releases/2009/09-131AR.html

http://www.nasa.gov/mission_pages/LCROSS/multimedia/index.html

O ile według naukowców pracujących przy programie doszło do wyrzutu materii, który został wykryty przez sondę LCROSS, to jednak wydaje się, że był on na tyle niewielki, by drobiny materiału nie wzbiły się na tyle wysoko, aby mogły zostać oświetlone przez Słońce. Dla porównania – uderzenie sondy europejskiej Smart-1, do którego doszło w 2006 roku wygenerowało wyraźny błysk zarejestrowany przez obserwatoria naziemne – w tym Obserwatorium Kanadyjsko-Francuskie na Hawajach (to samo, które również brało udział w misji LCROSS). Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku tej sondy zderzenie miało miejsce znacznie bliżej równika.

Animacja przedstawia sekwencję 130 sekundową zarejestrowaną przez kamerę pracującą w podczerwieni. Widać na niej bezpośredni moment uderzenia, oraz rozprzestrzeniający się obłok wyrzuconej materii. Na podstawie porównania można powiedzieć, że przebieg impaktu w przypadku stopnia napędowego Centaur przebiegał w zupełnie inny sposób i zamiast udzielić odpowiedzi na pytania, stawia kolejne. Czas pokaże, czy trwająca nadal analiza danych (która może okazać się długotrwałym i żmudnym zajęciem) uchyli jednak rąbka tajemnicy.

Godzina 21:25 CEST (09 10 2009)
Analizy zebranego materiału nadal trwają. Dostępny materiał nadal jest dość skąpy – przede wszystkim brak jest informacji o udanych obserwacjach z obserwatoriów naziemnych, choć istnieje przypuszczenie, że udało się zarejestrować wyrzut materii.

Badania spektroskopowe przeprowadzone przez Obserwatorium Kecka oraz Północne Obserwatorium Gemini są niejednoznaczne. Pewnym jest natomiast, że wiele obiektów – zarówno naziemnych jak i kosmicznych – zarejestrowało dane podczas impaktu. Pozwoli to na skorelowanie wyników i określenie tego co właściwie zaszło i dlaczego obserwowane efekty tak znacznie różnią się od spodziewanych. Wstępne teorie zakładają, że uderzenie nastąpiło w bardzo luźny materiał i dlatego rozbłysk uderzenia nie był tak silny. Zarejestrowany rozmiar krateru uderzeniowego wydaje się być jednak zgodny z przewidywaniami – czyli posiada średnicę około 20 metrów.

Z pewnością daje się odczuć pewne rozczarowanie wynikiem uderzenia – zwłaszcza jeśłi weźmiemy pod uwagę słynne zdjęcia z misji Deep Impact – jednak trzeba sobie uświadomić, że uzyskanie tak wyraźnego obrazu impaktu nie było priorytetem. Z perspektywy misji ważne są uzyskane dane i to one będą świadczyć o powodzeniu / porażce misji. Wstępne dane wydaję się wskazywać na sukces – choć to na razie informacje nieoficjalne. Najwyraźniej na pierwsze, solidne opracowania przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Godzina 18:55 CEST (09 10 2009)
Według nieoficjalnych danych – zarówno Teleskop Kosmiczny Hubble’a, jak i orbiter LRO zarejestrowały impakt i powiększający się obłok materii. Trwa również obróbka materiału z obserwatoriów naziemnych. Wydaje się również, że impakt można było również zaobserwować przez krótką chwilę podczas transmisji z kamery pracującej w podczerwieni.

Godzina 16:11 CEST (09 10 2009)
Pierwsze informacje od naukowców i inżynierów pracujących przy projekcie LCROSS wydają się potwierdzać, że zostało zebranych sporo danych do późniejszej analizy. Potwierdzono obserwację uderzenia stopnia Centaur w Srebrny Glob. Zauważono również wyraźne ślady sodu w profilu eksplozji.

Godzina 15:58 CEST (09 10 2009)
Za chwilę odbędzie się konferencja prasowa, na której powinny zostać opublikowane pierwsze wyniki.

Godzina 14:54 CEST (09 10 2009)
Czy LCROSS zarejestrowało uderzenie Centaura w Księżyc? Kilka klatek w podczerwieni z nagrania, prezentowanego w części głównej artykułu, wydaje się sugerować, że coś mogło się zarejestrować. Więcej informacji (oraz obrazy) znajduje się pod tym linkiem.
“Anomalia” wydaje się być wyraźnie ciemniejsza od poziomu szumu.

