Opportunity: ostatnia prosta do krateru Santa Maria

0

Od kilkunastu tygodni możemy zaobserwować duży postęp w przebytych odległościach jakie Opportunity pokonuje po równinach Meridiani. Obszar na którym występowała duża ilość wydm, łazik ma już za sobą. Od dnia marsjańskiego Sol-2405 dominować będzie płaski teren otaczający krater Santa Maria.

Coraz szybciej po powierzchni Marsa
Jeszcze na początku tego roku osoby odpowiedzialne za planowanie operacji łazika wspominały, iż maksymalny dystans jaki będzie mógł pokonywać Opportunity to 70m/sol. Ograniczenie to było związane z poruszaniem się łazika tyłem do przodu. Taka konfiguracja jest niezbędna aby zmniejszyć do minimum opory w przednim prawym kole. To właśnie zwiększone opory poprzedziły awarię jednego z kół na bliźniaczym łaziku Spirit. Z drugiej strony autonomiczny system nawigacyjny (autonav) korzysta z obrazów dostarczanych przez kamerę nawigacyjną navcam. Jednak w przypadku jazdy do tyłu obraz powierzchni Marsa jest przesłonięty przez elementy konstrukcyjne łazika w szczególności antenę komunikacyjną, co w konsekwencji wykluczało poprawne użytkowanie systemu nawigacyjnego.

W lipcu pojawiły się informacje o nowej technice, która pomimo jazdy do tyłu umożliwiała wykorzystanie systemu autonav. W dużym uproszczeniu polega ona na wykonaniu skrętu w miejscu o pewien kąt tak aby kamera nawigacyjna mogła wykonać nie przysłonięte niczym zdjęcia. Dzięki tej operacji system nawigacyjny łazika może wykorzystać wykonane zdjęcia do przebycia kolejnych metrów. Początkowo, podczas testów łazik pokonywał 90m/sol co stanowiło: 70m pokonanych z wyłączonym systemem autonav i 20m z jego wykorzystaniem. Na początku października przeprowadzono także test nawigacji autonomicznej przy użyciu wyłącznie tylnych kamer unikania zagrożeń, hazcams.

Nowa technika jazdy sprawdza się wyjątkowo dobrze. Sprzymierzeńcem nowej strategi poruszania się łazika był teren, który stawał się coraz mniej wymagający dla łazika. Duże wydmy stopniowo ustępowały mniejszym a od dnia Sol-2349 Opportunity przejeżdżał kolejne metry już po płaskich skałach. Równiejszy teren sprawiał, iż po przesłaniu zdjęć na Ziemię osoby planujące trasę łazika mogły zaplanować dużo dłuższe przejazdy. Wcześniej wydmy skutecznie ograniczały widoczność poprzedzającego terenu. Odległości jakie obecnie pokonuje łazik są dosyć imponujące. Wynoszą one nawet 100-130m/sol i co najważniejsze stan prawego przedniego koła nie pogarsza się mimo zwiększonego tempa. Obecnie limit maksymalnego dystansu jaki może pokonać łazik został ustalony na 140m/sol.

Santa Maria, ostatni przystanek w drodze do krateru Endeavour
Podczas dnia Sol-2405 Opportunity opuścił rejon skał po których poruszał się od kilkudziesięciu dni marsjańskich i wjechał na równinny obszar otaczający krater Santa Maria. Ta około 90-cio metrowa formacja jest kolejnym punktem zwrotnym przed ostatnim odcinkiem prowadzącym do krateru Endeavour. Teren na którym teraz znajduje się łazik jest bardzo podobny do tego występującego w pobliżu miejsca lądowania oraz krateru Victoria. Cechuje się małym lub wręcz zerowym występowaniem wydm. Z całą pewnością przemieszczanie się po tym terenie będzie nadal tak efektywne jak to ostatnio ma miejsce. Choć w porównaniu do przemieszczania się po skałach nie będzie tutaj zbyt dużo charakterystycznych punktów ułatwiających analizę odległości dla systemu nawigacyjnego. Aby dojechać do krateru Santa Maria Opportunity ma do przebycia jeszcze około 1.7km. Analizując trasę łazika na przestrzeni ostatnich tygodni można się spodziewać, iż o ile nie wystąpią nieprzewidywane trudności to łazik dotrze do krawędzi tego krateru jeszcze w tym roku. Być może gdzieś na przełomie listopada i grudnia.

Jak będzie wyglądała trasa do krateru Santa Maria? W najbliższym sąsiedztwie obecnego położenia Opportunity znajduje się kilka małych kraterów. Ich średnica wynosi od kilku do kilkunastu metrów. Największy o rozmiarach 16-17m znajduje się w odległości około 270m. Obecnie nie wiadomo czy łazik zatrzyma się przy tym kraterze na bliższe badania, jak również nie wiadomo czy przejedzie w jego pobliżu. Jest za to pewnym, że nieco dłuższy postój planowany jest przy kraterze Santa Maria.

Zdążyć przed łazikiem Curiosity
Obecnie najważniejszym motywem naukowym dla którego Opportunity jedzie w kierunku krateru Endeavour jest występowania pewnych minerałów, które uformowały się na skutek występowania wody. Dowodów na istnienie tych materiałów w rejonach krateru Endeavour dostarczył instrument naukowy na pokładzie sondy MRO – Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer for Mars (CRISM). Urządzenie jest spektrometrem działającym w zakresie widzialnym i bliskiej podczerwieni. CRISM umożliwia stworzenie mapy występowania minerałów i późniejsze zidentyfikowanie obszarów gdzie kiedyś mogło występować wodne środowisko. Czyli być może takie, które mogło sprzyjać rozwojowi życia. Jak wiadomo badanie takich obszarów jest jednym z podstawowych założeń misji Mars Science Laboratory (MSL). Jednak nim łazik Curiosity dotrze na Marsa, osoby związane z misją łazika Opportunity postawiły sobie za cel dotarcie i zbadanie interesujących minerałów w okolicach krateru Endeavour.

Krateru Endeavour pozostaje najwyższym priorytetem misji łazika. Do tego stopnia, iż ograniczono do minimum postoje na badania naukowe. Przykładowo po badaniach meteorytu Oileán Ruaidh zdecydowano nie zatrzymywać łazika przez kolejne 3km na dłuższy postój w przypadku napotkania kolejnego meteorytu. Specjaliści zajmujący się planowaniem trasy łazika skupiają się na jak najefektywniejszym przemieszczaniu Opportunity po powierzchni Marsa, którego całkowity pokonany dystans po powierzchni Czerwonej Planety wynosi już ponad 24km.

Źródło: NASA

Położenie łazika Opportunity podczas dnia Sol-2405. U góry widoczny krater Santa Maria. Po prawej 16-17m krater (NASA)

Comments are closed.