Nastąpiła aktualizacja Encyklopedii Pozasłonecznych Układów Planetarnych. Na liście potwierdzonych egzoplanet znajduje się obecnie już 716 obiektów, a wśród nich obiekty o masach zaledwie 0,45 i 0,66 masy Ziemi.
W ostatnich dniach wiele dyskusji trwało na temat układu Kepler-20, złożonego z pięciu egzoplanet. Jest to wyjątkowo ciekawy mały układ planetarny, w którym wykryto małe, skaliste obiekty oraz nieco większe egzoplanety, być może podobne do Neptuna.
Nie są to jedyne ciekawe odkrycia dokonane za pomocą teleskopu Kepler. Kilka dni później poinformowano o zarejestrowaniu przez ten teleskop innego układu planetarnego, złożonego także z małych i skalistych egzoplanet. Układ otrzymał oznaczenie KOI-55 i w jego skład wchodzą egzoplanety KOI-55 b i KOI-55 c. Jest to układ bardzo interesujący, gdyż te egzoplanety mogą być świadkami i pozostałościami po fazie czerwonego giganta gwiazdy macierzystej.
KOI-55 b ma masę około 0,45 masy Ziemi i krąży wokół swej gwiazdy macierzystej w odległości zaledwie 900 tysięcy kilometrów (zaledwie 2,5 raza dalej niż Księżyc od Ziemi!). Z kolei KOI-55 c jest nieco większa – ma masę zaledwie około 2/3 masy Ziemi i krąży w odległości 1,15 miliona kilometrów od swej gwiazdy macierzystej. KOI-55 b jest zatem w tej chwili najlżejszą znaną nam egzoplanetą krążącą wokół “normalnej” gwiazdy (czyli nie pulsara). Okresy obiegu obu ezoplanet wynoszą odpowiednio zaledwie 5,5 i 8 godzin wokół swej gwiazdy macierzystej.
Układ KOI-55 jest o tyle szczególny, gdyż gwiazda macierzysta jest już w bardzo zaawansowanym wieku, po fazie czerwonego giganta. Oznacza to, że prawdopodobnie zarówno KOI-55 b jak i KOI-55 c są jedynie “pozostałościami” po dawnych, znacznie większych egzoplanetach – są to jądra tych obiektów. Gdy KOI-55 był gwiazdą gigantem, egzoplanety KOI-55 b i KOI-55 c wręcz “zanurzone” w gazie wyrzuconym z gwiazdy macierzystej mogły powoli zmniejszać swe orbity aż do dzisiejszego stanu. Prawdopodobne wszelkie inne egzoplanety, które istniały w tym układzie, lecz znajdowały się bliżej od KOI-55 b i KOI-55 c, zwyczajnie zostały pochłonięte przez swoją gwiazdę macierzystą.
Bardzo podobny los może spotkać pewnego dnia i nasz Układ Słoneczny – jest bardzo prawdopodobne, że wszystkie planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia i Mars) zostaną pochłonięte przez nasze Słońce, kiedy zmieni się w czerwonego olbrzyma. Być może pewnego dnia pozostałością po naszym Układzie Słonecznym będzie jeden lub dwa małe skaliste obiekty – pozostałości po jądrach Jowisza i Saturna.
Oprócz odkrycia KOI-55 b i KOI-55 c w ostatnich dniach doniesiono o istnieniu egzoplanety NY Vir b. Jest to obiekt na wskroś odmienny – ma masę minimalną około 2,3 masy Jowisza i krąży wokół swej gwiazdy macierzystej z czasem aż 2900 dni, czyli około 8 lat. Dla porównania – orbita Jowisza z naszego Układu Słonecznego to około 11,8 roku. W centrum układy NY Vir znajdują się dwie gwiazdy tworzące gwałtownie pulsujący układ podwójny, w którym jedna gwiazda ma temperaturę fotosfery rzędu 33 tysięcy K i masę około 0,46 masy Słońca, a druga około 3 tysięcy K i masę około 0,14 masy Słońca.
Wraz z powyżej opisanymi odkryciami lista znanych i potwierdzonych egzoplanet na liście Encyklopedii Planet Pozasłonecznych wzrosła do 716. obiektów.
(EPE, Nature)