Wkrótce przetasowania w astronautyce załogowej? Czekamy na ogłoszenie beneficjentów programu CCiCap

0

23 marca NASA zakończyła przyjmowanie wniosków na prace w ramach trzeciej rundy programu Commercial Crew Program (CCP), nazwanej Commercial Crew Integrated Capability (CCiCap). Teraz czekamy na ogłoszenie listy beneficjentów konkursu, co nastąpi na przełomie lipca i sierpnia. Będzie to wydarzenie, które wywrze ogromny wpływ na kształt astronautyki załogowej w najbliższych, co najmniej kilku latach.

Program CCP NASA realizuje od 2009 roku. Jego celem jest wypełnienie miejsca jakie pozostało po wysłaniu promów kosmicznych STS na emeryturę i w związku z tym brakiem możliwości transportu astronautów na orbitę. W szczególności dotyka to funkcjonowania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), do której załogi obecnie transportuje wyłącznie Rosja za pomocą statków Sojuz.

Program CCP ma doprowadzić do wyłonienia spośród kilku firm zamierzających odegrać rolę w załogowej astronautyce te najlepsze, które uzyskają kontrakty NASA na wysyłanie astronautów na niską orbitę wokółziemską, w tym na wymianę załóg ISS. Ponieważ zadanie to jest bardzo trudne pod względem technologicznym, wymaga kilkuletnich prac projektowych, konstrukcyjnych i testów, a przy tym obarczone jest dużym ryzykiem, wymaga ono wsparcia finansowego i technicznego ze strony rządu, co realizuje agencja NASA w ramach programu CCP. Wybór firm do poszczególnych etapów prac odbywa się na zasadzie konkursów, przy czym wspiera się jednocześnie kilku beneficjentów celem zapełnienia konkurencji. Ostatecznie do kontraktu zostanie wybrana jedna lub dwie firmy. Ale do tego momentu musimy poczekać jeszcze kilka, prawdopodobnie około pięciu lat.

Program CCP jest realizowany w kilku rundach, z których druga dobiega końca, niedawno został zaś rozpisany konkurs na rundę trzecią. Konkurs został ogłoszony 7 lutego bieżącego roku, a 23 marca zostało zakończone przyjmowanie propozycji. Rozstrzygnięcie nastąpi około 1 sierpnia, gdy zostaną ogłoszone nazwy przynajmniej dwóch firm, które będą korzystać z dalszego dofinansowania swych prac.

Rundy programu CCP:

Ostatnia runda, która rozpocznie się w połowie 2014 roku, będzie miała na celu przeprowadzenie testów, certyfikację i przygotowanie systemów do rutynowych lotów komercyjnych, które mają rozpocząć się około 2017 roku.

Program CCP ma ogromne znaczenie, gdyż to on praktycznie ukształtuje obraz rynku prywatnych firm astronautycznych, które prawdopodobnie przez wiele lat będą odgrywać na nim główną rolę. Stąd tak duże zainteresowanie wielu firm udziałem w programie CCP, chodzi bowiem o rynek wart wiele miliardów dolarów. Zwłaszcza, jeśli rozwinie się równolegle prywatny rynek lotów turystycznych, w tym do prywatnych stacji orbitalnych.

Poniżej zestawiano kwoty, jakie do tej pory zostały wydatkowane przez NASA w ramach programu CCP (w mln USD):

——————————————————-
Runda                    CCDev     CCDev2       Razem
Lata                     2010-11   2011-12      2010-12
——————————————————-
Producenci statków załogowych:
The Boeing Company       18,0     92,3+20,6[1]   130,9
Blue Origin               3,7     22,0            25,7
Sierra Nevada Corp.      20,0     80,0+25,6[1]   125,6
SpaceX [2]                –       75,0            75,0
Excalibur Almaz           –        0[3]            0
——————————————————-
Producenci rakiet nośnych:
United Launch Aliance     6,7      0[3]            6,7
Alliant Techsystems       –        0[3]            0
——————————————————-
Inni:
Paragon Space Dev.        1,4      –               1,4
——————————————————-
Razem                    49,8    315,5           365,3
——————————————————-

[1] Dodatkowe kwoty przyznane w 2011 r.
[2] SpaceX bierze również udział w programie COTS dotyczącym rozwijania transportu towarów na ISS.
[3] Bezkwotowe porozumienie podpisane w 2011 r. w ramach CCDev2.

Rozstrzygnięcie konkursu CCiCap zostanie ogłoszone dopiero za kilka miesięcy, nie wiadomo więc jeszcze jakie firmy zostaną jego beneficjentami. Według zamiarów NASA zostanie wytypowanych co najmniej dwóch beneficjentów, by zapewnić pomiędzy nimi konkurencję. Ponadto wydaje się raczej pewne, że należy ich szukać pomiędzy firmami uczestniczącymi w dotychczasowych rundach programu, gdyż dzięki udziałowi w nich zdołały one już osiągnąć odpowiednie zaawansowanie swych projektów i konstrukcji. Poszczególne projekty omawiane były już szczegółowo na łamach serwisu Kosmonauta.net. Przypomnijmy tylko, że wszystkie firmy proponują statki wielokrotnego użytku, gdzie obok wahadłowca Dream Chaser firmy Sierra Nevada pozostałe to klasyczne kapsuły, poza projektem SV firmy Blue Origin – kapsuły ze zwiększoną siłą nośną.

Jeśli można dokonać jakichś prognoz, to pewnym wskaźnikiem szans poszczególnych firm mogą być sumy kwot już wydanych na nie przez NASA, które świadczą o uznaniu ekspertów NASA dla ich projektów. Kwoty te wskazują na Boeinga i Sierra Nevada. Wydaje się, że rzeczywiście kapsuła CST-100 firmy Boeing znajduje się na największym stopniu zaawansowania – trwają intensywne testy poszczególnych podsystemów, firma zaś zapowiada pierwsze loty załogowe już w 2015 roku. Z kolei wahadłowiec firmy Sierra Nevada wydaje się być rozwiązaniem najbardziej zaawansowanym technologicznie ze wszystkich konstrukcji, co z pewnością nie jest bez znaczenia.

Tym dwóm liderom nieco tylko ustępuje firma SpaceX multimilionera Elona Muska, najbardziej aktywna medialnie. Należy jednak podkreślić, że ze względu na zwycięstwo w innym programie NASA, Commercial Orbital Transportation Services (COTS), w ramach którego SpaceX otrzymał ponadmiliardowe kontrakty na zaopatrywanie ISS (obok firmy Orbital Sciences, która jednak w CCP nie odniosła sukcesu), firma ta uzyskała znaczną przewagę nad konkurentami już na starcie. Otóż w ramach COTS budowana jest zarówno rakieta Falcon 9 jak i kapsuła Dragon, tak więc udział w programie CCP wiąże się przede wszystkim z dostosowaniem systemu Falcon 9/Dragon do lotów załogowych.

Strona programu CCP: http://commercialcrew.nasa.gov/page.cfm?ID=38.

Comments are closed.