Godzina 14:22 CEST (09 10 2009)
Poniżej prezentujemy nagranie z ostatnich chwil sondy LCROSS.

{youtube}go01vm8DM5g{/youtube}
Ostatnie chwile sondy LCROSS / Credits – NASA TV

Godzina 14:09 CEST (09 10 2009)
Pierwsze nieoficjalne informacje z obserwatorium na Mauna Kea (Hawaje) – nie zaobserwowano błysku przy zderzeniu oraz wyrzuconej materii.

Godzina 13:53 CEST (09 10 2009)
Konferencja prasowa zaplanowana jest godzinę 16:00 CEST. W trakcie tej konferencji powinniśmy poznać pierwsze, wstępne, wyniki. Niepotwierdzone źródła informują, że LRO wykryło uderzenie LCROSS i sygnatury termiczne.

Godzina 13:44 CEST (09 10 2009)
Trwa zbieranie danych z obserwatoriów naziemnych oraz orbitalnych. Pierwsze reakcje wydają się sugerować, że stopień Centaur nie wywołał silnego błysku przy uderzeniu, co oznacza, że prawdopodobnie nie uderzył w litą skałę (co planiści misji chcieli uniknąć) a w bardziej ‘piaszczyste’ podłoże, co naukowcy chcieli osiągnąć.

Godzina 13:36 CEST (09 10 2009)
LCROSS uderzył w Księżyc
. Niebawem więcej informacji będzie dostępnych. W części głównej artykułu prezentujemy ostatnie zdjęcia z sondy LCROSS.

Godzina 13:33 CEST (09 10 2009)
Centaur uderzył w Księżyc!
Trwa poszukiwanie strumienia materii wybitego przez ten stopień.

Godzina 13:29 CEST (09 10 2009)
Dwie minuty do uderzenia stopnia Centaur. Misja dedykowana jest Walterowi Cronkite – słynnemu komentatorowi misji NASA.

Godzina 13:27 CEST (09 10 2009)
Link do obserwatorium naziemnego MMT, który będzie obserwować oba uderzenia:
http://www.mmto.org/lcross/

Stopień Centaur powinien wybić krater wielkości 22 m i głębokości około 4 metrów, wybijając 350 ton księżycowego materiału.

Godzina 13:25 CEST (09 10 2009)
Sześć minut do uderzenia stopnia Centaur w Srebrny Glob. Przed chwilą odbyła się seria GO/NO GO dotycząca przygotowania zespołów do obserwacji uderzenia przez sondę LCROSS. Wszystkie zespoły są na GO.

Godzina 13:21 CEST (09 10 2009)
Nastąpiła rekonfiguracja strumienia danych z LCROSS na Ziemię. Prędkość – 1megabit na sekundę.

Godzina 13:19 CEST (09 10 2009)
12 minut do uderzenia stopnia Centaur i 16 minut do uderzenia LCROSS w Księżyc. LCROSS znajduje się około 400 km za stopniem Centaur. Systemy na pokładzie LCROSS pracują prawidłowo.

Godzina 13:14 CEST (09 10 2009)
Około 21 minut do uderzenia sondy LCROSS w Księżyc i 17 minut do uderzenia stopnia Centaur. Odległość Centaura od Księżyca – mniej niz 2700 km.

Godzina 13:09 CEST (09 10 2009)
Pojawiło się już pierwsze zdjęcie z kamery pracującej w zakresie podczerwonym. Ciekawostka techniczna – fotometr LCROSS wykona 1000 pomiarów na sekundę. Fotometr przed chwilą został uruchomiony.

Godzina 13:05 CEST (09 10 2009)
26 minut do uderzenia stopnia Centaur w Księżyc.

Godzina 12:58 CEST (09 10 2009)
Kolejne zdjęcia z LCROSS wyraźnie pokazują, że sonda coraz bardziej się zbliża do Księżyca.

Godzina 12:49 CEST (09 10 2009)
90 sekund po pierwszym uderzeniu (przez stopień Centaur) nad miejscem uderzenia przeleci sonda LRO.

Godzina 12:43 CEST (09 10 2009)
48 minut do pierwszego uderzenia w Srebrny Glob. Systemy na pokładzie LCROSS pracują prawidłowo. Trzy stacje naziemne monitorują LCROSS – co oznacza, że jeśli jakaś stacja naziemna będzie mieć problemy, dane z tej sondy wciąż będą odczytywane niezależnie z innych źródeł. Przed chwilą LCROSS wykonał pierwsze zdjęcie Księżyca.

