Bardzo słabe maksimum słoneczne?

0

Zupełnie bez echa przeszła publikacja nowych wyliczeń na temat spodziewanej aktywności słonecznej w trakcie 24. cyklu. Tymczasem najnowsze prognozy sugerują, że maksimum aktywności słonecznej będzie bardzo słabe. Wyliczone wartości są wyraźnie niższe od tych, jakie jeszcze kilka lat temu pojawiały się w publikacjach i “sensacyjnych” doniesieniach.

Prognozowanie wielkości maksimum słonecznego to bardzo skomplikowane i trudne zadanie. Jeszcze przed końcem 23. cyklu słonecznego wielu heliofizyków prognozowało bardzo silne maksimum kolejnego (obecnego), 24. cyklu. Warto prześledzić jak zmieniały się prognozy wielkości 24. cyklu aktywności słonecznej na przestrzeni ostatnich sześciu lat. Aktywność słoneczna jest liczona na podstawie tzw. liczby plamowej (Wolfa), która jest związana z liczbą plam słonecznych widocznych na Słońcu.

W 2004 roku niektórzy naukowcy przewidywali możliwość szybkiego zakończenia 23. cyklu aktywności słonecznej (LINK). Wtedy też wydawało się możliwe, że już w 2010 roku (a zatem w teraz!) nastąpi słoneczne maksimum. W 2006 roku miała miejsce głośna publikacja pracy zespołu kierowanego przez Mausumi Dikpati (LINK), w której przewidywano, że 24. cykl aktywności będzie 30-50% wyższy od 23. cyklu. Wiele innych zespołów heliofizyków podzielało w tamtym czasie ten pogląd. Pierwsza grafika w galerii tego artykułu prezentuje przewidywaną wielkość maksimum 24 cyklu słonecznego jeszcze pod koniec 2006 roku.

Na początku 2007 roku heliofizycy zaczęli już wątpić w “rychły” koniec 23. cyklu i zaczęli mówić o przedłużającym się okresie minimum. Heliofizycy zaczęli prognozować początek 24. cyklu mniej więcej w marcu 2008 roku a maksimum cyklu przewidzieli na okres pomiędzy październikiem 2011 a sierpniem 2012 roku, przy czym pierwsza data oznaczała silniejsze maksimum (wartości zbliżone do 23. cyklu, czyli około R≈120) a druga spodziewana data już przewidywała słabszą aktywność od poprzedniej (R≈90). Druga grafika w galerii tego artykułu prezentuje prognozy aktywności słonecznej z początku 2007 roku.

Rok później, na początku 2008 roku, nie nastąpił jednak przewidywany początek nowego cyklu. Co więcej, 23 cykl aktywności słonecznej wciąż był wyraźny na naszej Dziennej Gwieździe (LINK). Dopiero w grudniu 2008 roku, 2-4 lat po wcześniej prognozowanym momencie, 24. cykl aktywności się rozpoczął. Minimum słoneczne pomiędzy 23. a 24. cyklem okazało się być przedłużone i nietypowe.

W maju 2009 roku prognozy heliofizyków co do wielkości maksimum słonecznego były znów niższe. Co ciekawe, wcześniej (w 2007 roku) przewidywane minimalne wartości dla maksimum 24. cyklu słonecznego tym razem już były maksymalnymi. Ponadto, po raz kolejny przesunięto moment maksimum słonecznego – aż do maja 2013 roku. Trzecia grafika w galerii tego artykułu prezentuje stan prognoz na maj 2009 roku.

Najnowszą prognozę dla 24. cyklu aktywności słonecznej opublikowano 5 października 2010 roku. Ta prognoza jest jeszcze niższa od poprzednich. Tym razem przewiduje się, że maksymalne wartości liczby R będą oscylować wokół 65, co jest zaledwie połową aktywności z 23. cyklu. Ponadto, maksimum słonecznej zostało “przesunięte” na lipiec 2013 roku – około 3 lata później w porównaniu z prognozami z 2004 roku. Ponadto, wydaje się, że ten cykl będzie długo trwać – do 2020 roku nie przewiduje się końca tego cyklu a kolejny, 25. cykl aktywności słonecznej może się rozpocząć nawet w 2022-2023 roku. Czwarta grafika w galerii tego artykułu prezentuje obecny stan prognoz na 24. cykl aktywności słonecznej.

Co tak słabe maksimum słoneczne oznacza? Mniejsza ilość plam przełoży się na mniejsze i słabsze rozbłyski. Satelity na orbitach będą więc mniej podatne na uszkodzenia a telekomunikacja czy pozycjonowanie z wykorzystaniem sztucznych satelitów powinno przebiegać bez większych zakłóceń. Astronauci z mniejszym ryzykiem będą mogli się wybierać na wyprawy poza niską orbitę wokółziemską. Satelity pozostaną także dłużej na swoich obecnych orbitach (co prawdopodobnie nie jest pozytywną wiadomością) z uwagi na mniejszą gęstość górnych warstw atmosfery ziemskiej.

Nasza wiedza na temat Słońca jest wciąż zbyt mała by w sposób jednoznaczny móc przewidzieć z dużą dokładnością przyszłą aktywność słoneczną. Dlatego też tak potrzebne są stałe obserwacje naszej Dziennej Gwiazdy, np za pomocą sondy SDO, oraz dopracowywanie modelów fizycznych.

 

Prognoza aktywności słonecznej, którą opublikowano na początku 2007 roku / Credits - NOAA/SEC Boulder, CO USA

Prognoza dla 24. cyklu aktywności słonecznej - stan na maj 2009 / Credits - NOAA/SWPC Boulder, CO USA

Prognoza na 24. cykl aktywności słonecznej - stan na październik 2010 / Credits - Hathaway, NASA, MSFC

Comments are closed.