LOFAR działa w Polsce

0
Pod Olsztynem uruchomiono pierwszą z polskich stacji wieloantenowego radioteleskopu LOFAR.

W piątek 22 sierpnia w Bałdach koło Olsztyna uruchomiono pierwszą z polskich stacji europejskiego wieloantenowego radioteleskopu LOFAR.
Docelowa sieć anten systemu LOFAR w Europie / Credits: Astron

Docelowa sieć anten systemu LOFAR w Europie / Credits: Astron

LOFAR składa się obecnie z 50 stacji rejestrujących promieniowanie radiowe pochodzące z przestrzeni kosmicznej. Dane z wszystkich anten zbierane są przez centrum przetwarzania w holenderskim Groningen. Holenderska agencja ASTRON jest bowiem pomysłodawcą i koordynatorem tego przedsięwzięcia.

Stacja w Bałdach jest najbardziej wysuniętym zestawem anten radioteleskopu. Składa się z 96 anten pracujących w paśmie 30-80 MHz i 96 anten pracujących w zakresie 80-240 MHz.

LOFAR umożliwia obserwacje na bardzo niskich częstotliwościach, w zakresie słabo dotąd zbadanym przez radioastronomów. Ma kilkadziesiąt razy większą czułość i rozdzielczość niż największe z wykorzystywanych dotychczas radioteleskopów. Prócz badań astronomicznych i geofizycznych, anteny radioteleskopu będą mogły zostać użyte również w eksperymentach z zakresu fizyki gleby, geofizyki i nawigacji satelitarnej.

Mapa radiowa galaktyki M51 wykonana przez LOFAR na częstotliwości 150 MHz. / Credit: © David Mulcahy et al., Astronomy & Astrophysics

Mapa radiowa galaktyki M51 wykonana przez LOFAR na częstotliwości 150 MHz. / Credit: © David Mulcahy et al., Astronomy & Astrophysics

W Polsce umiejscowione zostały 3 zespoły anten radioteleskopu. Kolejne dwa powstaną w Borowcu k/Poznania i Łazach k/Bochni. Opiekę nad stacją w Bałdach sprawuje Centrum Diagnostyki Radiowej Środowiska Kosmicznego na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Razem z Uniwersytetem Jagiellońskim (Łazy) i Centrum Badań Kosmicznych PAN (Borowiec), tworzy ono POLFAR, będący polskim partnerem projektu LOFAR.

Trzy stacje POLFAR są jedną z największych polskich inwestycji w infrastrukturę badawczą. Kwotę 25 milionów na projekt wyasygnowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

(PAP)

Comments are closed.