Godzina 12:33 CEST (09 10 2009)
Pozostało już tylko 58 minut do uderzenia stopnia Centaur w Księżyc.

Godzina 12:15 CEST (09 10 2009)
Już za chwilę zacznie się transmisja na NASA TV.

Godzina 10:40 CEST (09 10 2009)
Warto przypomnieć, że od godziny 3:50 CEST Centaur i LCROSS lecą już osobno. Sonda wykonała manewr hamujący i powinna lecieć za górnym stopniem (około 10 minut). Operatorom misji udało się wyprowadzić lepszą niż zakładaną (20km) celność uderzenia, teraz jest to okrąg o średnicy 3.5 kilometra. Zarzucono także (kilkanaście godzin temu) manewr poprawiający trajektorię – Trajectory Correction Maneuver 10, i tym samym droga do krateru Cabeus jest już otwarta.

O godzinie 12:15 na NasaTv zacznie się transmisja z tego historyczynego wydarzenia, w planie m.in. :

  • obrazy z kamerki pokładowej LCROSS, dopiero na chwilę przed impaktem będzie można się spodziewać zadowalających widoków
  • wizualizacje stanu aktualnego oparte na telemetrii
  • widok na główną kontrolę misji – LCROSS Mission and Science Operations
  • wywiady z osobami zaangażowanymi w misję oraz wieloma innymi
  • przygotowane wstawki wideo – czyli historia budowania LRO, LCROSS, start, itd
  • podgląd na najważniejsze miejsce, w którym ludzie będą oglądać to wydarzenie – w NASA Ames
  • możliwe przekazy live z University of Hawaii, a dokładniej z ich 88-calowego teleskopu na Mauna Kea.

Zachęcamy także do śledzenia kosmonauty oraz wątku misji na astro4u.net, gdzie na bieżąco będziemy komentować sytuacje i to u nas pojawią się pierwsze obrazy po impakcie!

Godzina 06:05 CEST (09 10 2009)
Już za kilka godzin sonda LCROSS oraz stopień Centaur uderzą w Księżyc. To ‘kosmiczne bombardowanie’ ma na celu znalezienie wody w postaci lodu, potencjalnie zalegających w wiecznie zaciemnionych kraterach w obszarach podbiegunowych Srebrnego Globu. LCROSS powinien uderzyć w krater Cabeus.

W chwili obecnej uderzenie stopnia Centaur planowane jest na godzinę 13:31 CEST a LCROSS – 4 minuty później.

W latach 90. XX wieku dwie księżycowe sondy – Clementine oraz Lunar Prospector – dostarczyły danych sugerujących, że w okolicach obszarów podbiegunowych Srebrnego Globu znajdują się pokłady wody w postaci lodu. Lód, dostarczany przez miliardy lat na Księżyc, zalegałby w wiecznie zacienionych kraterach w okolicach obu biegunów naszego naturalnego satelity. Dane wydawały się sugerować, że lodu jest na tyle dużo, że bez problemu możnaby go wykorzystać do praktycznych zastosowań dla ewentualnych przyszłych baz załogowych. Oznacza to, że wody nie trzeba by dostarczać na Księżyc, co pozwoliłoby przeznaczyć zaoszczędzone miejsce i masę na inne zapasy i sprzęty oraz potencjalnie obniżyć koszty eksploracji.

Kolejne sondy, które w pierwszej dekadzie XXI wieku krążyły wokół Księżyca, wydawały się przeczyć tym wynikom (wyniki z misji Kaguya zostały przedstawione w tym artykule). Między innymi dlatego NASA zdecydowała się zbudować sondę LCROSS, wykorzystać górny stopień Centaur w ramach misji LRO/LCROSS. (O pewnych problemach ze stopniem Centaur wspominaliśmy w tym artykule).

Czy LCROSS odkryje lód w kraterze Cabeus? Już za kilka godzin możemy się dowiedzieć!

O programach i sposobach oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem: LINK

Centaur crater, credits: NASA

Uderzenie stopnia Centaur widziane z sondy LCROSS / Credits - NASA   TV

Jedno z   ostatnich zdjęć przed uderzeniem w Księżyc - Credits NASA TV

Ostatnie   zdjęcie z LCROSS w paśmie widzialnym - małe kratery są widoczne /   Credits - NASA TV

Godzina   13:21 CEST - Księżyc z LCROSS / Credits - NASA TV

13:12 CEST -   położenie Centaura i LCROSS względem Księżyca / Credits - NASA TV

13:29 CEST -   widok z LCROSS / Credits - NASA TV

Comments are closed.