Prawdopodobnie promieniowanie słoneczne odpowiada za czerwonawy kolor największego huraganu w Układzie Słonecznym.
Wielka Czerwona Plama (WCP) to największy huragan w Układzie Słonecznym. WCP istnieje już przynajmniej od początku XIX wieku, choć niektóre dawne zapiski astronomiczne sugerują, że ten huragan był mocno rozbudowany nawet w XVII wieku.
WCP wyróżnia się kolorem od pozostałych chmur Jowisza. Dotychczas uważano, że ten kolor WCP zawdzięcza związkom chemicznym dostarczanym z głębszych warstw atmosfery tego gazowego giganta. Nowe eksperymenty, przeprowadzone przez zespół pod kierownictwem Kevina Baines’a z Jet Propulsion Laboratory sugerują, że to promieniowanie słoneczne na falach ultrafioletu odpowiada za czerwonawy kolor WCP.
Ten zespół naukowców dokonał napromieniowania gazów acetylenu oraz amoniaku w świetle ultrafioletu. Oba związki chemiczne występują w atmosferze Jowisza a stosunek gazów określono opierając się na danych z przelotu sondy Cassini z 2000 roku. Uzyskano czerwonawą kolorystykę gazów, powstałą wskutek łamania wiązań chemicznych. Ta kolorystyka odpowiada kolorowi WCP.
Zespół Kevina Baines’a uważa, że kolor WCP można nazwać rodzajem „opalenizny” górnych warstw tego huraganu. WCP głębiej prawdopodobnie nie posiada już tych kolorów, raczej jest biaława lub szarawa.
Początkowo badano kolorystykę rozpadu wodorosiarczku amonu (NH4HS), który znajduje się w pewnych ilościach w górnych warstw atmosfery Jowisza. Co ciekawe, uzyskany kolor był zielonkawy, co skłoniło zespół naukowców do eksperymentów z innymi związkami chemicznymi, w tym mieszaniny gazów acetylenu oraz amoniaku.
Dlaczego tylko WCP jest taka czerwona, a pozostałe górne partie chmur Jowisza charakteryzują się słabszymi odcieniami koloru czerwonego/pomarańczowego? Prawdopodobnie ma to związek z wysokością WCP – jest ona znacznie wyższa od pozostałych górnych warstw chmur Jowisza, przez co dociera do niej więcej promieniowania ultrafioletowego. W konsekwencji, pomiędzy WCP a górną granicą atmosfery tego gazowego giganta jest mniej innych gazów, które by mogły pochłaniać promieniowanie słoneczne. Jest także możliwe, że gazy i kryształki amoniaku mogą przebywać dłużej w górnych warstwach WCP.
W lipcu 2016 roku do Jowisza dotrze sonda Juno, która będzie krążyć wokół tej planety przynajmniej przez 15 miesięcy. Juno będzie także obserwować górne warstwy atmosfery Jowisza, zatem możemy się spodziewać nowych danych dotyczących WCP.
Porównanie wielkości WCP pomiędzy 1995 a 2014 rokiem / Credits – NASA, ESA
Co ciekawe, od lat trzydziestych dwudziestego wieku astronomowie raportują kurczenie się WCP. Pod koniec XIX wieku średnica tego huraganu sięgały 41 tysięcy kilometrów w najszerszym przekroju. W 1979 roku było to „zaledwie” 23 tysiące kilometrów. Półtorej dekady później, w 1995 roku, kosmiczny teleskop Hubble (HST) zmierzył średnicę WCP – było to już 21 tysięcy kilometrów. Pod koniec zeszłej dekady, w 2009 roku, średnica WCP wynosiła tylko 18 tysięcy kilometrów.
(NASA, JPL)
