Śmieci kosmiczne (raport – styczeń 2013)

0

Przed końcem stycznia może dojść do deorbitacji radzieckiego satelity Kosmos 1484. Masa tego obiektu wynosi 2500 kilogramów. Ponadto, pojawiła się informacja o możliwym kolejnym chińskim teście broni antysatelitarnej.

Kosmos 1484 został wyniesiony na orbitę 24 lipca 1983 roku. Ten satelita był prototypem radzieckich (a potem rosyjskich) satelitów obserwacji Ziemi serii Resurs-O1. Satelita Kosmos 1484 został wyniesiony na orbitę za pomocą rakiety Wostok. Masa Kosmos 1484 wynosi 2500 kilogramów.  Ten satelita był używany do regularnych i (głównie?) cywilnych obserwacji dla radzieckiej gospodarki z rozdzielczością obrazowania rzędu kilkudziesięciu metrów. 

Aktualnie przewiduje się moment deorbitacji satelity Kosmos 1484 na nie wcześniej niż 26 stycznia 2013 roku. Ta data z pewnością jeszcze kilka razy ulegnie zmianie – jeszcze w listopadzie zeszłego roku przewidywano deorbitację tego satelity przed końcem grudnia 2012. Tak jednak się nie stało – m.in. z powodu niskiej aktywności słonecznej, która przekłada się na „rzadsze” górne warstwy atmosfery, w których poruszają się satelity na niskich orbitach wokółziemskich (LEO). Aktualnie (11 stycznia 2013) Kosmos 1484 przebywa na orbicie o wysokości około 255 km.

W październiku 1993 roku Kosmos 1484 doświadczył poważniejszej awarii, być może eksplozji systemu baterii zainstalowanych na pokładzie lub uderzenia innego obiektu. Z dostępnych informacji wynika, że od tego czasu Kosmos 1484 jest częściowo zniszczonym satelitą, pozbawionym części zainstalowanych instrumentów, które wskutek tej eksplozji oddzieliły się od reszty satelity. Pewne symulacje sugerują, że Kosmos 1484 wygenerował przynajmniej kilkaset szczątków o rozmiarach mniejszych od jednego centymetra. Niektóre ze szczątków satelity Kosmos 1484 już dokonały deorbitacji.

Kosmos 1484 jest jednym z wielu satelitów czy szczątków satelitów, które każdego roku dokonują deorbitacji. Jednak ten satelita, być może ze względu na swoje nieco większe rozmiary od innych deorbitowanych obiektów, zyskał pewien rozgłos medialny. Warto tu jednak dodać, że orbita Kosmos 1484 jest na tyle „szeroka”, że żadne miejsce na Ziemi nie jest specjalnie zagrożone upadkiem tego obiektu – najbardziej prawdopodobny jest upadek nad którymś z oceanów naszej planety.

Jednocześnie pojawiają się informacje z zachodnich źródeł sugerujące zbliżający się chiński test broni antysatelitarnej (ASAT). Ten test miałby nastąpić jeszcze w styczniu tego roku i byłby to już trzeci chiński ASAT. Pierwsze informacje na ten temat pojawiły się w amerykańskich sferach rządowych już w październiku zeszłego roku.

Nie wiadomo jak miałby wyglądać ten test. Niektóre źródła sugerują nawet możliwość wykonania testu ASAT przeciwko obiektowi umieszczonemu na średniej orbicie wokółziemskiej (MEO), czyli powyżej 2000 km na Ziemią. Byłby to pierwszy taki test – wszystkie inne testy ASAT przeprowadzono przeciwko celom poruszającym się po orbitach LEO. Warto tu zauważyć, że satelity nawigacyjne (np. amerykański GPS) znajdują się na MEO. Chiński test ASAT na MEO można by uznać za demonstrację technicznej możliwości tego państwa do ofensywnego zniszczenia innych systemów nawigacji satelitarnej.

Pierwszy z chińskich testów ASAT odbył się sześć lat temu, 11 stycznia 2007 roku. Ten test został wykonany przeciwko staremu chińskiemu satelicie pogodowemu o nazwie Fengyun-1C. Test się powiódł – satelita został zniszczony, generując kilka tysięcy odłamków. Grafika w galerii tego artykułu prezentuje rozkład orbit szczątków Fengyun-1C miesiąc po teście ASAT – dziś rozmieszczenie odłamków obejmuje znacznie więcej orbit na LEO. Konsekwencje tego testu są poważne, gdyż Fengyun-1C znajdował się na dość wysokiej orbicie (około 850 km) a powstałe szczątki będą przez dekady schodzić z orbity, w międzyczasie zagrażając innym satelitom oraz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).  Jeśli nowy test ASAT miałby odbyć się na MEO, to jego konsekwencje mogą być równie poważne, gdyż z orbit typu MEO deorbitacja może trwać nawet i kilka tysięcy lat. Z drugiej strony Chiny planują umieszczenie własnego systemu nawigacji satelitarnej na MEO (Beidou-Compass), co oznacza, że z pewnością nie ryzykowaliby utraty własnych satelitów. Jest więc możliwe, że nadchodzący test ASAT odbyłby się w formie „nieaktywnej” – np. zamiast uderzenia w danego satelitę nastąpiłby bliski przelot.

{youtube}6gNVZBLcezs{/youtube}
Chiński test ASAT – 11 stycznia 2007 / Credits – AnalyticalGraphics

Warto tu dodać, że 31 grudnia 2012 roku doszło do deorbitacji rosyjskiego satelity Kosmos 2261, który został umieszczony na orbicie w 1993 roku. Do deorbitacji doszło nad wodami oceanu, pomiędzy Australią a Antarktydą. Masa Kosmos 2261 wynosiła 1900 kg.

Temat „kosmicznych śmieci”, ich powstawania, dynamiki, deorbitacji oraz zagrożenia dla innych obiektów na orbicie będzie jeszcze nie raz poruszany na łamach serwisu Kosmonauta.net.

Comments are closed.